Η εικόνα δημιουργήθηκε από την Global Voices με το Canva.
Για πρώτη φορά, η επερχόμενη απογραφή της Αργεντινής θα περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικά με το φύλο και την εθνική ταυτότητα. Οι κοινότητες των ΛΟΑΤΚΙ+, των ιθαγενών και των Αφρο-Αργεντινών γιόρτασαν τα νέα ως μια ιστορική στιγμή όσον αφορά την αναγνώρισή τους από το κράτος και την κοινωνία.
Με το σλόγκαν #Reconocernos (“Αναγνωρίζοντας τον εαυτό μας”), η Εθνική Απογραφή Πληθυσμού και Κατοικιών θα λάβει χώρα στην Αργεντινή στις 18 Μαΐου. Είχε προγραμματιστεί αρχικά για τον Οκτώβριο του 2020, αλλά αναβλήθηκε εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19.
Πραγματοποιούμενη από το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής και Απογραφής (INDEC), η νέα απογραφή περιλαμβάνει αρκετά νέα χαρακτηριστικά. Πρώτον, θα είναι διαθέσιμη σε ηλεκτρονική μορφή από τις 16 Μαρτίου και μπορεί να ολοκληρωθεί διαδικτυακά από οποιαδήποτε συσκευή με σύνδεση στο Ίντερνετ.
Δεύτερον, η απογραφή θα διαφοροποιεί για πρώτη φορά τα νοικοκυριά από τις κατοικίες (υπάρχει πλέον η επιλογή να υπάρχουν περισσότερα από ένα νοικοκυριά εντός της ίδιας κατοικίας). Με αυτόν τον τρόπο, θα αποτυπωθούν καλύτερα οι πραγματικές συνθήκες διαβίωσης του κάθε νοικοκυριού σε όλη τη χώρα. Θα περιλαμβάνονται, επίσης, ερωτήσεις σχετικές με την ταυτότητα φύλου, καθώς και με την εθνική ταυτότητα των ατόμων αφρικανικής καταγωγής και των ιθαγενών πολιτών.
Τον Απρίλιο του 14, περίπου 4,2 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν ήδη ολοκληρώσει την ηλεκτρονική μορφή της απογραφής.
CENSO 2022 CON PERSPECTIVA DE GÉNERO Y ETNIA 📊 El #Censo Nacional de Población, Hogares y Vivienda se realizará entre marzo y mayo del 2022. Por primera vez se incluirán preguntas sobre la autopercepción de la identidad de género y sobre el autorreconocimiento étnico. pic.twitter.com/rGSp3sahWr
— Feminacida (@Feminacida) 22 Δεκεμβρίου, 2021
ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 2022 ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΤΟΥ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑΣ. Η Εθνική Απογραφή Πληθυσμού, Νοικοκυριών και Κατοικιών θα πραγματοποιηθεί από τον Μάρτιο έως και τον Μάιο του 2022. Για πρώτη φορά θα περιλαμβάνει ερωτήσεις αναφορικά με την ταυτότητα φύλου και την εθνική ταυτότητα.
Χώρα με ποικιλότητα ως προς το φύλο
Η συμπερίληψη της ταυτότητας φύλου στην απογραφή θα παράσχει στοιχεία για τη δημογραφική πραγματικότητα ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού της Αργεντινής. Η εθνική απογραφή δεν συλλέγει δεδομένα μόνο σχετικά με τον αριθμό των κατοίκων μιας χώρας· συλλέγει επίσης στοιχεία αναφορικά με τις κοινωνικο-οικονομικές, πολιτισμικές της συνθήκες, καθώς και τις συνθήκες υγείας της χώρας. Με αυτό τον τρόπο, καθίσταται εφικτή η δημιουργία μελλοντικών δημόσιων πολιτικών, προσαρμοσμένων στις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσμού. Η Αργεντινή είναι η πρώτη χώρα της Λατινικής Αμερικής, που συλλέγει περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με την ταυτότητα φύλου.
Το 2019, όταν δημοσιοποιήθηκε ο κατάλογος των ερωτημάτων, η Marcela Tobaldi, μέλος της πολιτικής οργάνωσης La Rosa Naranja του Εθνικού Δικτύου 100% Ποικιλότητας και Δικαιωμάτων 100%, είπε στην εφημερίδα Clarín:
Tenemos el convencimiento de que terminar con la invisibilidad estadística del grupo travesti trans constituirá una bisagra en términos de políticas de población, lo que brindará el insumo necesario para el desarrollo de políticas públicas urgentes de reparación e inclusión.
Είμαστε πεπεισμένοι ότι ο τερματισμός της στατιστικής αορατότητας της τρανς κοινότητας θα επιφέρει αλλαγές στις πληθυσμιακές πολιτικές. Με αυτόν τον τρόπο, θα παρασχεθούν τα απαραίτητα δεδομένα για την ανάπτυξη επειγουσών δημόσιων πολιτικών αποζημίωσης και συμπερίληψης.
Το ερωτηματολόγιο αρχικά ζητάει πληροφορίες σχετικά με το φύλο, που αποδόθηκε στους απογραφόμενους κατά τη γέννα. Οι επιλογές είναι: “άρρεν”, “θήλυ” ή “κανένα από τα παραπάνω”. Έτσι, διατηρείται μια συνέχεια με τις προηγούμενες απογραφές. Η επόμενη ερώτηση αφορά την ταυτότητα φύλου των απογραφόμενων, για την οποία παρέχονται οκτώ πιθανές απαντήσεις.
Φωτογραφία της ενότητας της απογραφής που αφορά το φύλο και τον αυτοπροσδιορισμό φύλου. Πηγή: Ιστοσελίδα της Απογραφής του 2022 της Αργεντινής.
Έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος αναφορικά με τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας στην Αργεντινή από την τελευταία απογραφή του 2010, με τους νόμους, για παράδειγμα, περί ισότητας στον γάμο, ταυτότητας φύλου και του δικαιώματος στην εργασία για τα τρανς άτομα. Ήταν, επομένως, σημαντικό η νέα απογραφή να συλλέξει στοιχεία σε συνάρτηση με τις πραγματικότητες που είχαν ήδη αναγνωρίσει τόσο η υπάρχουσα νομοθεσία όσο και η ίδια η κοινωνία.
Πολυεθνική Αργεντινή
Η απογραφή, επίσης, άπτεται και του θέματος των ιθαγενών λαών και πλέον περιλαμβάνει ερωτήσεις που αφορούν τον αυτοπροσδιορισμό των ατόμων ως απογόνων αυτών των ομάδων, καθώς και τη χρήση της γλώσσας τους. Πολλοί οργανισμοί ιθαγενών συντόνισαν την καμπάνια ‘Soy de raíces indígenas‘ (είμαι ιθαγενούς καταγωγής), η οποία ενθάρρυνε τον πληθυσμό να απαντήσει με περηφάνεια σε ερωτήσεις αναφορικά με τις ρίζες του.
Η Verónica Azpiroz Cleñan είναι μέλος του ιθαγενούς λαού των Μαπούτσε, καθώς και του Δικτύου Ιθαγενών Επαγγελματιών. Μίλησε για την αξία αυτής της νέας ερώτησης στην Agencia Presentes:
Lo más importante es que Argentina tiene que mirarse a sí misma y reconocer que su argentinidad está compuesta por un entrecruzamiento de Pueblos Originarios destinados a desaparecer en el diseño de país. Lo primero es bajar el nivel de racismo en la sociedad. Necesitamos que los datos muestren que lxs argentinxs no descendieron de los barcos. La ciudadanía argentina es pluriétnica.
Είναι σημαντικό η Αργεντινή να κοιτάξει προσεκτικά τον εαυτό της και να αναγνωρίσει ότι η κληρονομιά της συνίσταται στην ανάμειξη με τους ιθαγενείς πληθυσμούς, οι οποίοι είναι προορισμένοι να χαθούν μέσα στη σύνθεση της χώρας. Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να περιορίσουμε τα επίπεδα του ρατσισμού στην κοινωνία. Τα δεδομένα πρέπει να δείξουν ότι οι Αργεντινοί δεν κατέβηκαν από τα πλοία. Ο πληθυσμός της Αργεντινής είναι πολυεθνικός.
Η αναφορά σε πλοία παραπέμπει σε μια ομιλία σε συνέντευξη Τύπου από τον πρόεδρο Alberto Fernández, κατά την οποία δήλωσε ότι “οι Αργεντινοί κατέβηκαν από τα πλοία”. Η δήλωση αυτή, με τη σειρά της, αποτελεί μια αναφορά στους Ευρωπαίους εξερευνητές, που κατέκτησαν την ήπειρο.
Ωστόσο, υπήρχε μια ερώτηση στην απογραφή του 2010, που αφορούσε τα άτομα αφρικανικής καταγωγής, αλλά μόνο ως δείγμα στο 10% των φορμών. Στην επερχόμενη απογραφή, όλα τα απογραφόμενα άτομα θα κληθούν να απαντήσουν στο ερώτημα: “Αυτοπροσδιορίζεστε ως άτομο αφρικανικής καταγωγής ή έχετε μαύρους ή Αφρικανούς προγόνους;”
Πρόκειται για μια σημαντική εξέλιξη για τις αφρο-αργεντινές ενώσεις, οι οποίες αγωνίζονται εδώ και δεκαετίες ενάντια στη συστημική αορατότητα και τον μύθο μιας λευκής και ευρωπαϊκής Αργεντινής, ο οποίος φαίνεται σταδιακά να εγκαταλείπεται.
Φωτογραφία της ενότητας της απογραφής που αφορά την ιθαγενή και αφρικανική ταυτότητα, καθώς και τη χρήση των ιθαγενών γλωσσών. Πηγή: Ιστοσελίδα της Απογραφής του 2022 της Αργεντινής.
Προκλήσεις, σημεία αντιπαράθεσης και διατάγματα
Παρότι αυτές οι εξελίξεις έχουν τύχει θερμής υποδοχής από τις ενδιαφερόμενες κοινότητες και την πλειοψηφία του πληθυσμού, ορισμένα άτομα τηρούν μια πιο επιφυλακτική και επικριτική στάση. Για παράδειγμα, ένα από τα πρώτα παράπονα αφορούσε την προστασία των δεδομένων και την έλλειψη ανωνυμίας της ηλεκτρονικής απογραφής.
Τον Φεβρουάριο, το Δίκτυο Ιθαγενών Επαγγελματιών κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα, με σκοπό να αποτρέψει την εκτύπωση των φορμών της απογραφής, με το επιχείρημα ότι η ερώτηση σχετικά με την εθνική ταυτότητα δεν περιελάμβανε κάποιον κατάλογο ιθαγενών λαών (αντ’ αυτού, πρόκειται για μια ανοιχτού τύπου ερώτηση, η οποία καλεί τους απογραφόμενους να δηλώσουν σε ποια πληθυσμιακή ομάδα ιθαγενών ανήκουν), πράγμα που θεωρήθηκε ότι θα οδηγούσε σε στατιστική αορατότητα.
Adriana Gerez. Pueblo Diaguita. Algunas de sus frases: Desde el tejido de profesionales indígenas exigimos que en el Censo 2022 se formulen las preguntas de modo tal que los pueblos originarios seamos vistos con mayor nitidez. (hilo) pic.twitter.com/vUrGm3cZcq
— Caminos Ancestrales (@CaminosAncestr3) 28 Μαρτίου, 2022
Adriana Gerez. Λαός των Ντιαγουίτα (μια πληθυσμιακή ομάδα ιθαγενών της Χιλής και της Αργεντινής). Εμείς, το δίκτυο ιθαγενών επαγγελματιών, απαιτούμε οι ερωτήσεις της απογραφής του 2022 να διατυπώνονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να δίνεται μεγαλύτερη ορατότητα στους γηγενείς λαούς. (νήμα)
Όσον αφορά την ερώτηση σχετικά με την ταυτότητα φύλου, η ερευνήτρια και ακτιβίστρια Marce Joan Butiérrez έγραψε ένα άρθρο για τη LATFEM στο οποίο ανέλυε τις διάφορες προκλήσεις αναφορικά με την αναγνώριση του τρανς πληθυσμού στις εθνικές στατιστικές:
La pregunta sobre sexo pone al encuestadx en una situación de “confesión” de una información sensible y personal; y las opciones brindadas en la respuesta a la pregunta sobre identidad de género son poco precisas y exhaustivas, lo que se prestaría a confusiones y fallos en la medición.
Η ερώτηση σχετικά με το φύλο αναγκάζει τον απογραφόμενο να αποκαλύψει ευαίσθητες και προσωπικές πληροφορίες. Επίσης, οι διαθέσιμες απαντήσεις στην ερώτηση αναφορικά με την ταυτότητα φύλου είναι ανακριβείς και εξαντλητικές, οδηγώντας σε σύγχυση και εσφαλμένες καταχωρήσεις.
Επιπλέον, μια ομάδα γυναικών κατέθεσε ασφαλιστικά μέτρα εναντίον της απογραφής του 2022, υποστηρίζοντας ότι η ερώτηση αναφορικά με το “φύλο που αποδόθηκε κατά τη γέννηση” θα έπρεπε μόνο να γράφει “φύλο” και ότι τα “άρρεν” και “θήλυ” δεν θα έπρεπε να θεωρούνται ταυτότητες.
Παρά την κριτική, οι περισσότερες οργανώσεις και κοινότητες συμφωνούν ως προς το ότι αυτή η απογραφή αποτελεί μια σημαντική εξέλιξη προς τη σωστή κατεύθυνση. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μια μεταβατική απογραφή ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, υπό την έννοια ότι υπάρχουν πολλές ακόμα προκλήσεις τις οποίες θα πρέπει να αντιμετωπίσει για να καταστεί ένα κατάλληλο εργαλείο ανάλυσης του πληθυσμού σε όλο του το φάσμα.
