Ο αντιπραγματισμός σπόρων στην Κολομβία προωθεί παραδοσιακές γνώσεις και επισιτιστική κυριαρχία

Άνδρες και γυναίκες ανταλλάζουν σπόρους στην Σίλβια (Κάουκα). Φωτογραφία της Giovanna Landazabal, με άδεια χρήσης.

Η Mónica Solarte είναι γεωπόνος του ιθαγενούς χωριού Πολιντάρα, που βρίσκεται στην κοινότητα του Τότορο, στα 30 χιλιόμετρα από το Ποπαγιάν στην Κάουκα στον βορρά της Κολομβίας, ένα πατρογονικό χωριό που απέκτησε την αναγνώρισή του ως εκ τούτου το 2014.

Είναι καθηγήτρια λυκείου και αποτελεί μέλος ενός εγχειρήματος ονόματι “Γεύσεις και Γνώσεις” του χωριού Πολιντάρα, το οποίο παροτρύνει στην κατανάλωση τοπικών τροφίμων όπως βολβούς αρακάτσα (arracacha), γλυκοπατάτα και φασόλι κάτσα (cacha).

Στο χωριό, η αγροοικολογία εγγυάται την διαθεσιμότητα υγιεινών τροφίμων για κατανάλωση διατηρεί τα συστήματα παραδοσιακής παραγωγής και ευνοεί την προστασία της βιολογικής ποικιλομορφίας μέσω των λαχανόκηπών της.

Στην Κολομβία, ένα κράτος που λόγω των εισαγωγών χάνει κάθε φορά περισσότερη τροφική κυριαρχία, η ανταλλαγή τοπικών σπόρων βοηθάει όχι μόνο στο να την ανακτήσει και στο να διατηρήσει πανάρχαιες γνώσεις, αλλά και επιπλέον είναι ένας τρόπος χωρικής και ιθαγενούς αντίστασης, που συμβάλλει στην διάδοση της σημασίας της κατανάλωσης προïόντων, που παράγονται τοπικά από τους δικούς μας αγρότες.

Στην κοινότητά τους, καλλιεργούν μικρές ποσότητες, που επίσης χρησιμοποιούν για ανταλλαγή και όχι για πώληση. Πέρα από την συνεισφορά στην κοινοτική αυτοσυντήρηση, “οι γνώσεις του σπόρου που συγκεντρώνουμε είναι γνώσεις γαστρονομίας, εθνοβοτανικής και εθνοκτηνιατρικής, της τεχνολογίας μας και της γεωργίας”, λέει η Solarte.

Υπάρχουν δύο τύποι αγροκτημάτων στην κοινότητά της: το περιβόλι του σπιτιού, που βρίσκεται δίπλα στο σπίτι, όπου καλλιεργούνται θεραπευτικά βότανα και καρποφόρα δέντρα όπως αρακάτσα (arracacha), γλυκοπατάτα και κόλιανδρος καλλιεργημένα σε μικρές ποσότητες, για την καθημερινή χρήση καθ’ όλη την διάρκεια της χρονιάς, και η cementera, ο κήπος στον οποίον καλλιεργούνται μία φορά τον χρόνο ανάμεικτες καλλιέργειες καλαμποκιού, φασολιών, κουκιών, μπιζελιών, πατατών και ulluco (Ullucus tuberosus).

Αυτή παρευρέθη στην ανταλλαγή σπόρων, που διοργανώθηκε τον Σεπτέμβριο από τον σύλλογο Jardín Botánico Las Delicias υπό την ηγεσία του γηγενούς λαού Μισάκ στην Σίλβια (Κάουκα), γιατί πιστεύει ότι είναι αναγκαίο να διατηρούνται οι σπόροι.

“Εάν ο αγρότης δεν καταναλώνει ή δεν μπορεί να πουλήσει, ο σπόρος δεν καλλιεργείται και χάνεται μαζί με τις γνώσεις που περιτριγυρίζουν το περιβάλλον του”, εξηγεί στο Global Voices.

Αυτή η συνάθροιση αποτέλεσε κομμάτι των δύο εγχειρημάτων υπό την ηγεσία του Jardín Botánico las Delicias, το εγχείρημα Guardianes de la Tierra (Φύλακες της Γης), χρηματοδοτούμενο από το Cultural Survival και στο όριο να τελειώσει, και “A Ciencia Cierta” (Αδιαμφισβήτητα), ένας διαγωνισμός που νίκησε το Jardín Botánico.

Διάφορα είδη πατατών και καλαμποκιού, μεταξύ άλλων τροφίμων που ανταλάσσονται στον αντιπραγματισμό, που ψάχνουν να ανακτήσουν την κατανάλωση του παρελθόντος. Φωτογραφία της Giovvana Landazabal, με άδεια χρήσης.

Επιβλέποντας τους σπόρους

Η Mónica απάντησε στην πρόσκληση της Giovanna Landazabal, βιολόγος του Εθνικού Πανεπιστημίου, μία από τις συνεργάτιδες και διοργανώτριες της εκδήλωσης, η οποία επιδεικνύει ότι ένας από τους λόγους αυτού του επιπέδου συνάντησης είναι η σύγκληση οργανώσεων, προστάτων και επιτρόπων σπόρων για να μοιραστούν τις εμπειρίες τους ως προς την προστασία και διατήρηση των σπόρων.

Άλλος σκοπός ήταν η οπτικοποίηση του Jardín Botánico Las Delicias και το εγχείρημα για την οικονομία και την δικιά του διακυβέρνηση για την ανάκτηση των πανάρχαιων μεθόδων και την άμυνα της περιοχής. Γι’ αυτό τον λόγο, μία από τις δραστηριότητες ήταν η επίδειξη και επίσκεψη οικογενειακών περιβολιών και της συλλογής του casa de las semillas (σπιτιού των σπόρων), όπου διατηρούνται διάφοροι σπόροι.

Μέλη του χωριού Μισάκ συγκεντρωμένα γύρω από την ανταλλαγή σπόρων, με τους οποίους διαδίδεται η πατρογονική γνώση που περνά από γενιά σε γενιά. Φωτογραφία της Giovanna Landazabal, με άδεια χρήσης.

“Σ’ αυτή την συνάντηση πιστεύω ήταν σημαντική η παρουσία του επιμελητή των σπόρων, επιτηρητή που επιδιώκει την διατήρηση και ανάκτηση των τοπικών σπόρων, των ποικιλιών πατάτας Julio Guauña από το casa de semillas (σπίτι των σπόρων) του Puracé (Cauca), ο οποίος έφερε σχεδόν δώδεκα ποικιλίες πατάτας, κάποιες από τις οποίες διατηρούνται με τον ίδιο τρόπο από την επιμελήτρια των σπόρων και Mama Misak Cayetana Almendra (…)”, προσθέτει η Landazabal.

Ο Βοτανικός Κήπος σχεδιάζει, με το casa de semillas (σπίτι των σπόρων), να διατηρήσει την ποικιλία των πατατών, ανάκτηση των ullucos, διάφορων ριζωδών λαχανικών κι άλλων ειδών που στο παρελθόν καταναλώνονταν κι ήταν σημαντικά για την περιοχή.

Η Clara Sierra, από το Υπουργείο της Επιστήμης της Τεχνολογίας κι Ανάπτυξης, εξηγεί ότι το υπουργείο αναπτύσσει ένα το Πρόγραμμα Αδιαμφισβήτητης Επιστήμης Τοπικής Ανάπτυξης, που αναγνωρίζει και βοηθάει τις δημόσιες οργανώσεις στη χώρα.

“Το πρόγραμμα παραχωρεί δικαιώματα στις διεργασίες της Κοινωνικής Οικειοποίησης της Γνώσης μέσω της Επιστήμης, της Τεχνολογίας και της Ανάπτυξης, ως άξονας διαμορφωτής της στρατηγικής: σ'αυτή την σειρά ιδεών, η διατύπωση των τοπικών και προγονικών γνώσεων με ακαδημαϊκά δεδομένα για την γενιά της νέας γνώσης σε συγκεκριμένα πλαίσια, για να συμπληρώσει έτσι τον σκοπό της ενδυνάμωσης της δημόσιας διοίκησης και την τοπική ανάπτυξη για να μετατρέψει πραγματικότητες,” προσθέτει η Clara.

Η Clara διασαφηνίζει ότι η αγροοικολογία και η διατήρηση των σπόρων συντείνει στην επισιτιστική κυριαρχία των χωριών και διασώζει πανάρχαιες γνώσεις που εγγυούνται το ευ ζην των κοινοτήτων.

“Η χρήση του ντόπιου σπόρου είναι μία κατάσταση στην οποία οι κοινότητες θα ευνοηθούν και σε κάθε περίπτωση η χρήση τους θα παρέχει ευ ζην. Η ανταλλαγή μεταξύ των κοινοτήτων και η καλοσύνη της προσαρμογής θα δείξουν τις δυνάμεις των κοινοτήτων και την άμυνα της χρήσης σε κάθε περιοχή,” τονίζει η Sierra.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.