“Υπεράσπιση της ζωής”: Επιτακτική ανάγκη ο αυτόχθονος τρόπος ζωής για την επίλυση της κλιματικής κρίσης

«Το μέλλον είναι μια γη που πρέπει να προστατευτεί». Εικονογράφηση από Futuros Indígenas, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Η Ημέρα της Γης στις 22 Απριλίου πυροδότησε συζητήσεις σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσουμε την παγκόσμια οικολογική μας κρίση. Το Global Voices μίλησε με τη Miryam Vargas, Ναουάτλ δημοσιογράφο από την Τσολουτέκα του Μεξικού, για να μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι μπορούμε να μάθουμε από τις αυτόχθονες κοινότητες.

Η Vargasαναφέρει περιβαλλοντικά ζητήματα και έχει εργαστεί κοντά στην πατρίδα της για περισσότερο από μια δεκαετία. Πιστεύει ότι το κλειδί για την κλιματική και περιβαλλοντική έκτακτη ανάγκη βρίσκεται στις αυτόχθονες και αγροτικές κοινότητες, όχι στις δυτικές, αστικές ή “πράσινες καπιταλιστικές” λύσεις. Η Vargas θέλει επίσης να εξαλείψει τις μοιρολατρικές αφηγηματικές γραμμές, ότι “είμαστε όλοι καταδικασμένοι”.

Είναι μέλος του Futuros Indígenas (“Ιθαγενή Μέλλοντα”), ενός δικτύου ιθαγενών δημοσιογράφων στο Μεξικό, που εργάζονται για να επαναπροσδιορίσουν την κλιματική έκτακτη ανάγκη με τους δικούς τους όρους. Ασχολούνται με απαρχαιωμένες αφηγήσεις για τους αυτόχθονες πληθυσμούς, την ανάπτυξη και την κατήφεια.

Στο Futuros Indígenas, σκεφτήκαμε το γεγονός ότι αυτός ο [μοιρολατρισμός] δεν αντιπροσωπεύει αυτό που βιώνουμε στις κοινότητές μας. [Επίσης] δεν είμαστε εμείς οι υπεύθυνοι για αυτήν την κρίση. Καλούμε τον κόσμο να συνειδητοποιήσει ότι η κλιματική κρίση οφείλεται σε πολύ συγκεκριμένες εταιρείες. Υπάρχουν εταιρείες, που καταλαμβάνουν τους φυσικούς πόρους όλου του πλανήτη.

Για παράδειγμα, μόλις 100 εταιρείες είναι υπεύθυνες για περισσότερο από το 70% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από το 1988 και περισσότερες από τις μισές εκπομπές παγκοσμίως μπορούν να εντοπιστούν σε μόλις 25 ιδιωτικές και κρατικές εταιρείες. Οι επιπτώσεις της αδράνειας σχετικά με την κλιματική αλλαγή είναι τρομερές για την ανθρωπότητα και τα υπόλοιπα είδη. Η κλιματική αλλαγή δεν αφορά μόνο τα ορυκτά καύσιμα: περιλαμβάνει επίσης ζημιές στα οικοσυστήματα της βιοποικιλότητας, αποψίλωση των δασών, υπερκατανάλωση φυσικών πόρων (συμπεριλαμβανομένων των βιομηχανιών τεχνολογίας και μόδας), βιομηχανική γεωργία και πολλά άλλα.

Αντίθετα, οι αυτόχθονες πληθυσμοί προστατεύουν το 80% της παγκόσμιας βιοποικιλότητας και ως εκ τούτου είναι ζωτικής σημασίας για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, το τροπικό δάσος του Αμαζονίου παράγει περισσότερο από το 20% του παγκόσμιου οξυγόνου. Η Vargas λέει:

Σε αυτήν την αλλαγή αφήγησης, θέλουμε να μιλήσουμε πάνω απ’ όλα για τις αυτόχθονες και αγροτικές κοινότητες, να επικεντρωθούμε εκ νέου σε αυτές και το πώς χτίζουμε τη ζωή, πώς θεραπεύουμε την επικράτεια και τους χώρους, ακόμη και όπου υπήρξαν εξορυκτικά έργα.

Η Vargas θέλει οι άνθρωποι να αναγνωρίσουν ότι οι αυτόχθονες τρόποι ζωής αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση, εάν θέλουμε να λύσουμε την κλιματική κρίση και να ζούμε σε αρμονία με το περιβάλλον.

Επαναδιεκδικούμε αυτές τις αφηγήσεις με ελπιδοφόρες λέξεις, που επαναφέρουν το θάρρος, που μερικές φορές εξαφανίζεται με όλα όσα έχουν συμβεί. Ότι έχουμε ένα ελπιδοφόρο μέλλον, ότι πετυχαίνουμε κάθε φορά που συνεχίζουμε να σπέρνουμε, κάθε φορά που συνεχίζουμε να προστατεύουμε τη ζωή, κάθε φορά που συνεχίζουμε να οργανωνόμαστε ως λαοί και επίσης κάθε φορά που συνεχίζουμε να υπάρχουμε, ότι είμαστε εδώ.

Αυτό που την ενθαρρύνει είναι η χαρά μέσω των παραδόσεων, της τέχνης και της γλώσσας. Η γλώσσα, ειδικότερα, είναι κεντρική για την ταυτότητα της κοινότητάς της και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του αγώνα τους για την προστασία των οικοσυστημάτων της γης.

Σε πολλές κοινότητες, φέρνουμε ακόμη και τις μητρικές γλώσσες στην αφηγηματική αλλαγή [σχετικά με το κλίμα]. Με αυτόν τον τρόπο, υφαίνουμε τους εαυτούς μας ακόμα πιο δυνατούς γιατί μιλάμε βαθιά για την κοσμοθεωρία μας ως αυτόχθονες λαοί και βαθιά για όσα μας πληγώνουν και για όσα μας κάνουν να νιώθουμε πιο κοντά στη γη.

Υπεράσπιση της ζωής

Κεντρική θέση στη γραμμή σκέψης της είναι η υπεράσπιση της ζωής ( la defensa de la vida), ιδιαίτερα ενάντια σε αυτό που αποκαλεί “πρακτικές θανάτου στη γη”. Για αυτήν, το επίκεντρο της συζήτησης για τη ζωή σημαίνει να σκεφτόμαστε με όρους συνύπαρξης με κάθε είδους βιοποικιλότητα σε έναν καθορισμένο χώρο.

Όταν μιλάμε για την υπεράσπιση της ζωής, πρόκειται για την υπεράσπιση των συνθηκών διαβίωσης [της βιοποικιλότητας] για να συνεχίσουμε να υπάρχει, να συνεχίσουμε να έχουμε τον τρόπο ύπαρξης.

Ωστόσο, υποστηρίζει ότι ορισμένα αναπτυξιακά έργα παρακάμπτουν τις ανησυχίες για τη βιοποικιλότητα. “Δεν υπάρχει πια νερό, δεν υπάρχει άλλη γη, ο αέρας είναι μολυσμένος. Ό,τι απομένει από νερό ή χώμα αρρωσταίνει τους ανθρώπους”, λέει.

Τα ορυχεία, που χρησιμοποιούνται για την εξόρυξη και την πώληση μετάλλων για τεχνολογικές συσκευές και υποδομές παγκοσμίως, μολύνουν τις υδάτινες οδούς, αποψιλώνουν και τελικά βλάπτουν την υγεία των τοπικών πληθυσμών, τους εκτοπίζουν και συμβάλλουν σε κοινωνικές συγκρούσεις. Οι αυτόχθονες και οι αγροτικές κοινότητες στη Λατινική Αμερική διαμαρτύρονται συχνά για την εγκατάσταση ορυχείων, φραγμάτων και άλλων μεγάλων έργων υποδομής βάζοντας συχνά τη ζωή τους σε κίνδυνο. Αφού κατήγγειλε τις αρνητικές επιπτώσεις ενός αγωγού φυσικού αερίου, ενός θερμοηλεκτρικού εργοστασίου και ενός υδραγωγείου στην κοινότητά της, ανώνυμοι επιτιθέμενοι εισέβαλαν στο σπίτι της Vargas δύο φορές τον Απρίλιο του 2022.

“Είναι εντυπωσιακό να βλέπεις πώς αυτά τα πλούσια εδάφη, αυτός ο άλλος πλούτος, αυτός ο άλλος τρόπος ζωής, φαίνονται σαν να ήταν μια λευκή σελίδα έτοιμη να δεχτεί τις εξελίξεις”, λέει η Vargas.

Το μεγαλύτερο μέρος της βιομηχανικής και γεωργικής παραγωγής στις αγροτικές περιοχές πηγαίνει στα αστικά κέντρα. Έτσι, για να μειώσει τον αρνητικό αντίκτυπο της ανάπτυξης, η Vargas υποστηρίζει ότι οι κάτοικοι των πόλεων πρέπει να μειώσουν την κατανάλωσή τους. Λέει:

Ως [αγροτικές] κοινότητες δεν μπορούμε πλέον να ζήσουμε, κυριολεκτικά, δεν μπορούμε πλέον να πίνουμε νερό, δεν μπορούμε πια να αναπνεύσουμε, εξάγουν ό,τι δημιουργεί τις συνθήκες διαβίωσής μας για να το πάνε σε αυτά τα μέρη όπου δημιουργούν τρόπους ζωής, που απορροφούν τα πάντα, που θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα για εκατομμύρια ανθρώπους.

Δεν χρειάζονται λύσεις από τη Δύση

Οι περισσότερες δυτικές χώρες και χώρες του Κόλπου καταναλώνουν πολύ περισσότερους πόρους από αυτούς που μπορεί να αναπληρώσει ο πλανήτης. “Αυτοί οι τρόποι ζωής δεν είναι λειτουργικοί”, λέει η Vargas. “Στις κοινότητές μας, στον τρόπο ζωής μας, μπορέσαμε να επιτύχουμε μια ισορροπία μέχρι τώρα και πρέπει να επιστρέψουμε σε αυτήν”.

Για το λόγο αυτό, δεν πιστεύει ότι οι λύσεις για την κλιματική έκτακτη ανάγκη θα βρεθούν στη Δύση και στις πόλεις, αλλά μάλλον σε αγροτικές και αυτόχθονες κοινότητες.

Οι λύσεις για την κρίση δεν είναι εκεί, στον παγκόσμιο Βορρά ή στις εταιρείες, αλλά σε όσα άτομα από εμάς ζούμε εδώ πιο κοντά στη γη, καλλιεργούμε καλαμπόκι και φασόλια και με αυτές τις πρακτικές θεραπεύουμε τη γη από τη βιομηχανία, από τις πρακτικές, που έχουν φτάσει να φθείρουν όλη την επικράτειά μας.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι κοινότητες των ιθαγενών στο Μεξικό δεν σχετίζονται με άλλους ανθρώπους από όλο τον κόσμο. Κάθε άλλο.

Στο συνέδριο COP-26 στη Γλασκώβη, η Vargas και οι συνάδελφοί της ενισχύθηκαν από μια διεθνή κοινότητα ανθρώπων, με τους οποίους θα μπορούσε να φανταστεί άλλα πιθανά μέλλοντα για τη γη.

Ο λόγος του εθνικισμού δεν θα μπορέσει να μας χωρίσει, είμαστε λαοί που έχουμε υφανθεί και ενωθεί σε όλες τις εκφάνσεις. Όταν συναντιόμαστε, έχουμε πολλές τελετουργίες που συμπίπτουν από πολλές απόψεις και επίσης, λοιπόν, φροντίζουμε τη γη.

Η ίδια καταλήγει:

Άρα, γι’ αυτό λέμε, είμαστε αυτόχθονα μέλλοντα. Όταν όλοι ρωτούν πώς θα βγούμε από αυτή την κρίση, λέμε, “εδώ είναι η λύση!”. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά για να το αναζητήσουμε, υπάρχουμε ως ζωντανές εναλλακτικές, χτίζουμε και μεταμορφώνουμε εναλλακτικές.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.