Τις τελευταίες δεκαετίες, η περιβαλλοντολόγος Allison Ifield έχει αναλάβει μια αποστολή για την προστασία των μαγκρόβιων του Caye Caulker. Φωτογραφία της Rachel Wilson, χορηγεία του Cari-Bois Environmental News Network, χρήση με άδεια.

Αυτό το κείμενο, που γράφτηκε με την υποστήριξη της Δημοσιογραφικής υποτροφίας για την Κλιματική Δικαιοσύνη στην Καραϊβική, ένα κοινό εγχείρημα μεταξύ Climate Tracker και Open Society Foundations, δημοσιεύτηκε αρχικά στο Cari-Bois Environmental News Network. Ακολουθεί μια έκδοση της δημοσίευσης ως μέρος της συμφωνίας κοινοποίησης περιεχομένου.

Του Marco Lopez

Στο νησί Caye Caulker του Μπελίζ, η Allison Ifield αποκαλείται χαϊδευτικά «μαμά των μαγκρόβιων» λόγω της σύνδεσής της με τα μαγκρόβια και της αμείλικτης αποφασιστικότητάς της να τα προστατεύσει.

Γεννημένη και μεγαλωμένη στον Καναδά, η Ifield επισκέφθηκε για πρώτη φορά το Caye Caulker στα τέλη της δεκαετίας του '90 και αποφάσισε να μετεγκατασταθεί, αφού απέκτησε αγάπη για τη φυσική κληρονομιά της περιοχής. Καθώς μάθαινε περισσότερα για το νησί και τα οικοσυστήματα των μαγκρόβιων, η Ifield άρχισε να ενδιαφέρεται όχι μόνο να εκπαιδεύει τους άλλους γι’ αυτά, αλλά και να εργάζεται εθελοντικά για τη διατήρηση της ομορφιάς τους.

Δουλεύοντας ως ξεναγός, συχνά φύτευε επίσης τυχαία φυτά μαγκρόβια, όπου μπορούσε, και τα φρόντιζε.

Αν και αρχικά η Ifield δεν σχεδίαζε να ξεκινήσει ένα έργο αποκατάστασης των μαγκρόβιων, όλα άλλαξαν γύρω στο 2018, όταν είδε τα μαγκρόβια στο νησί, συμπεριλαμβανομένων αυτών που φύτεψε, να αποψιλώνονται:

Στρίψαμε στη γωνία μια μέρα και είδα ότι μερικά από τα δέντρα που είχα φυτέψει πριν από 15 χρόνια είχαν κοπεί. Ορκίστηκα: «Αυτό ήταν, φίλε, θα εγκαταλείψω την ξενάγηση [και θα ασχοληθώ πλήρως με την αποκατάσταση των μαγκροβίων]».

Παίρνοντας αυτή την απόφαση, η Ifield δεσμεύτηκε να υποστηρίξει την αποκατάσταση των μαγκρόβιων στο νησί και έλαβε υποστήριξη για να ξεκινήσει το Έργο Caye Caulker Strong Mangrove.

Από τότε, αυτή η λύση που βασίζεται στη φύση για την προστασία των μαγκρόβιων του νησιού και τη συμβολή στην ανθεκτικότητά του στο κλίμα έχει γίνει αίσθηση καθήκοντος για την Ifield.

Από ξεναγός σε «Μαμά μαγκρόβιων»

Αφού είδε τα μαγκρόβια που φύτεψε να κόβονται αδιακρίτως, η Ifield αφοσιώθηκε στη διατήρηση και την αποκατάστασή τους. Φωτογραφία από τη Συμμαχία μαγκρόβιων του Μπελίζ, χορηγεία του Cari-Bois Environmental News Network, χρήση με άδεια.

Με τη βοήθεια εθελοντών, η Ifield έχει καταφέρει να φυτέψει εκατοντάδες μαγκρόβια δέντρα μέχρι στιγμής σε ένα ιδιωτικό τμήμα παραλίας, που έχει μισθώσει ένας κάτοικος στο Caye Caulker.

Καθώς οι προσπάθειές της αυξάνονταν, η είδηση του έργου της Ifield έτυχε μεγαλύτερης προσοχής και η ίδια είδε την υποστήριξη για την πρωτοβουλία της να αυξάνεται:

Το 2020, μου δόθηκε η ευκαιρία με τη MAR Alliance και το Ίδρυμα Denver να κάνω το έργο Caye Caulker Strong Mangrove Project, το οποίο ίδρυσα. Σκοπός του ήταν να απασχολήσει ανθρώπους κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 και επίσης να εργαστεί με την αποκατάσταση.

Το έργο έλαβε επίσης υποστήριξη από τις τοπικές επιχειρήσεις.

Μέσω μιας συνεργασίας με το Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής και το PEW Charitable Trusts, η Ifield υπηρέτησε επίσης ως συντονίστρια με την ευθύνη να διδάσκει σε άλλους τις περίπλοκες τεχνικές φύτευσης μαγκρόβιων φυτών.

Τα τελευταία χρόνια, το Caye Caulker έχει δει μια εισροή εργολάβων, που έχουν κατασκευάσει νέα θέρετρα και ξενοδοχεία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα μαγκρόβια έχουν αποψιλωθεί για να διευκολυνθούν αυτά τα αναπτυξιακά έργα, αλλά επειδή τα μαγκρόβια παρέχουν πολλές βασικές υπηρεσίες οικοσυστήματος, η απομάκρυνσή τους μπορεί να έχει αλυσιδωτές επιπτώσεις, καθιστώντας τις εργασίες αποκατάστασης των μαγκρόβιων δέντρων ζωτικής σημασίας για το μέλλον του Caye Caulker. Η Ifield εξήγησε:

Εμείς [το Caye Caulker] είμαστε ένα νησί με υψηλό αντίκτυπο καιρικών φαινομένων. Έχουμε μεγάλη απορροή βροχής επειδή κανείς δεν συλλέγει πλέον τη βροχή, οπότε δεν υπάρχουν συστήματα υδρορροών, και όλοι κόβουν το πράσινο, το οποίο απορροφούσε το νερό.

Δεν έχουμε μόνο διάβρωση από τη βροχή, αλλά έχουμε επίσης διάβρωση από κύματα υψηλού αντίκτυπου στην άλλη πλευρά, επειδή έχουμε αφαιρέσει όλα τα μαγκρόβια μας και συνεχίζουμε να το κάνουμε ατιμώρητα.

Οι κανονισμοί του Μπελίζ για τα μαγκρόβια

Μέλη του Caye Caulker Strong κατά τη διάρκεια δραστηριότητας φύτευσης μαγκρόβιων. Φωτογραφία από Caye Caulker Strong, χορηγεία του Cari-Bois Environmental News Network, χρήση με άδεια.

Στο Μπελίζ, ο ιδιοκτήτης γης πρέπει να λάβει άδεια από το Τμήμα Δασών για να αφαιρέσει ή να προβεί σε οποιαδήποτε αλλαγή στα μαγκρόβια.

Οι ιδιοκτήτες γης υποχρεούνται να υποβληθούν σε εξέταση της αίτησης, δεν μπορούν να αφαιρέσουν περισσότερο από το 50 τοις εκατό των μαγγρόβιων κατά μήκος της προκυμαίας και πρέπει να τοποθετήσουν μια πινακίδα που να υποδεικνύει ότι βρίσκεται σε εξέλιξη εγκεκριμένη «αλλοίωση» ή «επιλεκτικό κλάδεμα» των μαγκρόβιων.

Η Nadia Bood, ανώτερη υπεύθυνη προγράμματος του Μπελίζ στο Παγκόσμιο Ταμείο Άγριας Ζωής (WWF), δήλωσε ότι οι κανονισμοί αυτοί δεν εφαρμόζονται αποτελεσματικά:

Μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα. Το Τμήμα Δασών έχει εκδώσει άδειες για την εκχέρσωση των μαγκρόβιων, αλλά υπάρχουν όροι στο πλαίσιο του κανονισμού για τα μαγκρόβια, τους οποίους ο ιδιοκτήτης γης που λαμβάνει την άδεια πρέπει να ακολουθήσει.

Για παράδειγμα, αν του δοθεί άδεια για την εκχέρσωση μαγκρόβιων εκτάσεων σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι γης, ο κανονισμός για τα μαγκρόβια απαιτεί από τον εν λόγω εργολάβο να τοποθετήσει μια πινακίδα 4×4 με επικολλημένο ένα αδιάβροχο αντίγραφο της άδειας. Αυτό θα σηματοδοτήσει στα μέλη της κοινότητας ή σε οποιονδήποτε μπορεί να συναντήσει μια συγκεκριμένη εκχέρσωση μαγκρόβιων, ώστε να καταλάβουν αν ο συγκεκριμένος εργολάβος ή ο συγκεκριμένος ιδιοκτήτης γης έχει την απαραίτητη άδεια για να κάνει την εκχέρσωση, οπότε κάτι τόσο απλό δεν τηρείται από τους εργολάβους.

Η Bood μοιράστηκε ότι το Τμήμα Δασών του Μπελίζ δήλωσε ότι «ζορίζεται [οικονομικά] για να είναι σε θέση να παρακολουθεί και να επιβάλλει το πλήρες εύρος της παράκτιας ζώνης του Μπελίζ», η οποία περιλαμβάνει το Caye Caulker.

Ενώ η περιοχή απολαμβάνει την παρουσία του Τμήματος Αλιείας, δεν υπάρχει επί τόπου εκπρόσωπος του Τμήματος Δασών, κάτι που η Bood θεωρεί μειονέκτημα:

Αυτοί [το προσωπικό της Αλιείας] είναι έξω στον ύφαλο, δεν υπάρχει Δασαρχείο, δεν υπάρχει άνθρωπος στο δρόμο, δεν υπάρχει κανείς εδώ για να δώσει κάτι όπως αναφέρθηκε. Η αστυνομία μπορεί να σταματήσει [την παράνομη αποψίλωση των μαγκρόβιων] αλλά είναι πραγματικά δύσκολο, και στη συνέχεια είναι δύσκολο να αποδειχθεί.

Η Συμμαχία μαγκρόνιων του Μπελίζ, μέλος της οποίας είναι η Ifield, έχει αρχίσει να συνεργάζεται με τις τοπικές κοινότητες για να βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι οι αναφορές από το έδαφος φιλτράρονται μέχρι το Τμήμα Δασών, αλλά η Bood εξήγησε:

Δεν βλέπουμε να συμβαίνει αυτό. Το Τμήμα Δασών λέει ότι αν πρόκειται να επιβάλει αποτελεσματική ποινή σε έναν ιδιοκτήτη γης ή έναν κατασκευαστή γης για παραβίαση του κανονισμού, πρέπει να έχουν καταγράψει αυτό το γεγονός σε πραγματικό χρόνο [προκειμένου] να έχουν μια επιτυχημένη νομική υπόθεση εναντίον τους.

Αυτό αποτελεί κακή επικοινωνία προς το παρόν. Κάτι πρέπει να γίνει για να ενισχυθούν αυτές οι διαδικασίες.

Η WWF συνεργάζεται με το Τμήμα Δασών για τη δημιουργία ενός επίσημου συστήματος παρακολούθησης, ώστε οι κοινότητες να μπορούν να κάνουν αποτελεσματικά αναφορές.

Τα μαγκρόβια του Μπελίζ αξίζουν πιστώσεις μπλε άνθρακα

Νεαρό μαγκρόβιο που φυτεύτηκε κοντά σε καθαρισμένο υγροβιότοπο στο Caye Caulker. Φωτογραφία του Caye Caulker Strong, χορηγεία του Cari-Bois Environmental News Network, χρήση με άδεια.

Στην Εθνικά Καθορισμένη Συνεισφορά (NDC) του Μπελίζ το 2021, η χώρα περιέγραψε την πρόθεσή της να αξιοποιήσει περαιτέρω την αγορά μπλε άνθρακα για να επιτύχει τη στρατηγική της για ανάπτυξη με χαμηλές εκπομπές άνθρακα.

Μια έρευνα του Κέντρου Περιβαλλοντικών Ερευνών Smithsonian αποκάλυψε ότι τα μαγκρόβια είναι αποδέκτες γαλάζιου άνθρακα με τέσσερις έως πέντε φορές μεγαλύτερη ικανότητα δέσμευσης άνθρακα από τα τροπικά δάση.

Τα ευρήματα της μελέτης εκτίμησαν επίσης ότι τα 58.000 εκτάρια μαγγρόβιων του Μπελίζ αποθηκεύουν περίπου 25,7 εκατομμύρια μετρικούς τόνους άνθρακα, οι οποίοι μπορούν να δημιουργήσουν σημαντικές πιστώσεις μπλε άνθρακα που μπορούν να αποφέρουν οικονομικά οφέλη στο Μπελίζ.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Μπελίζ έχει υπογράψει το δεύτερο μεγαλύτερο μπλε ομόλογο μέχρι σήμερα και επωφελείται από μια σημαντική αναδιάρθρωση του εθνικού χρέους με αντάλλαγμα τις δεσμεύσεις για την προστασία του 30% του θαλάσσιου χώρου της χώρας.

Ενώ η Ifield δήλωσε ότι οι δεσμεύσεις και οι υποσχέσεις της χώρας αποτελούν ένα καλό σημείο εκκίνησης, καλεί τώρα τις αρχές να δώσουν προτεραιότητα σε μεγαλύτερη δράση:

Αν πραγματικά εννοούμε σοβαρά τη δέσμευσή μας για το Μπλε Ομόλογο, πρέπει να υπάρξουν μπότες στο έδαφος τώρα στο Caye Caulker. Αυτό πρέπει να αλλάξει σοβαρά, έχω κουραστεί από αυτά τα παιχνίδια, όλα αυτά τα λόγια, ας ξεκινήσουμε το κομμάτι της δράσης του όλου πράγματος.

Η Minerva Gonzalez, υπάλληλος του Γραφείου Αποκατάστασης Τοπίου, δήλωσε ότι η υπηρεσία δεν έχει φυσική παρουσία στο Caye Caulker, αλλά επισκέπτεται τοποθεσίες που θεωρούνται κρίσιμα σημεία. Προς το παρόν, το τμήμα δεν πραγματοποιεί μετρήσεις και παρακολούθηση των μικρής κλίμακας προσπαθειών αποκατάστασης των μαγκρόβιων, αλλά η Gonzalez δήλωσε ότι είναι κάτι που σκοπεύουν να ξεκινήσουν:

Η αποκατάσταση δεν θα γίνει από τη μια μέρα στην άλλη, οπότε η παρακολούθηση είναι το κλειδί για τον προσδιορισμό της επιτυχίας μέσω της θνησιμότητας και των κοινωνικοπεριβαλλοντικών οφελών που λαμβάνονται.