Μαθήτριες στο Τέμενος της Παρασκευής στο Yazd στο Ιράν. Φωτογραφία του Stefano Vigorelli, 2014. Χρήση με άδεια CC BY-SA 4.0. 

Στο Ιράν, η φεμινιστική επανάσταση διαρκεί εδώ και περίπου έναν χρόνο, ως απάντηση στη βίαιη δολοφονία της Ζίνα Μαχσά Αμινί, νεαρής Κούρδισσας 21 ετών, τον Σεπτέμβριο του 2022. Οι  διαδηλώσεις είναι τώρα οι πιο σημαντικές και οι πιο ριζοσπαστικές που έχει γνωρίσει ποτέ το Ιράν ενάντια στην Ισλαμική Δημοκρατία, προκαλώντας γενικευμένες απεργίες και πράξεις ανυπακοής των πολιτών.

Το καθεστώς έπρεπε να αντιμετωπίσει σημαντικές πιέσεις και αντέδρασε μέσα από μια εκστρατεία καταστολής και βιαιοτήτων, οι οποίες αντανακλούν την ένταση των διαδηλώσεων. Πρόσφατα, ένα περιστατικό που συνδέεται με τη δηλητηρίαση με αέριο μαθητριών, προκάλεσε σύγχυση, πανικό και τρόμο σε όλη τη χώρα. Η αντίδραση του καθεστώτος, όπως και η επίμονη αντίσταση του ιρανικού λαού, δείχνει ότι οι μέρες τους είναι μετρημένες.

Δηλητηρίαση μαθητριών με αέριο

Διαμαρτυρία φοιτητών του πανεπιστημίου Allameh Tabataba'i ενάντια στη μαζική δηλητηρίαση Ιρανών μαθητριών, 27 Φεβρουαρίου 2023. Student News Agency/ Φωτογραφία με άδεια χρήσης CC BY 4.0.

Η επίθεση κατά των Ιρανών μαθητριών χρήζει ενδελεχούς έρευνας, λαμβάνοντας υπόψη κυρίως τον σημαντικό ρόλο, που διαδραμάτισαν τα νεαρά κορίτσια και οι γυναίκες κατά τις πρόσφατες διαδηλώσεις. Εν μέρει αυτός είναι ο λόγος, για τον οποίο αυτές έγιναν σήμερα ο στόχος του ιρανικού καθεστώτος.

Σύμφωνα με ιρανικές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, περισσότερες από 7.000 μαθήτριες έχουν υπάρξει θύματα μια σειράς  επιθέσεων με αέριο μέσα σε εκπαιδευτικά ιδρύματα σε όλη τη χώρα. Αυτές οι δηλητηριάσεις, οι οποίες ξεκίνησαν τον περασμένο Νοέμβριο, θεωρείται ότι έλαβαν χώρα σε τουλάχιστον 99 σχολεία σε 28 επαρχίες της χώρας. Μέχρι τώρα, τουλάχιστον 81 επιθέσεις έχουν καταγραφεί σε μια μόνο μέρα.

Σύμφωνα με το CNN, κυβερνητικοί αξιωματούχοι προσπάθησαν να αποσιωπήσουν τις επιθέσεις με αέριο. Ο Υπουργός Παιδείας έφτασε μέχρι και να κατηγορήσει τις μαθήτριες ότι οι ίδιες ήταν υπεύθυνες για τη δηλητηρίασή τους, ενώ ο Υπουργός Υγείας επιβεβαίωσε ότι “στο 95% των περιπτώσεων τα συμπτώματα ήταν αποτέλεσμα νοητικών και ψυχολογικών διαταραχών και όχι επιθέσεων με αέριο”.

Η αδιαφορία της κυβέρνησης πυροδότησε κύμα αγανάκτησης και διαμαρτυριών από την πλευρά των οικογενειών των μαθητριών, γεγονός που ανάγκασε το καθεστώς να “κατονομάσει και να συλλάβει” εκατοντάδες φερόμενους δράστες, ρίχνοντας το φταίξιμο στην αντιπολίτευση.

Παρόλ’ αυτά, το γεγονός ότι αυτές οι επιθέσεις συνεχίζονται από την περασμένη χρονιά, το εύρος τους και η έκτασή τους, καθώς επίσης και τα δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στα σχολεία της χώρας, δείχνουν ότι ιρανικό καθεστώς θα μπορούσε να εμπλέκεται ή να είναι συνένοχο σε αυτά τα περιστατικά.

Εμπειρογνώμονες  του ΟΗΕ εξέφρασαν ανησυχίες όσον αφορά την εμφανή αδυναμία του καθεστώτος να εντοπίσει και να συλλάβει τους υπευθύνους των συντονισμένων επιθέσεων μεγάλης κλίμακας με στόχο νεαρά κορίτσια στο Ιράν. Αυτή η προσέγγιση έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αμεσότητα των μέτρων που λαμβάνονται απέναντι στους ειρηνικούς διαδηλωτές, προκαλώντας υπόνοιες για εμπλοκή του καθεστώτος. Σε ανακοίνωσή του, το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα ανέφερε:

We fear that they are orchestrated to punish girls for their involvement in the movement – Women, Life, Freedom, and for expressing their opposition to mandatory hijab and voicing their demands for equality.

Ανησυχούμε ότι αυτές οι επιθέσεις ενορχηστρώθηκαν, προκειμένου να τιμωρηθούν τα νεαρά κορίτσια για τη συμμετοχή τους στο κίνημα “Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία”, για την έκφραση της αντίθεσής τους στην υποχρεωτική χρήση της χιτζάμπ και για την απαίτηση ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών.

Απαρτχάιντ φύλων στο Ιράν

Γυναίκες σε μια πλατεία στο Ιράν. Φωτογραφία από anonymous. Wikimedia Commons με άδεια χρήσης CC0 1.0 Universal Public Domain.

Το Ιράν είναι βαθιά ριζωμένο σε ένα απαρτχάιντ φύλου, το οποίο μεταφράζεται σε ολοκληρωτικό έλεγχο της ζωής των γυναικών μέσω νόμων, που διαιωνίζουν την επιβολή των ανδρών στις γυναίκες. Αυτή η συστημική ανισότητα ανάμεσα στα φύλα εκδηλώνεται με διαφορετικές πρακτικές διαχωρισμού, οι οποίες αναδεικνύουν τις υπάρχουσες ανισότητες, όπως ο γάμος παιδιών από την ηλικία των 5 ετών και διαφορετικά ηλικιακά όρια ποινικής ευθύνης για κορίτσια και αγόρια. Το αστικό δίκαιο που θεωρεί τους άνδρες ως τους μόνους αρχηγούς της οικογένειας οδηγεί συχνά τις μητέρες να χάνουν την κηδεμονία των παιδιών τους και να τυγχάνουν άδικης μεταχείρισης από τα δικαστήρια. Το κληρονομικό δίκαιο, οι άδειες διαβατηρίου, οι περιορισμοί πρόσβασης σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, τα κριτήρια διαζυγίου, η μη αναγνώριση του συζυγικού βιασμού και η επιβολή ενδυματολογικού κώδικα, όλα αυτά συμβάλλουν εξίσου στην ανισότητα των φύλων και στη συνέχιση των διακρίσεων σε βάρος των γυναικών.

Αυτή η ανισότητα οδήγησε τις νεαρές γυναίκες στο Ιράν να απαιτήσουν τα θεμελιώδη πανανθρώπινα δικαιώματα και την ισότητα έναντι του νόμου. Ο σκοπός τους φαίνεται να κερδίζει τη μεγάλη υποστήριξη της κοινής γνώμης. Η πλειοψηφία του πληθυσμού συνειδητοποιεί ότι μια αλλαγή του καθεστώτος είναι ο μόνος τρόπος για την απόκτηση αυτών των δικαιωμάτων.

Αυτό που ξεχωρίζει είναι το γεγονός ότι ο ιρανικός λαός δεν πιστεύει πια στο δίπολο μεταρρυθμιστές- συντηρητικοί, το οποίο χαρακτηρίζει την πολιτική του καθεστώτος εδώ και τουλάχιστον 25 χρόνια. Αντ'αυτού, ο λαός απαιτεί την αποδόμηση ολόκληρου του καθεστώτος  και του συστήματος του, του ” Velayat-e faqih” (“κηδεμονία του νομικού θεολόγου” ), αντίληψη σύμφωνα με την οποία οι “θρησκευτικές και κοινωνικές υποθέσεις” των μουσουλμανικών χωρών είναι αρμοδιότητα ένθερμων σιιτών νομικών.

Ο γελοιογράφος Kianoush Ramazani υπαινίσσεται την απώλεια εμπιστοσύνης στο σύστημα:

This winter Iranian people know how to keep themselves warm!#MahsaAmini#IranRevoIution #مهسا_امینی pic.twitter.com/MqvEsMHuAf

— Kianoush | کیانوش رمضانی (@KianoushR) December 28, 2022

Ο ιρανικός λαός ξέρει πώς να ζεσταθεί φέτος τον χειμώνα!

Cette perte de confiance peut expliquer le désarroi grandissant du régime alors qu’il réprime toute dissidence par la violence et sème la terreur. Les attaques au gaz ont pour but de réduire au silence quiconque chercherait à réclamer justice. En outre, il est intéressant de noter qu’une crise  comme les attaques au gaz, permet de détourner l’attention d’autres problèmes urgents, tels que les crises économiques et politiques du pays.

Αυτή η απώλεια εμπιστοσύνης μπορεί να ερμηνεύσει την αυξανόμενη σύγχυση του καθεστώτος, καθώς καταστέλλει κάθε ανυπακοή με τη βία και σπέρνει τον τρόμο. Οι επιθέσεις με αέριο έχουν ως στόχο να φιμώσει οποιονδήποτε επιχειρεί να διεκδικήσει δικαιοσύνη. Επίσης, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι μια κρίση, όπως οι επιθέσεις με αέριο, μπορεί να αποσπάσει την προσοχή από άλλα πιεστικά προβλήματα, όπως οι οικονομικές και πολιτικές κρίσεις της χώρας.

Η αντίσταση των γυναικών και των νεαρών κοριτσιών αποτελεί μια υψηλή πρόκληση για το ιρανικό καθεστώς, το οποίο βρίσκεται σε αδιέξοδο. Είναι ανίκανο να κάνει συμβιβασμούς στο έμφυλο απαρτχάιντ δεδομένου ότι η ύπαρξη του βασίζεται εξ ολοκλήρου σε αυτήν την έννοια. Στο μεταξύ, οι Ιρανές, με την υποστήριξη ανδρών στο πλευρό τους, εισήλθαν σε μια φάση, όπου δείχουν αποφασισμένες και ατρόμητες.

Είναι πρωταρχικής σημασίας η διεθνής κοινότητα να στηρίξει την επανάσταση του ιρανικού λαού. Όσο ο υπόλοιπος κόσμος δεν καταδικάζει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράττει το Ιράν, τόσο αυτές οι βιαιότητες θα συνεχίζουν να λαμβάνουν χώρα σιωπηλά.

Ωστόσο, ένα θεμελιώδες ερώτημα παραμένει: για πόσο καιρό ένα καθεστώς μπορεί να καταπιέζει έναν λαό, που έχει φτάσει σε οριακό σημείο; Και για πόσο ακόμα μπορεί να διαρκέσει μια τέτοια καταπίεση;