Στο Αζερμπαϊτζάν, οι κάτοικοι πληρώνουν βαρύ τίμημα για να έχουν πρόσβαση στο νερό
Εικόνα από την Elisabeth Lies . Δωρεάν χρήση υπόάδεια Unsplash.
Πριν από τρία χρόνια, ο Πρόεδρος Ιλχάμ Αλίγιεφ υποσχέθηκε να αντιμετωπίσει το αυξανόμενο πρόβλημα έλλειψης νερού στη χώρα σε μια κυβερνητική συνεδρίαση. Ο πρόεδρος είπε τότε: «Από εδώ και στο εξής, τα έργα πόσιμου νερού και άρδευσης θα είναι στην ατζέντα μας ως τα πιο σημαντικά θέματα. Βασικός στόχος της σημερινής συνάντησης είναι να εξαλειφθούν τα λάθη και οι υπάρχουσες ελλείψεις σε αυτόν τον τομέα τα επόμενα χρόνια». Την ίδια χρονιά, ο πρόεδρος υπέγραψε ένα σχέδιο δράσης για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης των υδάτινων πόρων από το 2020–2022. Μέχρι σήμερα, το πρόβλημα επιδεινώνεται από την υπερβολική γεωργία, τον μεγάλο αριθμό ταμιευτήρων, τις ξηρασίες, τη ρύπανση και τη χρόνια κακοδιαχείριση και δεν έχει επιλυθεί καν. Η κατάσταση των κατοίκων στην περιοχή Σάατλι είναι μόνο ένα από τα πρόσφατα παραδείγματα, που πιστοποιούν την έλλειψη βιώσιμων λύσεων.
Από τις 13 Μαρτίου, οι κάτοικοι τουλάχιστον τριών χωριών στο Σάατλι έχουν μεταφέρει στους δρόμους τα αιτήματά τους για σταθερή πρόσβαση στο νερό. Δεν έμειναν με άλλη επιλογή, μετά από πολυάριθμες προσπάθειες να προσεγγίσουν αξιωματούχους και αρμόδιους κρατικούς θεσμούς. Αφού οι κάτοικοι απέκλεισαν τους δρόμους, η αστυνομία χρησιμοποίησε βία για να διαλύσει το πλήθος. Τοπικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν τραυματισμούς ως αποτέλεσμα της ωμής επέμβασης της αστυνομίας, μεταξύ των οποίων και ενός 15χρονου αγοριού, που πυροβολήθηκε με σφαίρα από καουτσούκ.
#Azerbaijan 🇦🇿: reports today that three people were injured in the Saatli district after police forces opened fire on a protesting crowd.
Locals were said to be blocking to road, demanding an end to a local shortage of drinking water.
Via @MeydanTV pic.twitter.com/vilfFsPehP
— Thomas van Linge (@ThomasVLinge) March 13, 2023
#Αζερμπαϊτζάν 🇦🇿 : ρεπορτάζ σήμερα ότι τρία άτομα τραυματίστηκαν στην περιοχή Σάατλι, όταν αστυνομικές δυνάμεις άνοιξαν πυρ εναντίον πλήθους διαδηλωτών.
Οι ντόπιοι λέγεται ότι έκλεισαν το δρόμο απαιτώντας να σταματήσει η τοπική έλλειψη πόσιμου νερού.
Τουλάχιστον ένας ακτιβιστής, ο Elvin Mustafayev, καταδικάστηκε σε διοικητική κράτηση 25 ημερών για προβολή των προβλημάτων, που αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι της περιοχής, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αν και επισήμως ο Mustafayev κατηγορήθηκε για μικρο-χουλιγκανισμό και ανυπακοή στην αστυνομία στο Σάατλι, οι φίλοι του λένε ότι οι κατηγορίες αποτελούν αντίποινα για την κριτική του ακτιβιστή.
Οι κάτοικοι λένε ότι η έντονη έλλειψη νερού έχει επηρεάσει τα προς το ζην. Καθώς η πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής ζει από τη γεωργία, η έλλειψη επηρεάζει τόσο το πόσιμο νερό όσο και το νερό που απαιτείται για άρδευση. Εδώ και χρόνια αγόραζαν πόσιμο νερό από μια κοντινή συνοικία. Μιλώντας στο Meydan TV, ένας κάτοικος της περιοχής παραπονέθηκε για το κόστος αγοράς πόσιμου νερού σε τακτική βάση. «Αγοράζουμε νερό από μεταφορείς νερού. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό, όταν η ανεργία είναι ανεξέλεγκτη και τα προς το ζην είναι δύσκολο να βρεθούν; Το αγορασμένο νερό είναι αρκετό για δέκα ημέρες και αυτό αν κάνουμε οικονομία. Αυτό είναι 20 μανάτ [11,7 δολάρια]. Πληρώνουμε τουλάχιστον 60 μανάτ [36 δολάρια] το μήνα για πόσιμο νερό», εξήγησε ο Rashad Guliyev, κάτοικος ενός από τα χωριά.
Η κύρια πηγή νερού του Αζερμπαϊτζάν προέρχεται από τους ποταμούς Κούρα και Αράζ, οι οποίοι εδώ και καιρό αντιμετωπίζουν ελλείψεις και αποτελούν πρόβλημα για τους κατοίκους. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Eurasianet, «ο ποταμός Κούρα, ο οποίος ρέει από την Τουρκία μέσω Γεωργίας και Αζερμπαϊτζάν προς την Κασπία Θάλασσα, έχει συρρικνωθεί εν μέρει λόγω της υπερβολικής γεωργίας», ενώ ο συρρικνούμενος όγκος από τον ποταμό Αράζ «έχει επιδεινωθεί από μεγάλο αριθμό δεξαμενών, που βγάζουν νερό».
Οι κάτοικοι του Σάατλι λένε ότι το νερό, στο οποίο έχουν πρόσβαση, είναι κακό για το έδαφος και μπορεί τελικά να το αφήσει άγονο.
Οι κάτοικοι λένε επίσης ότι οι ελλείψεις είναι σκόπιμες. Μιλώντας στην υπηρεσία του BBC Αζερμπαϊτζάν, ένας κάτοικος είπε ότι το νερό ανακατευθύνεται στους κυβερνητικούς αξιωματούχους, που κατέχουν γη πάνω από τα εν λόγω χωριά. «Μπορείς να πας και να το δεις μόνος σου. Το νερό είναι άφθονο. Αυτοί οι άνθρωποι στερούνται σκόπιμα την παροχή νερού από τους αξιωματούχους στο Μπακού», εξήγησε ο κάτοικος. Ο Vahid Maharramli, ειδικός στη γεωργία, επιβεβαίωσε τους ισχυρισμούς των ντόπιων.
Σε συνέντευξή του στο Meydan TV, ο Maharramli είπε πως, κατά την επίσκεψή του στο Σάατλι, παρατήρησε ένα κανάλι γεμάτο νερό. Όταν ρώτησε τους κατοίκους της περιοχής γιατί δεν μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν αυτό το νερό, του είπαν ότι ήταν επειδή το νερό χρησιμοποιούνταν από τον διαχειριστή της Paşa Holding, ενός τεράστιου ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων του Αζερμπαϊτζάν. «Οι κάτοικοι του χωριού είπαν ότι, όποτε επιχειρούν να πλησιάσουν το κανάλι, επεμβαίνει η αστυνομία, που βρίσκεται στην περιοχή. Υπάρχει αρκετό νερό εκεί για να λυθούν τα προβλήματα ορισμένων περιοχών. Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα, σχεδόν σε κάθε περιοχή», είπε ο Maharramli. Η Paşa Holding ανήκει στα μέλη της άρχουσας οικογένειας και είναι ένας «όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων με συμφέροντα στον τραπεζικό τομέα, καθώς και στις κατασκευές, τις ασφάλειες, τα ταξίδια και τις επενδύσεις», σύμφωνα με τις έρευνες του Οργανωμένου Εγκλήματος και Αναφοράς Διαφθοράς (OCCRP). Αρχηγός της είναι ο πεθερός του προέδρου Αλίγιεφ, Αρίφ Πασάγιεφ. Οι άλλοι μέτοχοι της Paşa Holding περιλαμβάνουν τις κόρες του προέδρου, Αρζού και Λεϊλά Αλίγιεβα.
«Αν ήταν κανονικό άτομο, ίσως θα μπορούσαμε να παραπονεθούμε σε τοπικούς αξιωματούχους», είπε ένας κάτοικος σε συνέντευξή του στο Meydan TV. «Όλοι φοβούνται να πουν οτιδήποτε γιατί φοβούνται ότι θα τους πάρουν [συλλάβουν]. Το μόνο που θέλουμε είναι νερό», είπε ένας άλλος. «Λένε ψέματα ότι δεν υπάρχει νερό. Υπάρχει νερό. Απλώς δεν μας το δίνουν», εξήγησε ένας άλλος κάτοικος της περιοχής, προσθέτοντας ότι η καλλιεργήσιμη γη του είχε ήδη υποφέρει ως αποτέλεσμα της έλλειψης νερού. Οι προσπάθειες επικοινωνίας με τοπικούς αξιωματούχους ήταν μάταιες, σύμφωνα με ρεπορτάζ του ραδιοφώνου Azadliq, Υπηρεσία του Αζερμπαϊτζάν για το Radio Liberty.
Εμπειρογνώμονες όπως ο Maharramli έχουν προειδοποιήσει το κράτος εδώ και χρόνια για την επικείμενη έλλειψη νερού που μπορεί να αντιμετωπίσει η χώρα. Όμως το κράτος δεν έχει δώσει ιδιαίτερη σημασία. Υπάρχουν και άλλα ζητήματα, σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα γεωργίας Shahin Najafov. Σε μια συνέντευξη στο Azadliq Radio, ο Najafov εξήγησε ότι το πρόβλημα προέρχεται επίσης από την τεχνητή αύξηση της καλλιεργούμενης γης, καθώς και από την ακατάλληλη στρατηγική καλλιέργειας. Σε μια χώρα όπου υπάρχει έλλειψη νερού και υψηλός κίνδυνος ξηρασίας, η βαμβακοκαλλιέργεια, η οποία είναι πολύ συνηθισμένη στο Αζερμπαϊτζάν, είναι αναποτελεσματική καθώς το βαμβάκι απαιτεί σημαντικές ποσότητες νερού, εξήγησε ο Najafov. Διεθνείς οργανισμοί, όπως το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, έχουν επίσης προειδοποιήσει ότι, αν δεν ληφθούν δραστικά μέτρα, το Αζερμπαϊτζάν μπορεί να χάσει επιπρόσθετα 23% των υδάτινων πόρων του έως το 2050. Σύμφωνα με την Κατάταξη Χωρών Προβλεπόμενης Υδατικής Καταπόνησης του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Πόρων Aqueduct, το Αζερμπαϊτζάν είναι μεταξύ των χωρών όπου η κατάταξη της υδατικής ανασφάλειας είναι «εξαιρετικά υψηλή» στις προβλέψεις για το 2020, το 2030 και το 2040.
Παρά τις σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές και βελτιώσεις στην πρόσβαση στην παροχή νερού, «η ποιότητα αυτών των υπηρεσιών υποφέρει από υποτυπώδη διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, αδύναμη εταιρική διακυβέρνηση, ανεπαρκή λειτουργία, ανεπαρκή συστήματα τιμολόγησης και φτωχά ποσοστά είσπραξης», έγραψαν οι συντάκτες αυτής της ανάρτησης ιστολογίου της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Η Κρατική Υπηρεσία Υδάτινων Πόρων του Αζερμπαϊτζάν ιδρύθηκε πρόσφατα στις 30 Μαρτίου. Ωστόσο, οι ειδικοί λένε ότι πολλά από τα μέτρα είναι ανεπαρκή. Μιλώντας στο Azadliq Radio, ο οικονομολόγος Rovshan Agayev είπε ότι, παρόλο που η νέα κρατική υπηρεσία διαθέτει ένα μεγάλο σύνολο εξουσιών, όπως εξόρυξη, επεξεργασία, μεταφορά και προμήθεια, θα πρέπει να γίνει το αντίθετο. Η συγκέντρωση ολόκληρου του δικτύου βελτίωσης και πόσιμου νερού σε ένα μόνο ίδρυμα δεν βοηθά. Αντίθετα, οι αρμοδιότητες θα πρέπει να κατανεμηθούν μεταξύ των αρμόδιων κρατικών θεσμών. «Η αγορά του νερού και η μεταφορά του στους αγρότες θα πρέπει να ανατεθεί στο Υπουργείο Γεωργίας. Η παροχή πόσιμου νερού στον πληθυσμό θα πρέπει να ανατεθεί είτε σε δήμους είτε σε ιδιώτες επενδυτές σε συγκεκριμένη βάση», εξήγησε ο Agayev.
Εν τω μεταξύ, καθώς οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες για τα καθυστερημένα μέτρα του κράτους για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λειψυδρίας της χώρας, ο τοπικός πληθυσμός και ιδιαίτερα οι αγρότες πληρώνουν βαρύ τίμημα, συμπεριλαμβανομένης της αντιμετώπισης λαστιχένιων σφαιρών και αστυνομικής βίας.
