1 MW India. Ένας ηλιοθερμικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής στο Abu Road στο Ρατζαστάν παράγει ενέργεια για 25.000 ανθρώπους. Εικόνα μέσω Flickr, Brahma Kumaris. CC BY-NC 2.0.

Οι συνεντεύξεις σε αυτό το άρθρο πραγματοποιήθηκαν τηλεφωνικά, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και αυτοπροσώπως κατά τη διάρκεια ερευνητικών εργασιών τον Φεβρουάριο του 2023.

Το κοινό σημείο μεταξύ του COVID-19, του ρωσο-ουκρανικού πολέμου, της κυμαινόμενης αγοράς ορυκτών καυσίμων, της δήλωσης της Ινδίας για την επίτευξη καθαρών μηδενικών εκπομπών έως το 2070 και της προεδρείας της στη G20 είναι η δέσμευση της χώρας να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή επιταχύνοντας τη μετάβασή της σε καθαρή ενέργεια.

Φιλόδοξες δεσμεύσεις;

Η επίτευξη ουδετερότητας του άνθρακα συνεπάγεται τη διακοπή της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Αυτό απαιτεί μια δίκαιη και ισότιμη μετάβαση από μια οικονομία εξαρτώμενη από τα ορυκτά καύσιμα σε μια οικονομία τροφοδοτούμενη από καθαρή ενέργεια. Μια έκθεση με τίτλο «Getting India to Net Zero» (Φτάνοντας την Ινδία σε καθαρό μηδέν) εκτιμά ότι η Ινδία θα χρειαστεί περίπου 10,1 τρισεκατομμύρια δολάρια για να επιτύχει τον στόχο της το 2070.

«Είναι σίγουρα μια πρόκληση για τη χώρα να επιτύχει τους οικονομικούς της στόχους, να επεκτείνει την αξιόπιστη και οικονομικά προσιτή πρόσβαση στην ενέργεια για τους πολίτες της και ταυτόχρονα να παραμείνει στην πορεία για την επίτευξη φιλόδοξων κλιματικών στόχων», δήλωσε ο Harjeet Singh, επικεφαλής της παγκόσμιας πολιτικής στρατηγικής στο Διεθνές δίκτυο Κλιματικής Δράσης.

Ο Singh προειδοποιεί ότι, κατά τη διάρκεια της μεταβατικής διαδικασίας, είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι οι φτωχοί δεν πρέπει να μείνουν εκτός και, αντίθετα, να ενσωματωθούν ως ουσιαστικό στοιχείο του πράσινου μέλλοντος και της βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας.

Η Ινδία έχει δεσμευτεί να παράγει το 50% της ηλεκτρικής της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030 μειώνοντας τις σωρευτικές εκπομπές κατά ένα δισεκατομμύριο τόνους και μειώνοντας την ένταση των εκπομπών του ΑΕΠ της κατά 45%.

Παρά τον προσδιορισμό της ανανεώσιμης ενέργειας ως μία από τις επτά πρωταρχικές προτεραιότητές του, ο ετήσιος προϋπολογισμός για το ημερολογιακό έτος 2023-2024 έχει διαθέσει μόνο 102,2 εκατομμύρια ρουπίες Ινδίας (124 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ) στο Υπουργείο Νέων και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (MNRE), το οποίο αντιστοιχεί μόλις στο 2,2% του συνολικού προϋπολογισμού των 45 τρισεκατομμυρίων ρουπιών Ινδίας (545 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ), αν και είναι 48% υψηλότερο από τον προϋπολογισμό του 2022.

Παρ’ όλα αυτά, εισήγαγε μια σειρά αξιόλογων πρωτοβουλιών για την πράσινη ανάπτυξη, εστιάζοντας στην αποθήκευση ενέργειας, το πράσινο υδρογόνο, την απαλλαγή από τους εισαγωγικούς δασμούς σε κεφαλαιουχικά αγαθά και μηχανήματα που είναι απαραίτητα για την παραγωγή κυψελών μπαταρίας λιθίου για ηλεκτρικά οχήματα, τη χρηματοδότηση του κενού βιωσιμότητας (VGF) για έργα αποθήκευσης ενέργειας με μπαταρίες χωρητικότητας 4 γιγαβατώρων (GWh) και την κατασκευή ενός διακρατικού συστήματος μεταφοράς για τη μεταφορά και την ενσωμάτωση στο δίκτυο 13 GW ανανεώσιμης ενέργειας από την περιοχή των Ιμαλαΐων Ladakh μεταξύ άλλων πρωτοβουλιών.

Εξισορρόπηση της ενεργειακής ασφάλειας με την πράσινη ανάπτυξη

Η εγκατεστημένη ισχύς της πράσινης ενέργειας στην Ινδία έχει φθάσει τα 174,53 GW από τον Φεβρουάριο του 2023, αντιπροσωπεύοντας το 42,5% της συνολικής ικανότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας των 410 MW. H ατζέντα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας της χώρας περιλαμβάνει σήμερα 63,30 GW ηλιακής ενέργειας, 46,85 GW μεγάλης υδροηλεκτρικής ενέργειας, 41,93 GW αιολικής ενέργειας, 10,73 GW βιοενέργειας, 4,94 GW μικρής υδροηλεκτρικής ενέργειας και 6,78 GW πυρηνικής ενέργειας. Οι αριθμοί αυτοί κατατάσσουν την Ινδία στην τέταρτη θέση παγκοσμίως, όσον αφορά την εγκατεστημένη δυναμικότητα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Ταυτόχρονα, η Ινδία κατατασσόταν ως ο τρίτος μεγαλύτερος παράγοντας εκπομπών παγκοσμίως πριν από μια δεκαετία, μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα. Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (ΔΟΕ), η ενεργειακή ζήτηση της χώρας θα είναι η υψηλότερη παγκοσμίως κατά τη δεκαετία του 2020, με αύξηση άνω του 3% ετησίως. Η έκθεση προβλέπει ότι η Ινδία θα έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό στον κόσμο μέχρι το 2025, οδηγώντας στην τεράστια ενεργειακή ζήτηση, μαζί με την αυξανόμενη αστικοποίηση και εκβιομηχάνιση.

Για να επιτευχθεί αυτό, η Ινδία αναμένεται να διαθέτει 275 GW ισχύος ηλεκτροπαραγωγής με βάση τον άνθρακα έως το 2030, μια αύξηση κατά 35 GW από το 2021. Σύμφωνα με την έκθεση, η πρωταρχική πρόκληση της Ινδίας είναι να ικανοποιήσει την αυξανόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να μειώσει τη χρήση άνθρακα, η οποία αντιπροσωπεύει πλέον πάνω από το ήμισυ της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας.

Αυτή η πρόκληση της εξισορρόπησης της ενεργειακής ασφάλειας με την πράσινη ανάπτυξη αποτέλεσε βασικό θέμα στην πρόσφατη συνεδρίαση της Ομάδας Εργασίας για τις Ενεργειακές Μεταβάσεις (ETWG) στο πλαίσιο της G20 στη Μπανγκαλόρ. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, ο Υπουργός Ενέργειας και Νέων και Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας της Ένωσης, R.K. Singh, ανέφερε ότι η ενεργειακή ασφάλεια προηγείται της μετάβασης σε καθαρή ενέργεια.

Ο Singh δήλωσε ότι όσοι δεν έχουν πρόσβαση στην ενέργεια δεν μπορεί να αναμένεται ότι θα δώσουν προτεραιότητα στο περιβάλλον έναντι των άμεσων αναγκών τους, όπως η χρήση δασικών ξύλων για καύσιμο στο μαγείρεμα. Ως αποτέλεσμα, υπήρξε συναίνεση στη συνάντηση ότι τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούνται στις περισσότερες χώρες για τα επόμενα 15-20 χρόνια, παράλληλα με τις προσπάθειες για την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Οι υποσχέσεις και οι προκλήσεις της ηλιακής τεχνολογίας

Η φωτοβολταϊκή (PV) τεχνολογία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ινδία, μειώνοντας παράλληλα την εξάρτηση της χώρας από τον άνθρακα. Με περίπου 300 καθαρές και ηλιόλουστες ημέρες ετησίως, η Ινδία λαμβάνει περίπου 5 τετράκις εκατομμύρια κιλοβατώρες (kWh) ηλιακής ενέργειας ετησίως, η οποία υπερβαίνει τα συνολικά ενεργειακά αποθέματα της χώρας από ορυκτά καύσιμα, εάν αξιοποιηθεί για ένα έτος, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες.

Η ηλιακή ενέργεια μπορεί να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια απευθείας με τη χρήση φωτοβολταϊκών (PV) κυψελών. Αυτή η ηλεκτρική ενέργεια μπορεί να συνδεθεί στο συμβατικό δίκτυο για να αντισταθμίσει τη χρήση ενέργειας από καύση άνθρακα, ή μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκτός δικτύου αποθηκεύοντάς την σε μια μπαταρία και λειτουργώντας έναν αντιστροφέα για την τροφοδοσία σε διάφορες συσκευές, όπως φώτα δρόμου, αντλίες νερού, ηλιακές λάμπες, ψυκτικοί θάλαμοι και άλλες οικιακές και βιομηχανικές συσκευές.

Στην Ινδία, υπάρχουν μεγάλα ηλιακά έργα εντός δικτύου, που ονομάζονται ηλιακά πάρκα, με τα μεγαλύτερα να βρίσκονται στις περιοχές Μπάντλα, Παβαγκάντα, Κουρνούλ και Ρέβα, τόνισε ο βουλευτής Gaurav Pandhi στο Twitter:

1) 2245 MW Bhadla in Rajasthan is world's largest Solar Park

2) 2050 MW Pavagada in Karnataka is world's 2nd largest Solar Park

3) 1000 MW Kurnool Ultra in Andhra is world's 7th largest Solar Park

4) 750 MW Rewa Ultra in MP is world's 12th largest Solar Park #असत्याग्रही_मोदी https://t.co/2BVKsNpSTK

— Gaurav Pandhi (@GauravPandhi) July 11, 2020

1) Το 2245 MW Bhadla στο Ρατζαστάν είναι το μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στον κόσμο

2) Το 2050 MW Pavagada στην Καρνάτακα είναι το δεύτερο μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στον κόσμο

3) Το 1000 MW Kurnool Ultra στην Άντρα είναι το έβδομο μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στον κόσμο

4) Το 750 MW Rewa Ultra στο MP είναι το δωδέκατο μεγαλύτερο ηλιακό πάρκο στον κόσμο #असत्याग्रही_मोदी https://t.co/2BVKsNpSTK

Το MNRE έχει εγκρίνει 61 πάρκα με προτεινόμενη δυναμικότητα 40 GW και τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται επί του παρόντος υπό ανάπτυξη. Από αυτά, τα 10 GW έχουν ήδη τεθεί σε λειτουργία. Το υπουργείο δήλωσε ότι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στην ανάπτυξη ηλιακών πάρκων είναι η απόκτηση της απαραίτητης γης.

Η Εθνική Ηλιακή Αποστολή έχει θέσει στόχο των 40 GW για την εγκατάσταση ηλιακών πάρκων σε στέγες, αλλά μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2022, μόνο 10,4 GW έχουν εγκατασταθεί στην Ινδία.

«[Η] χώρα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην ηλιακή ενέργεια στις στέγες, η οποία είναι δημοφιλής παγκοσμίως σήμερα», δήλωσε ο Santipada Gon Choudhury, ακαδημαϊκός και πρόεδρος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για την ενέργεια (κυβέρνηση της Ινδίας). Ωστόσο, σημειώνει ότι το σύστημα καθαρής μέτρησης, απαραίτητο για τη βιωσιμότητα των ηλιακών στεγών, επιτρέπεται μόνο σε λίγες πολιτείες, όπως τη Ρατζαστάν, τη Γκουτζαράτ και την Καρνατάκα. Προτείνει ότι είναι απαραίτητη μια εθνική πολιτική για την έγκριση της ηλιακής ενέργειας στις στέγες και ότι οι εταιρείες διανομής θα πρέπει να χρεώνουν ένα ενιαίο ποσοστό. Ο Choudhury πρόσθεσε ότι η χρηματοδότηση είναι ένα άλλο εμπόδιο, καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιμες εύκολες επιλογές τραπεζικών δανείων για ηλιακή ενέργεια σε στέγες.

Επιπλέον, εμφανίζονται πλωτά ηλιακά εργοστάσια με την ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάνελ σε υδάτινα σώματα, όπως το μεγαλύτερο πλωτό ηλιακό εργοστάσιο 600 MW στον κόσμο, που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Khandwa της Μάντια Πραντές. «Εκτός από την εύρεση κατάλληλου υδάτινου σώματος για την εγκατάσταση, το υψηλό κόστος των συστημάτων αγκύρωσης για τη στήριξη των πλωτών πλαισίων στο υδάτινο σώμα αποτελεί πρόκληση», δήλωσε ο Chowdhury.

Το πρώτο πλωτό ηλιακό εργοστάσιο της Ινδίας δυναμικότητας 10 KW στην Καλκούτα. Εικόνα από το Ινστιτούτο Αγροτικής Τεχνολογίας N.B. (NBIRT). Χρήση με άδεια.

Τα συστήματα αποθήκευσης ηλιακής ενέργειας πρέπει να εξελιχθούν για να ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και τη βιωσιμότητα. Αν και η μπαταρία μολύβδου-οξέος χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως αξιόπιστο μέσο αποθήκευσης ενέργειας, ενέχει κινδύνους για την υγεία λόγω της μόλυνσης από μόλυβδο. Η άλλη συνήθως χρησιμοποιούμενη μπαταρία ιόντων λιθίου είναι ακριβότερη, καθώς το κόστος του βασικού συστατικού, του λιθίου, έχει αυξηθεί σημαντικά.

Ο ιστότοπος εναλλακτικών ειδήσεων The Better India έγραψε στο Twitter για τις μπαταρίες ιόντων νατρίου χαμηλού κόστους και συζήτησε αυτή την αυξανόμενη διαμάχη γύρω από την εξόρυξη λιθίου:

(1/2) An alternative to the usual Lithium-ion batteries, these could reduce India’s dependence on imports, and can also be used in commercial applications including toys, solar and wind energy installations, inverters, and more.#wingifyearthhttps://t.co/OgvvanlQOu

— The Better India (@thebetterindia) February 2, 2023

(1/2) Μια εναλλακτική λύση για τις συνήθεις μπαταρίες ιόντων λιθίου, οι οποίες θα μπορούσαν να μειώσουν την εξάρτηση της Ινδίας από τις εισαγωγές και μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε εμπορικές εφαρμογές, όπως παιχνίδια, εγκαταστάσεις ηλιακής και αιολικής ενέργειας, μετατροπείς και πολλά άλλα.#wingifyearthhttps://t.co/OgvvanlQOu

Αυτό το βίντεο στο YouTube από το κανάλι τεχνολογίας και βιωσιμότητας EyeTech εξηγεί τα χαρακτηριστικά των μπαταριών ιόντων νατρίου:

Αν και η Ινδία βασίζεται σήμερα στις εισαγωγές από την Αργεντινή και την Αυστραλία για τα απαιτούμενα κράματα, η ανακάλυψη λιθίου στην κοιλάδα Τζαμού και Κασμίρ φέρνει ελπίδες για το μέλλον.