Μια ομάδα μαθητών λυκείου της πόλης Μπίτολα στη νότια πΓΔΜ χρησιμοποιεί κολάζ με φωτογραφίες για να αναβιώσει τις αναμνήσεις του ντόπιου πληθυσμού από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πριν από εκατό χρόνια, η πΓΔΜ ήταν τμήμα του Μακεδονικού Μετώπου, γνωστό και ως Μέτωπο της Θεσσαλονίκης ή ως Ανατολικό Μέτωπο στα γαλλικά (Front d'Orient), το οποίο εκτεινόταν κατά μήκος των σημερινών συνόρων της Ελλάδας. Από τον Μάρτιο μέχρι τον Οκτώβριο του 1917 η πόλη Μπίτολα, η οποία τότε ανήκε στις Ενωμένες Δυνάμεις, δέχθηκε 13 σφοδρούς βομβαρδισμούς από τις Κεντρικές Δυνάμεις.
Φτάνοντας στο 2017, οι μαθητές λυκείου που πήραν μέρος σε αυτό το έργο έδωσαν τη δυνατότητα σε παιδιά από διάφορες πόλεις της χώρας να μάθουν περισσότερες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη περίοδο προετοιμάζοντας μια έκθεση φωτογραφιών της Μπίτολα από τότε μέχρι σήμερα. Οι μαθητές αντιπαρέβαλλαν τις φωτογραφίες της πόλης τους όπως ήταν το 1917 και το 1918 με τις αντίστοιχες σημερινές τοποθεσίες.
Το αποτέλεσμα παρουσιάζει πώς άλλαξε η Μπίτολα μέσα σε 100 χρόνια. Οι φωτογραφίες αυτές τράβηξαν την προσοχή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης έπειτα από δημοσίευσή τους στο Bored Panda.
Εκτός από φωτογραφίες, μη εκραγέντα πυρομαχικά όπως χειροβομβίδες, οβίδες και βόμβες, τα όποια μέχρι σήμερα ρυπαίνουν την περιοχή, αποτελούν και αυτά ιστορικά ενθύμια της περιόδου αυτής. Οι κάτοικοι ξεθάβουν μέχρι και σήμερα αυτά τα επικίνδυνα αντικείμενα τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο.
Στο έργο συμμετείχαν μαθητές από τα Σκόπια, το Tέτοβο, τη Στρούμιτσα και το Μπογκντάντσι, οι οποίοι μαζί με τους συμμαθητές τους από την Μπίτολα έλαβαν μέρος σε εργαστήρια με σκοπό τη διάδοση της ειρήνης και επισκέφθηκαν και εξερεύνησαν τα πρώην πεδία μάχης. Στη συνέχεια, κάθε ομάδα επέλεξε τον τρόπο με τον οποίο θα παρουσίαζε αυτά που έμαθε, δημιουργώντας ένα ολιγόλεπτο βίντεο, έναν διαδραστικό χάρτη ή το ημερολόγιο ενός στρατιώτη.
Μαθαίνοντας για τις φριχτές στιγμές που έζησαν απλοί άνθρωποι κατά τη διάρκεια των περασμένων πολέμων, δίνει τη δυνατότητα στη νεώτερη γενιά να αποτρέψει νέες συγκρούσεις. Η πρωτοβουλία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική σήμερα, καθώς εθνικιστές συνεχίζουν να ανοίγουν πληγές που έχουν μείνει από τους βαλκανικούς πολέμους και από την πιο πρόσφατη ένοπλη σύγκρουση του 2001 στην πΓΔΜ.
Το Global Voices έλαβε άδεια δημοσίευσης των φωτογραφιών χάρη στην Ένωση Τοπικών Δημοκρατικών Οργανισμών (ALDA) των Σκοπίων, η οποία πραγματοποίησε το έργο με τη βοήθεια την Βρετανικής πρεσβείας της πόλης. Στο έργο συμμετείχαν μεταξύ άλλων ο καθηγητής Iljo Trajkovski και οι μαθητές Viktorija Vodilovska, Eva Kraus, Vesna Trajchevska, Marijan Kotevski, Blagoj Janakievski και Gorazd Dimovski.