Ο αγώνας μίας μητέρας για τον γιο της εκθέτει τον θεσμοθετημένο σεξισμό του Λιβάνου

Activists marching to demand Fatima's freedom on November 7, 2016. Photo taken by Whard Sleiman.

Ακτιβιστές σε πορεία απαιτούν την απελευθέρωση Fatima στις 7 Νοεμβρίου 2016. Η φωτογραφία τραβήχτηκε από τον Whard Sleiman και αναδημοσιεύεται με άδεια.

Μετά από μία εβδομάδα κλειδωμένη στη φυλακή, η Fatima Ali Hamzeh εξακολουθεί να αρνείται να παραδώσει την επιμέλεια του γιου της στον σύζυγό της, ο οποίος έχει πλέον παντρευτεί μία άλλη γυναίκα, ενώ αρνήθηκε να χωρίσει την Fatima. Ήταν αυτός που έφερε την αστυνομία, που συνέλαβε αμέσως την Fatima, που είναι δασκάλα, όταν “παραβίασε το νόμο“, λέγοντας ότι δεν θα εγκαταλείψει την επιμέλεια του παιδιού τους.

Στις 5 Νοεμβρίου 2016, γυναίκες και άνδρες διαδήλωσαν μαζί στην Βηρυτό για να απαιτήσουν την απελευθέρωση της Fatima.

Η Rahal, η οποία διδάσκει στο ίδιο σχολείο με την Fatima, είπε στο Global Voices ότι η Fatima επέστρεφε από το σχολείο, όταν βρήκε τον άντρα της να την περιμένει με την αστυνομία στο σπίτι τους:

Όταν πήγε στο σπίτι από το σχολικό λεωφορείο, εκείνη την ημέρα, ο σύζυγός της την περίμενε με την αστυνομία για να τη συλλάβουν.

Δύο ημέρες μετά τη διαδήλωση, η Fatima απελευθερώθηκε με εγγύηση, με την μέρα της δίκης σε εκκρεμότητα. Η οργάνωση “Προστασία των Γυναικών του Λιβάνου” (PLW) κινηματογράφησε την απελευθέρωσή της, ανεβάζοντας το βίντεο στο Facebook, όπου προβλήθηκε πάνω από 37.000 φορές. Στο βίντεο, η Fatima λέει στο πλήθος: “Τώρα έχω ξεκινήσει μία επανάσταση ενάντια στην καταπίεση των γυναικών. Η αιτία μου είναι ίδια με όλων των γυναικών.”

Fatima and her son Ali. Photo by 'Protecting Lebanese Women' on Facebook.

Η Fatima και ο γιος της Ali. Φωτογραφία από την οργάνωση “Προστασία των Γυναικών του Λιβάνου” στο Facebook.

Η αφορμή της Fatima είναι η εκστρατεία για τη μεταρρύθμιση των νόμων της προσωπικής κατάστασης στο Λίβανο. Όπως εξήγησε το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το 2015:

Το νομικό καθεστώς του Λιβάνου για την προσωπική κατάσταση, που βασίζεται στην θρησκεία, ασκεί διακρίσεις εις βάρος των γυναικών σε όλο το θρησκευτικό φάσμα και δεν εγγυάται τα θεμελιώδη δικαιώματά τους […] ο Λίβανος έχει 15 διαφορετικούς νόμους προσωπικής κατάστασης για τις αναγνωρισμένες θρησκείες, αλλά κανένας αστικός κώδικας δεν καλύπτει θέματα όπως το διαζύγιο, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας ή τη φροντίδα των παιδιών. Αυτοί οι νόμοι διαχειρίζονται από αυτόνομα θρησκευτικά δικαστήρια με ελάχιστη ή καμία εποπτεία της κυβέρνησης, και συχνά καταλήγουν σε αποφάσεις που παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών.

Η περίπτωση της Fatima είναι μόνο το πιο πρόσφατο παράδειγμα των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν αυτοί οι νόμοι για τους απλούς ανθρώπους. Ο γιος της, ο Ali, είναι τεσσάρων χρονών. “Υποτίθεται” ότι εκείνη θα εγκατέλειπε το δικαίωμά της επιμέλειας όταν ο μικρός θα γίνονταν δύο χρονών, αλλά εκείνη αρνήθηκε και συνεχίζει να αρνείται να τον αφήσει να φύγει, μέχρι να ενηλικιωθεί.

Ο Balsam Haidar, ένας από τους συναδέλφους της Fatima, είπε στο Global Voices ότι εκείνη έχει υποφέρει τα τελευταία τέσσερα χρόνια:

Ήταν μητέρα και πατέρας ταυτόχρονα. Φρόντιζε τον γιο της και του κάλυπτε όλες τις ανάγκες του, την ίδια στιγμή που ο πατέρας του δεν έδινε δεκάρα γι’ αυτόν.

Σε απάντηση, οργανώθηκε μία διαμαρτυρία από την οργάνωση PLW, προσελκύοντας εκατοντάδες Λιβανέζους διαδηλωτές που ζητούν μεταρρυθμίσεις.

Μία από τους διοργανωτές, η Nadyn Jouny, είπε στο Global Voices ότι η διαμαρτυρία έφερε περισσότερους ανθρώπους από ότι ανέμεναν:

Μετά από τέσσερα χρόνια ταλαιπωρίας και χωρίς να είμαι σε θέση να δω τον γιο μου, αυτή είναι η πρώτη χρονιά που είμαι σε θέση να ουρλιάξω και να υψώσω τη φωνή μου. Είχα τόση ενέργεια που απελευθέρωσα όλο τον πόνο μέσα μου με μία κραυγή. Για ένα δευτερόλεπτο, σήκωσα το κεφάλι μου για να παρατηρήσω την αντίδραση των ανθρώπων προς εμένα, και ήμουν έκπληκτη με τον αριθμό των γυναικών που έκλαιγαν οδυνηρά μπροστά στα μάτια μου.

Επανέλαβε ένα από τα συνθήματα που ακούστηκαν κατά τη διαμαρτυρία, “Δεν θα παραιτηθούμε!” προσθέτοντας:

Όλα τα δάκρυα που χύσαμε θα μετατραπούν σε ελπίδα, στα μάτια της μητέρας μου, των αδερφών μου,  όλοι αγωνίζονται για αυτό το σκοπό, και ιδιαίτερα ο γιος μου, ο Karam

Άλλη μία φεμινίστρια ακτιβίστρια που μάχεται για τα δικαιώματα των γυναικών για χρόνια, εξήγησε γιατί αυτή η διαμαρτυρία ήταν μοναδική:

Νομίζω ότι αυτή η διαμαρτυρία ήταν μία από τις πιο σημαντικές διαδηλώσεις, όταν πρόκειται για τα δικαιώματα των γυναικών στο Λίβανο, δεδομένου ότι έχει οργανωθεί και διευθύνεται από γυναίκες από την σιιτική σέκτα, και δεδομένου ότι οργανώθηκε από γυναίκες που έχουν αποκλειστεί από τη σκηνή του ακτιβισμού στο Λίβανο.

Η νεαρή ακτιβίστρια πρόσθεσε:

Για πρώτη φορά, είδαμε γυναίκες και άνδρες να μιλούν για την πατριαρχία με έναν τρόπο που ποτέ δεν έκαναν πριν. Ακούσαμε τις γυναίκες και τους άνδρες να υπερασπίζονται τα δικαιώματα των γυναικών, και να μιλάνε για το πώς η θρησκεία έχει σταματήσει τις γυναίκες από το να διεκδικούν τα δικαιώματά τους.

Πηγές προσκείμενες στην υπόθεση είπαν στο Global Voices την Τετάρτη 16 Νοεμβρίου, ότι πρέπει να υπάρξει μια τελική συμφωνία για όλα τα μέρη:

Αύριο, Πέμπτη 17 Νοεμβρίου, η Fatima θα αντιμετωπίσει τον άντρα της στο δικαστήριο, και οι δικαστές έχουν προτείνει έναν “συμβιβασμό”.

Ειπώθηκε στο Global Voices ότι η Fatima φέρεται να είναι διατεθειμένη να παραδώσει το δικαίωμα για χρηματική αποζημίωση μετά το διαζύγιο με τον σύζυγό της, προκειμένου να κρατήσει το γιο της. Αυτό, λέει η πηγή, ανέρχεται σε εκβιασμό, δεδομένου ότι απαλλάσσει τον σύζυγό της από τις οικονομικές ευθύνες του απέναντι σ’ αυτήν και στον γιο τους.

Μια άλλη πηγή, η οποία προτίμησε να διατηρήσει την ανωνυμία της, είπε στο Global Voices ότι η Fatima έχει ζητήσει ένα πολύ μικρό ποσό για διατροφή του παιδιού, δεδομένου ότι έχει τη φροντίδα όλων των εξόδων για τα τελευταία χρόνια. Η πηγή πρόσθεσε:

Γιατί ο πατέρας δεν αναλάβει τη φροντίδα του γιου του;… Είναι αρκετό να κλαίει μόνο στην τηλεόραση και να λέει ότι του λείπει;

Το δικαστήριο δεν έχει εκδώσει καμία απόφαση σχετικά με τις δαπάνες του ζευγαριού από το 2015. Όλα αυτά τα χρόνια, εξάλλου, το δικαστήριο έχει αγνοήσει διάφορα αιτήματα της Fatima.

Την άφησε στα χαμένα, να μη γνωρίζει αν θα πάρει διαζύγιο ή όχι. Ακριβώς όπως ο σύζυγός της ήθελε να είναι

Μέχρι την ώρα που γράφεται το παρών άρθρο, η πρώτη εμφάνιση της Fatima στο δικαστήριο είχε προγραμματιστεί. Σύμφωνα με την αδελφή της:

Στη συνεδρίαση του δικαστηρίου η οποία υποτίθεται ότι θα ήταν για συμβιβασμό σήμερα, ούτε η Fatima ούτε ο σύζυγός της παρευρέθησαν. Μόνο οι δικηγόροι τους ήταν στο δικαστήριο. Η συνεδρία αναβλήθηκε για την επόμενη Πέμπτη, και η Fatima και ο σύζυγός της, αναμένεται να παρευρεθούν για να βρουν μια οριστική λύση. Σήμερα, ωστόσο, ο δικηγόρος του συζύγου πρότεινε μία λύση στη διαφωνία σχετικά με το τμήμα που αφορά μόνο το παιδί, ενώ ο δικηγόρος της Fatima (η αδελφή της Fadia Hamza) απαίτησε να επιλυθεί πλήρως η διαμάχη, συμπεριλαμβανομένου του τμήματος που σχετίζεται με την ευθύνη του πατέρα στην παροχή των οικονομικών εξόδων της μητέρας και του παιδιού. Ο δικηγόρος του συζύγου απαίτησε το αγόρι να μένει τρεις ημέρες με τον πατέρα και 4 ημέρες με τη μητέρα του, ενώ ο δικαστής πρότεινε το παιδί να μένει πέντε ημέρες με τη μητέρα του, και δύο ημέρες με τον πατέρα. Ωστόσο, η μητέρα βλέπει ότι το αγόρι θα χαθεί αν εφαρμοστεί αυτή η λύση, ειδικά από τη στιγμή που πρέπει να πάει στο σχολείο.

Ακόμα δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η υπόθεση. Είμαστε μάρτυρες της αναγέννησης ενός νέου κινήματος για τα δικαιώματα υπέρ των γυναικών στο Λίβανο;

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.