Στα τέλη Ιουνίου, το συμβούλιο υπουργών της Αιθιοπίας αποκάλυψε ένα νομοσχέδιο, που επιδιώκει να αντιμετωπίσει ζητήματα κοινωνικών υπηρεσιών, γλώσσας, εκπαίδευσης και πολιτισμού που αφορούν την πρωτεύουσα της χώρας, Αντίς Αμπέμπα, και την Ορόμια, τη μεγαλύτερη περιφέρεια της Αιθιοπίας, στην οποία βρίσκεται η Αντίς Αμπέμπα.

Η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της λένε ότι ο νόμος είναι απαραίτητος για την αποκατάσταση των ιστορικών αδικιών, που υπέστη ο λαός της Ορόμια από την ίδρυση της Αντίς Αμπέμπα. Οι κριτικοί βλέπουν τον νόμο ως μια τακτική για την αποθάρρυνση των κατοίκων της Αντίς Αμπέμπα. Κάποιοι προχωρούν περαιτέρω στον ισχυρισμό τους ότι ο νόμος σκοπεύει να επιδεινώσει τις ήδη ευαίσθητες εθνοτικές σχέσεις στην Αιθιοπία.

Το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης σχετικά με το νομοσχέδιο έγκειται στην αντίθεση στις περιφερειακές ελίτ έναντι των πιο κοσμοπολίτικων ελίτ, της παράδοσης κατά της νεωτερικότητας και των εθνοθνικιστών εναντίον των πολιτικών εθνικιστών, διαιρέσεις που συχνά αποτελούν πηγή διαμάχης στην Αιθιοπία.

Στον χάρτη της Αιθιοπίας, η Αντίς Αμπέμπα είναι μια έκταση πεδιάδων μέσα στην πολιτεία Ορόμια. Με μόλις 0,047% της επικράτειας της χώρας, η Αντίς Αμπέμπα είναι η μεγαλύτερη μητροπολιτική περιοχή στην Αιθιοπία. Πολλές εθνοτικές και θρησκευτικές ομάδες από κάθε γωνιά της Αιθιοπίας ζουν στην Αντίς Αμπέμπα. Ένας σημαντικός αριθμός 4 εκατομμυρίων κατοίκων της Αντίς Αμπέμπα γενικά εμφανίζονται ως κοσμοπολίτες, φιλελεύθεροι και μεταεθνικοί.

Στο μεταξύ, η Ορόμια είναι ο τόπος όπου ζει ο λαός Ορόμο, η μεγαλύτερη εθνοτική ομάδα, που περιλαμβάνει τουλάχιστον το 34% του πληθυσμού της Αιθιοπίας των 100 εκατομμυρίων κατοίκων, αλλά έχει επίσης ιστορικά περιθωριοποιηθεί πολιτικά. Η Αντίς Αμπέμπα είναι η έδρα της σημερινής κυβέρνησης, η οποία κυριαρχείται από το Λαϊκό Απελευθερωτικό Μέτωπο των Τιγκράι, και παρόλο που βρίσκεται μέσα στην πολιτεία, η Ορόμια δεν ελέγχει την πόλη. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση την ελέγχει από το 1991, όταν η Αιθιοπία μετατράπηκε σε ομοσπονδία εννέα εθνοτικών περιφερειακών κρατιδίων.

Το Αιθιοπικό Σύνταγμα, ωστόσο, χορήγησε στην Ορόμια το χαρακτηριζόμενο από την κυβέρνηση “Ειδικό Ενδιαφέρον” για την Αντίς Αμπέμπα όταν εγκρίθηκε το 1995 λόγω της μοναδικής θέσης της πόλης.

Σκοπός του νέου νομοσχεδίου είναι η νομοθετική ρύθμιση των διατάξεων του Συντάγματος «Ειδικού Ενδιαφέροντος» και η επίλυση άλλων προβλημάτων που προέκυψαν μεταξύ της Αντίς Αμπέμπα και της Ορόμια, όπως η ενδεχόμενη επέκταση των ορίων της πόλης, η οποία θα σήμαινε την έξωση των Ορόμο γεωργών, των οποίων η επιβίωση εξαρτάται από αγροτικές περιοχές που βρίσκονται γύρω από την πόλη.

Η επέκταση, μεταξύ άλλων, ήταν στο επίκεντρο των διαμαρτυριών που πραγματοποίησαν φοιτητές Ορόμο από το 2014 έως το 2016. Η κυβέρνηση της Αιθιοπίας κατέστειλε σκληρά το κίνημα. Σύμφωνα με οργανώσεις δικαιωμάτων, εκατοντάδες σκοτώθηκαν και χιλιάδες συνελήφθησαν, προτού η αιθιοπική κυβέρνηση κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον Οκτώβριο του 2016.

Ο προτεινόμενος νόμος είναι αμφισβητήσιμος, αλλά πολλοί αναμένουν ότι θα περάσει τις επόμενες ημέρες.

Ενσωμάτωση της ταυτότητας Ορόμο στην Αντίς Αμπέμπα

Υπάρχουν περίπου 13 “τίτλοι” στο νομοσχέδιο, το καθένα αφιερωμένο στο “Ειδικό Ενδιαφέρον” της πολιτείας Ορόμια στην Αντίς Αμπέμπα.

Στις σημαντικές διατάξεις του, το νομοσχέδιο θα ενσωματώνει την Ορόμο (γνωστή ως “Afaan Oromo”) ως εργασιακή γλώσσα του δήμου, την εντολή ότι η κυβέρνηση της πόλης θα παρέχει εκπαίδευση στους κατοίκους της Αντίς Αμπέμπα, των οποίων μητρική γλώσσα είναι τα Afaan Oromo, και ότι θα διατηρεί τους πολιτιστικούς θύλακες Ορόμο και κτίρια μέσα στην πόλη. Το νομοσχέδιο επιβάλλει επίσης τη χρήση του όρου Finfine (στη γλώσσα ορόμο) ως εναλλακτική ονομασία της Αντίς Αμπέμπα και επιτρέπει τη μετονομασία δρόμων, πλατειών και γειτονιών στην Αντίς Αμπέμπα με ονόματα που μνημονεύουν την ομορφιά και την ταυτότητα των Ορόμο.

Αυτό το μέρος του νομοσχεδίου έχει συζητηθεί ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς ασχολείται με την ιστορία, την ταυτότητα και τη χρήση της γλώσσας της Αντίς Αμπέμπα.

Οι αντίπαλοί τους φοβούνται ότι προκαλούν διαίρεση και διαμάχες οικείες στους Ορόμο εθνικιστές, ενώ ορισμένοι υποστήριξαν περαιτέρω πως τα προβλήματα που οι εν λόγω παρατάξεις ισχυρίζονται ότι πρέπει να λύσουν στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν.

Ωστόσο, πολλοί Ορόμο εθνικιστές υποστηρίζουν αυτό το μέρος του νομοσχεδίου, αν και με ενδοιασμού.

Σε ποιον ανήκει η γη της Αντίς Αμπέμπα;

Οι Ορόμο εθνικιστές, ωστόσο, κατηγορηματικά αντιτίθενται σε ένα διαφορετικό μέρος του νομοσχεδίου, που ασχολείται με την ιδιοκτησία γης στην Αντίς Αμπέμπα.

Στην τρέχουσα πρακτική, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση κατέχει τη γη και ο λογαριασμός δηλώνει ρητά ότι η Αντίς Αμπέμπα είναι ομοσπονδιακή γη. Το νομοσχέδιο όμως θα έδινε δικαιοδοσία στο κρατίδιο της Ορόμια να αποκτήσει και να αναπτύξει γη για κυβερνητικές δραστηριότητες και δημόσιες υπηρεσίες χωρίς πληρωμή για κατοχή.

Για τους επικριτές, αυτό δεν είναι αρκετό για να παραχωρηθεί στην Ορόμια η νόμιμη και ιστορική ιδιοκτησία της στην πόλη της Αντίς Αμπέμπα. Όπως έγραψε φιλοξενούμενος συντάκτης του φιλοκυβερνητικού ιστοτόπου ειδησεογραφικής ανάλυσης HornAffairs:

The constitution clearly provides that territorially the Ethiopian State is structured into only nine regional states. The territory of Ethiopia comprises the territory of these member states.

Apart from the member states territory there is no piece of land belonging to the federal government or any other kind of administration. Any conception of Addis Ababa as an administration with its own separate territorial jurisdiction outside of Oromia or as a federal territory is ruled out from the beginning.

Anyone living in Addis is living in Oromia Regional State.

Το Σύνταγμα προβλέπει σαφώς ότι το Αιθιοπικό Κράτος είναι χωριστά δομημένο σε μόνο εννέα περιφερειακά κράτη. Το έδαφος της Αιθιοπίας περιλαμβάνει το έδαφος αυτών των κρατών μελών.

Εκτός από την επικράτεια των κρατών μελών, δεν υπάρχει κανένα κομμάτι γης που να ανήκει στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση ή οποιοδήποτε άλλο είδος διοίκησης. Οποιαδήποτε σύλληψη της Αντίς Αμπέμπα ως διοίκηση με δική της χωριστή χωροταξική αρμοδιότητα έξω από την Ορόμια ή ως ομοσπονδιακό έδαφος αποκλείεται από την αρχή.

Όποιος ζει στην Αντίς Αμπέμπα ζει στο Περιφερειακό Κράτος της Ορόμια.

Μη-Ορόμο αντιτιθέμενοι στο νομοσχέδιο ισχυρίζονται ότι αυτό το απόσπασμα θα επιτρέψει διακρίσεις εναντίον κατοίκων της Αντίς Αμπέμπα, οι οποίοι συνήθως παρουσιάζονται ως μεταεθνικοί και κοσμοπολίτες. Στο Facebook, ο πρώην πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Αντίς Αμπέμπα, Kebour Ghenna, έγραψε:

Very soon, I will be celebrating my sixtieth birthday in Addis Ababa. My son was born in Addis Ababa. I was born in Addis Ababa. My father was born Addis Ababa. My grandfather also!

Last week’s EPRDF arbitrary edict, offering Addis Ababa an absurd affirmative action model has come as a surprise and shock to me… I am sure to many others too. This decree reinforces further the attempt of the government to divide of Addis Ababians according to ethnic lines, and disenfranchises a huge number of residents.

Πολύ σύντομα, θα γιορτάσω τα εξηκοστά γενέθλιά μου στην Αντίς Αμπέμπα. Ο γιος μου γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα. Γεννήθηκα στην Αντίς Αμπέμπα. Ο πατέρας μου γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα. Ο παππούς μου επίσης!

Το αυθαίρετο διάταγμα της EPRDF της περασμένης εβδομάδας, που προσφέρει στην Αντίς Αμπέμπα ένα παράλογο μοντέλο θετικής δράσης, έρχεται ως έκπληξη και σοκ για μένα…Είμαι σίγουρος και για πολλούς άλλους. Το διάταγμα αυτό ενισχύει περαιτέρω την προσπάθεια της κυβέρνησης να διαιρέσει τους πολίτες της Αντίς Αμπέμπα με εθνοτικές γραμμές και αφήνει στην απ’ έξω τεράστιο αριθμό κατοίκων.

Αλλά οι Ορόμο εθνικιστές υποστηρίζουν ότι είχαν απομακρυνθεί έντονα από τη γη κατά τη διάρκεια πολυάριθμων αιματηρών διαφορών, οπότε έχει νόημα να εξασφαλιστεί για την Ορόμια κάποια επιρροή στην πόλη. Στην απάντησή του στον Kebour Ghenna, ο Birhanemeskel Abebe έγραψε:

No Armageddon! No Apocalypse at the return of Addis Ababa’s as an Oromia City and Capital!

Κανένας Αρμαγεδδών! Καμία Αποκάλυψη για την επιστροφή της Αντίς Αμπέμπα ως πόλη και πρωτεύουσα της Ορόμια!

Υγειονομική περίθαλψη και θέσεις εργασίας

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο του νομοσχεδίου αφορά τις θέσεις εργασίας, τις κοινωνικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης.

Σύμφωνα με την τρέχουσα πρακτική, όλοι οι Αιθίοπες, συμπεριλαμβανομένων των Ορόμο στην Αντίς Αμπέμπα, δικαιούνται θέσεις εργασίας, κοινωνικές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης. Αλλά το νομοσχέδιο θα δημιουργούσε δομές ευκαιριών για τη νεολαία Ορόμο που ζει μέσα και γύρω από την πόλη της Αντίς Αμπέμπα, φαινομενικά υπονοώντας ότι υπάρχει διάκριση εναντίον Ορόμο στην Αντίς Αμπέμπα. Ο Opride, ένας ιστοχώρος ανάλυσης ειδήσεων, έγραψε:

…the draft further alienates and excludes the Oromo people from the city by misconstruing basic constitutional and human rights as Oromia’s special interest. For example, a key provision on health care states that Oromos living in towns and rural areas around Addis Ababa can “access health care services at government hospitals and medical facilities like any resident of the city.” This is laughable. It implies that there is a law in place that currently prevents Oromos from seeking medical treatment at public hospitals and clinics in Addis Ababa. Or that Addis Ababa residents currently enjoy preferential access and treatment at public health institutions in the city.

… το νομοσχέδιο αποξενώνει και αποκλείει τους Ορόμο από την πόλη, ερμηνεύοντας βασικά συνταγματικά και ανθρώπινα δικαιώματα ως προνόμιο της Ορόμια. Για παράδειγμα, μια βασική διάταξη σχετικά με την υγειονομική περίθαλψη αναφέρει ότι οι Ορόμο που ζουν σε πόλεις και αγροτικές περιοχές γύρω από την Αντίς Αμπέμπα μπορούν να «έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης σε κυβερνητικά νοσοκομεία και ιατρικές εγκαταστάσεις όπως οποιοσδήποτε κάτοικος της πόλης.» Αυτό είναι γελοίο. Υπονοεί ότι υπάρχει ένας νόμος που εμποδίζει σήμερα τους Ορόμο να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη σε δημόσια νοσοκομεία και κλινικές στην Αντίς Αμπέμπα. Ή ότι οι κάτοικοι της Αντίς Αμπέμπα διαθέτουν σήμερα προνομιακή πρόσβαση και θεραπεία σε δημόσια ιδρύματα υγείας στην πόλη.