Το εξώφυλλο μιας περσικής ανθολογίας. Όμως, οι σύγχρονοι διάδοχοι των ποιητών, όπως ο Rumi και ο Hafiz, δημιουργούν μέσω Facebook. Wikipedia image,

Ανά τους αιώνες, η περσική ποίηση ξεχωρίζει για την εξύμνηση της αγάπης, για τους ηθικούς στοχασμούς και την εμβάθυνση στην ύπαρξη. Ο πιο γνωστός εκπρόσωπος της περσικής ποίησης στον αγγλόφωνο κόσμο είναι ο Rumi, ενώ στην Ρωσία είναι ιδιαίτερα γνωστός ο Oμάρ Καγιάμ.

Όμως πλέον, μια νέα γενιά ποιητών στο περσόφωνο Τατζικιστάν χρησιμοποιεί αυτό το από καιρού καθιερωμένο μέσο για να ευαισθητοποιήσει για τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά προβλήματα — τα οποία όλο και αυξάνονται σε αυτήν την χώρα της πρώην Σοβιετικής και Κεντρικής Ασίας — μέσω του Facebook αλλά και του Ρωσικού κοινωνικού δικτύου Odnoklassniki.

Το Global Voices επέλεξε αποσπάσματα ποίησης που κοινοποιήθηκαν ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Ο νέος, ταλαντούχος και κριτικός δημοσιογράφος Sayf Safar σημειώνει ειρωνικά ότι οι συμπολίτες του αρνούνται να δουν όλα αυτά τα προβλήματα της φτωχότερης χώρας της κεντρικής Ασίας και αντ’ αυτού, εξυμνούν τις αρχές που τους παρέχουν μια “απλή, ειρηνική ζωή και λαμπρό μέλλον”.

Στο μεταξύ, οι αρχές διπλασιάζουν τις προσπάθειές τους για να εξαλείψουν τις χιτζάμπ σε μια χώρα όπου το 90% του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι.

Ҳама чӣ дар ватанам нурмол аст,

Ҳама гап бар сари як рӯймол аст,

Ҳама мағз аз ватанам ирсол аст,

Ҳама ҳақ дар ватанам помол аст,

Тоҷикистон ватани нурмол аст?

 

Ақлу динро ту нигар дар ҷанганд,

Фаҳшу андеша бибин ҳамсанганд,

Хӯҷаинон ба по меланганд,

Ту бибин, оинаҳо дар занганд,

Тоҷикистон ватани нурмол аст?

 

ДОИШ аз роҳ бирасад, метарсам,

Чолиш аз моҳ бирасад, метарсам,

Таркиш аз оҳ бирасад, метарсам,

Хатар аз коҳ бирасад, метарсам,

Тоҷикистон ватани нурмол аст?

 

Ман агар гап бизанам, хоинам?

Ҷангу шурӯ шарар аст ойинам?

Буғзу кин аст ҳамагӣ ботинам?

Ба шумо ман чӣ касам? Як тинам?

Тоҷикистон ватани нурмол аст?

Όλοι λένε πώς όλα είναι φυσιολογικά

Μιλούν μόνο για τις μαντίλες στα μαλλιά

Όλες οι ιδιοφυΐες εγκαταλείπουν την χώρα πια

Εδώ κάθε δικαίωμα παραβιάζεται στεγνά

Έγινε το Τατζικιστάν πατρίδα της ανωμαλίας;

 

Σοφία και θρησκεία αιώνια σε μάχη

σκόνη και νους έχουν γίνει ένα

Τα αφεντικά δεν νοιάζονται, γίνανε όντα άμυαλα

Οι καθρέφτες γεμίζουν σκόνη

Έγινε το Τατζικιστάν πατρίδα της ανωμαλίας;

 

Φοβάμαι, πως το ISIS θα έρθει σύντομα

Φοβάμαι, πως η μοίρα θα μας δοκιμάσει

Φοβάμαι, πως απ’ την αγανάκτηση θα γίνει έκρηξη

Φοβάμαι, πως απ’ το τίποτα γεννιέται μια απειλή

Έγινε το Τατζικιστάν πατρίδα της ανωμαλίας;

 

Αν μιλήσω, είμαι προδότης;

Είναι ο πόλεμος και οι μάχες και οι προκλήσεις η αποστολή μου;

Είναι η ψυχή μου γεμάτη κακία και εκδίκηση;

Ποιος είμαι για σένα; Κανείς;

Έγινε το Τατζικιστάν πατρίδα της ανωμαλίας;

Η πολιτική κατάσταση στην χώρα έχει αρχίσει να αποσυντίθεται τα τελευταία χρόνια, με την κυβέρνηση να φιμώνει τα κόμματα της αντιπολίτευσης και να επιτίθεται στα μέσα ενημέρωσης.

Στην καθημερινή προπαγάνδα υπό τα πρότυπα της Σοβιετικής Ένωσης, οι αρχές συνδέουν οποιαδήποτε μορφή πολιτικής, κοινωνικής ή οικονομικής αντιγνωμίας σε προδοσία χρηματοδοτούμενη από ξένα συμφέροντα.

Ο εξόριστος μεγιστάνας των media Zafar Sufi σκιαγραφεί την όλη κατάσταση μέσα από τους στίχους του:

Ҳама эътирози худро ба садои паст гӯянд,

Ҳама мекунанд шиква, ҳама аз шикаст гӯянд.

Чи замонаест, ё раб, ки адуи қавм хонанд

Ду нафар агар ба фарде “каси ҳақпараст” гӯянд.

Ҳама кас ба ҳамраҳи худ нигарад зи чашми шубҳа,

Ҳама ҳарфашон зи шояд, чи шавад зи ҳаст гӯянд.

Όλοι διαμαρτύρονται σιωπηλά, μιλούν στην σιωπή

Όλοι παραπονιούνται, όλοι μιλούν για ήττα

Τι καιροί έχουν έρθει, Θεέ μου, που μιλούν για “εχθρούς του κράτους

αν δυο άνθρωποι αποκαλέσουν κάποιον “τίμιο”

Όλοι κοιτούν καχύποπτα τους φίλους τους

Όλοι αγωνιούν για το τι θα συμβεί.

Μέχρι στιγμής, η διεθνής κοινότητα έχει δώσει ελάχιστη προσοχή στις συνεχόμενες θρησκευτικές και πολιτικές διώξεις στο Τατζικιστάν, με εξαίρεση μερικές μειλίχιες διπλωματικές δηλώσεις.

Ο Sayf Safar τονίζει την ματαιότητα αυτής της αντίδρασης:

Бубин САҲА гузориш карда имрӯз, Шикоят кардаву фарёди ҷонсӯз.

Нафарҳои Убомо дар сафорат, Стейтмент кардаву бо он қаноат.

Бруксел ҳам хабар ёфта тане чанд, Зи пушти панҷара рафта ба тарфанд.

Ба ангушт рахна дар роёна карданд, Гузориш аз Вошингтан нома карданд.

Зи Дидбони ҳуқуқ бо шарҳу тафсир, Шикоятҳо расид ҳамчун тафи сир.

-Шумо кори дурусте менакардед!  -Чаро он мардакора баста кардед?

Садое аз даре сар дар наёвард, Якеро ҳам ба дарди сар наёвард.

Пашизеро наярзад ин гузориш, Баробар бо ришам қадри гузориш!

Κοίτα, ο OSCE ετοίμασε μια αναφορά, διαμαρτύρεται και ωρύεται,

Οι άνδρες του Ομπάμα από την πρεσβεία, μόλις έκαναν δηλώσεις και είπαν “αρκετά”

Μερικοί άνθρωποι απ’ τις Βρυξέλλες έχουν κάποιες πληροφορίες ότι κάποιοι μπήκαν φυλακή,

Πληκτρολογώντας μερικές γραμμές στο πληκτρολόγιο, η Ουάσιγκτον έστειλε και εκείνη ένα γράμμα.

Ο HRW έχει όλες τις υποθέσεις και τις λεπτομέρειες, και κάθε μέρα διαμαρτύρεται:

“Δεν ήταν καλή ιδέα να φυλακιστούν εκείνοι οι άνθρωποι, γιατί;”

Όμως κανείς δεν απαντά σε τίποτα από αυτά, κανένα αυτί δεν ιδρώνει από τίποτα από αυτά,

Όλες αυτές οι δηλώσεις δεν αξίζουν μία, και πετιούνται στα σκουπίδια.

Πολλοί πολίτες του Τατζικιστάν δεν βλέπουν μέλλον στην χώρα τους, γεγονός που έχει οδηγήσει εκατομμύρια από αυτούς να φύγουν προς αναζήτηση δουλειάς σε άλλες χώρες, κυρίως στην Ρωσία.

Ο ποιητής Isfandiyor Nazar έφυγε από την πατρίδα του για την Γερμανία πριν από έναν μήνα:

Ёд он замон, ки дар Ватанам ошёна буд,

Мурғи дилам ба шохи ғазал ҳамчағона буд.

Ёд он замон, ки ҳарфи ситамгар нагуфтаме,

Шеърам шаробу нағмаи ман ошиқона буд.

Аммо чи гуфт боядам дигар, ки рӯзгор

Бо ман бикард ончи ба душман фасона буд.

По дар арикаи Ватан вақте гадо ниҳод,

Рафтам, ки дар Ватан дигар бар меҳр ҷо набуд.

Аз он гадо, ки муътабар гашту Ватан хароб,

Гуфтам ба шеъру шеъри ман хашми замона буд.

Ёд он замон, ки хоки Ватан аз гадо тиҳӣ

Буду барои ин Ватан ҳодӣ гадо набуд…

Рафтам, ки боз монданам суде дигар надошт,

Рафтам, ки ҷабр дар Ватан беш аз карона буд…

Υπήρχαν όμορφες στιγμές όταν ζούσα στην πατρίδα και την αγαπούσα,

Η καρδιά μου ήταν πάντα μεθυσμένη από ευτυχία εκεί,

Υπήρχαν όμορφες στιγμές, όπου δεν έλεγα κακίες για την πατρίδα

Όποιο ποίημα της έγγραφα, ήταν γεμάτα αγάπη και χαρά

Όμως τι μπορώ να πω τώρα, που η μοίρα

μου φέρεται χειρότερα από ότι φέρεται στους εχθρούς.

Όταν ζητιάνοι κατέκτησαν την πατρίδα μου,

Έφυγα, γιατί τώρα εκεί η αγάπη δεν έχει θέση,

Έφυγα, γιατί δεν έβρισκα λόγο πια να μείνω,

Έφυγα, γιατί η καταπίεση και ο πόνος ξεπέρασαν κάθε όριο.