Φυλακίζοντας παιδιά: Πώς οι ενήλικες του Ελ Σαλβαδόρ είναι ανεπαρκείς προς την νεολαία των συμμοριών

Εικονογράφηση: Global Voices.

Στο Ελ Σαλβαδόρ, παιδιά ηλικίας από 12 έως 16 ετών μπορούν τώρα να τιμωρηθούν με δεκαετή κάθειρξη και να εκτίσουν την ποινή τους σε φυλακές ενηλίκων ως μέρος των πρόσφατων νομοθετικών αλλαγών για τον περιορισμό του εγκλήματος στη χώρα. Ωστόσο, ως αναπτυξιακή ψυχολόγος, υποστηρίζω ότι οι σκληρές πολιτικές κατά του εγκλήματος, ειδικά όσες απευθύνονται σε παιδιά, δε λειτουργούν, ειδικά σε μια χώρα με γενιές διχασμένων σχέσεων κοινότητας και οικογένειας.

Το Ελ Σαλβαδόρ βρίσκεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 30 ημερών, από τότε που η χώρα είχε μια απότομη αύξηση των ανθρωποκτονιών στα τέλη Μαρτίου: 62 ανθρωποκτονίες μέσα σε 24 ώρες, καθιστώντας την την πιο βίαιη ημέρα από το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου της χώρας. Τα συνταγματικά δικαιώματα, όπως η ελευθερία του συνέρχεσθαι και η πρόσβαση στην κρατική δικαστική υπεράσπιση, έχουν ανασταλεί. Ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων επέκριναν αυτά τα μέτρα, υποστηρίζοντας ότι παραβιάζουν τα πολιτικά δικαιώματα των κατοίκων της χώρας. Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στην παρενόχληση και στη σκιαγράφηση εγκληματολογικού προφίλ από την αστυνομία και τον στρατό.

Οι φόβοι των ακτιβιστών δεν είναι υπερβολικοί. Γονείς έχουν αναφέρει ότι τα παιδιά τους αντιμετωπίζουν αυθαίρετες συλλήψεις, έρευνες και αναστολή βασικών δικαιωμάτων. Μάλιστα, κάποιοι ανέφεραν ότι δεν έχουν πρόσβαση ή επικοινωνία με τα παιδιά τους, που έχουν τεθεί υπό κράτηση.

Αυτές οι αλλαγές στο ποινικό δίκαιο ανηλίκων είναι μέρος μιας ιστορίας αυστηρών νόμων, που ονομάζονται Mano Dura ( “Σιδηρά Γροθιά”) . Αυτοί οι νόμοι, που θεσπίστηκαν για πρώτη φορά στο Ελ Σαλβαδόρ υπό τη διοίκηση του Φρανσίσκο Φλόρες το 2003, επιτρέπουν μεγαλύτερη στρατιωτική ευθύνη σε αστικές υποθέσεις, καθώς και αυθαίρετες πολιτικές, που επιτρέπουν σε άτομα να θεωρούνται ύποπτα ως “μέλη συμμορίας” με βάση την εξωτερική τους εμφάνιση.

Δεν έχει προχωρήσει μόνο το Ελ Σαλβαδόρ σε τέτοιου είδους πρακτικές. Παρόμοιες πολιτικές έχουν θεσπιστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στις αρχές της δεκαετίας του '00, αστυνομικά τμήματα στην Ουάσιγκτον, στο Μέριλαντ και στην Βιρτζίνια συγκεντρώθηκαν και σχημάτισαν την Ομάδα Κρούσης Βόρειας Βιρτζίνια (NVT). Τα πρωτόκολλα, που δημιουργήθηκαν από την NVT, στόχευαν άτομα με ορισμένα “χαρακτηριστικά σχετιζόμενα με συμμορίες”. Οι περισσότεροι ήταν Μαύροι και/ή Λατίνοι. Παρά αυτή την σκληρή προσέγγιση κατά του εγκλήματος, ο αριθμός των μελών συμμοριών στις ΗΠΑ έχει αυξηθεί από το 2006.

Στο Ελ Σαλβαδόρ, ο μεγάλος αριθμός φυλακισμένων μελών συμμοριών έχει μετατρέψει τις φυλακές σε χώρους στρατολόγησης και εκπαίδευσης, επιδεινώνοντας έτσι την κατάσταση. Τις τελευταίες δύο εβδομάδες, 13.000 φερόμενα μέλη συμμοριών συνελήφθησαν, δυσχεραίνοντας το ζήτημα με τις υπεργεμάτες φυλακές στη χώρα.

Εάν τα στοιχεία δείχνουν ότι οι πολιτικές τύπου Σιδηρά Γροθιά δεν λειτουργούν και, αντ’ αυτού, επιδεινώνουν το πρόβλημα, γιατί η κυβέρνηση του Ελ Σαλβαδόρ, η οποία διακηρύσσει ότι φέρνει αλλαγή και καινοτομία, στρέφεται σε παλιές, αναποτελεσματικές πρακτικές;

Αντίθετα, πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για τις βαθύτερες αιτίες που η νεολαία εμπλέκεται σε συμμορίες. Για το Ελ Σαλβαδόρ, αυτό σημαίνει αντιμετώπιση του υποκείμενου συλλογικού τραύματος, που βιώνουν οι οικογένειες και οι κοινότητες, που επηρεάστηκαν από τον δωδεκάχρονο εμφύλιο πόλεμο της χώρας (1980 -1992).

Υπολογίζεται ότι 75.000 άμαχοι σκοτώθηκαν στα χέρια των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση δυνάμεων κατά τη διάρκεια του πολέμου ενάντια σε έναν συνασπισμό αριστερών ομάδων, που ονομάζεται Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Φαραμπούντο Μαρτί (FMLN). Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι οι παραβιάσεις βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως τα βασανιστήρια και οι απαγωγές αμάχων, που θεωρούνταν ύποπτοι ως υποστηρικτές του FMLN, ήταν διάχυτες όλο αυτό το διάστημα.

Τα παιδιά αντιμετώπισαν αναγκαστική στρατολόγηση από τις κυβερνητικές δυνάμεις, ενώ άλλα εντάχθηκαν στο FMLN. Περίπου το 80% των κρατικών στρατευμάτων ήταν ανήλικοι, ενώ αντιπροσώπευαν το ένα πέμπτο των μαχητών του FLMN. Και στις δύο περιπτώσεις, πολλά παιδιά τοποθετήθηκαν σε θέσεις εν καιρώ πολέμου κατά τη διάρκεια της εφηβείας τους. Παρά τον μεγάλο αριθμό πρώην παιδιών-στρατιωτών όταν τελείωσε ο πόλεμος, τα παιδιά αποκλείστηκαν εντελώς από πολλά από τα κοινωνικά προγράμματα της κυβέρνησης και των ΜΚΟ, που αποσκοπούσαν στην υποστήριξη των ανθρώπων, λόγω ηλικιακών απαιτήσεων. Τα παιδιά έχουν ουσιαστικά εγκαταλειφθεί στην προσπάθεια αντιμετώπισης των τραυματικών τους εμπειριών.

Όσοι μετανάστευσαν στις ΗΠΑ βρήκαν ακόμη λιγότερη υποστήριξη, καθώς δεν αναγνωρίστηκαν ως πρόσφυγες. Χωρίς τα κατάλληλα συστήματα υποστήριξης, τα παιδιά του Ελ Σαλβαδόρ έγιναν ευάλωτα σε τακτικές στρατολόγησης συμμοριών. Η έκθεση σε δυσμενείς εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, όπως η έκθεση σε πόλεμο, μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικά αποτελέσματα για την υγεία, πρόωρο θάνατο και αλλαγές στην ανάπτυξη και τη λειτουργία του ενδοκρινικού, του ανοσοποιητικού και του νευρολογικού συστήματος. Η επεξεργασία των τραυματικών γεγονότων του πολέμου ήταν επιτακτική ανάγκη για αυτή τη γενιά παιδιών, που ήταν μάρτυρες του πολέμου σε μια κρίσιμη περίοδο για την κοινωνικοσυναισθηματική και γνωστική ανάπτυξή τους.

Σύμφωνα με τη θεωρία Βιοοικολογικών Συστημάτων του Bronfenbrenner, τα άμεσα περιβάλλοντα, οι σχέσεις και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο επηρεάζουν την ανάπτυξη των παιδιών. Η θεωρία της προσκόλλησης, που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά από τον John Bowlby, δηλώνει επίσης ότι τα παιδιά διαμορφώνουν το αίσθημα εμπιστοσύνης και ασφάλειας μέσω των σχέσεών τους με τους ενήλικες στη ζωή τους και ότι αυτά τα στυλ προσκόλλησης έχουν αργότερα επιπτώσεις στις μελλοντικές μας σχέσεις. Αυτές οι διαδικασίες μας βοηθούν να διαμορφώσουμε τα ήθη, τις αξίες και τις ταυτότητές μας, που τελικά μεταβιβάζονται στην επόμενη γενιά. Χωρίς την υποστήριξη για την επεξεργασία και την ανάκαμψη από βίαια γεγονότα από τον πόλεμο, το τραύμα μεταβιβάζεται στις μελλοντικές γενιές. Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι γενιές παιδιών από το Σαλβαδόρ έχουν πέσει θύματα στρατολόγησης συμμοριών.

Παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει περισσότερα από 40 χρόνια, ο αντίκτυπος του πολέμου εξακολουθεί να είναι αισθητός από τα παιδιά και τις οικογένειες στο Ελ Σαλβαδόρ και τη διασπορά μέχρι σήμερα. Το τρέχον “πρόβλημα των συμμοριών” στο Ελ Σαλβαδόρ δεν είναι μια αντανάκλαση του εγγενούς λάθους με τους Σαλβαδορανούς, αλλά μάλλον μια αντανάκλαση της έλλειψης φροντίδας προς τα παιδιά στις πολιτικές κατά τη διάρκεια του καταστροφικού πολέμου και του μεταπολεμικού Ελ Σαλβαδόρ.

Μελέτες για παιδιά, που συμμετέχουν σε εγκληματικές οργανώσεις, κοινοποιούν παρόμοιες εμπειρίες με παιδιά-στρατιώτες. Μάλιστα, πολλοί διεθνείς οργανισμοί και ερευνητές αναγνωρίζουν τα παιδιά, που εμπλέκονται σε συμμορίες, ως παιδιά-στρατιώτες. Για παράδειγμα, η UNICEF ορίζει ένα παιδί-στρατιώτη ως:

Any person, 18 years of age or younger, who is or has been recruited or used by an armed group in any capacity. The role of children in armed forces conflict is often direct combat, but they also act as spies, cooks, messengers, porters, and sex slaves among other roles.

Οποιοδήποτε άτομο, ηλικίας 18 ετών ή μικρότερο, που έχει ή είχε στρατολογηθεί ή χρησιμοποιηθεί από ένοπλη ομάδα με οποιαδήποτε ιδιότητα. Ο ρόλος των παιδιών στη σύγκρουση των ενόπλων δυνάμεων είναι συχνά άμεση μάχη, αλλά ενεργούν επίσης ως κατάσκοποι, μάγειρες, αγγελιοφόροι, αχθοφόροι και σκλάβοι του σεξ μεταξύ άλλων ρόλων.

Επιπλέον, τα παιδιά δεν έχουν την κατάλληλη συναίνεση να ενταχθούν σε συμμορίες λόγω της κοινωνικοπολιτικής εξουσίας, που έχουν οι ενήλικες στα παιδιά στην κοινωνία.

Είναι καιρός να αλλάξουμε τον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζουμε αυτό το ζήτημα, και να στραφούμε σε πιο αποτελεσματικά πλαίσια, που μπορούν να επιφέρουν ουσιαστική αλλαγή. Αυτό περιλαμβάνει την αλλαγή του τρόπου, με τον οποίο βλέπουμε τα παιδιά, που συμμετέχουν σε συμμορίες.

Η επιλογή της χρήσης πολιτικών τύπου Σιδηρά Γροθιά κατά της βίας των συμμοριών δεν είναι νέα, δημιουργική ή αποτελεσματική. Αντίθετα, είναι μια ακόμα επανάληψη της αποτυχίας των ενηλίκων στην εξουσία προς τη νεολαία του Ελ Σαλβαδόρ. Εάν η διακυβέρνηση Ναγίμπ Μπουκέλε θέλει να επιφέρει ουσιαστική αλλαγή, τότε πρέπει να επενδύσει στους νέους.

Οι πρόσφατες αλλαγές στο ποινικό δίκαιο ανηλίκων και οι περικοπές στον προϋπολογισμό στα κοινωνικά προγράμματα δείχνουν ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται. Η λύση στη βία των συμμοριών δεν είναι η αυξημένη επιτήρηση και περισσότερες από τις ίδιες πολιτικές τύπου Σιδηρά Γροθιά, που απέτυχαν στο παρελθόν, αλλά αντίθετα η θετική ανάπτυξη των νέων, η ψυχολογική φροντίδα με τραύματα και τα συστήματα κοινωνικής υποστήριξης για παιδιά και οικογένειες.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.