Η δημοσίευση αυτή αποτελεί τμήμα ενός ειδικού αφιερώματος από άρθρα της blogger και ακτιβίστριας Marcell Shehwaro, η οποία περιγράφει την πραγματικότητα της ζωής στη Συρία κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης ένοπλης διαμάχης μεταξύ των δυνάμεων υπέρ του τωρινού καθεστώτος και αυτών που αποζητούν την κατάρρευσή του.

Πέταγμα, Χαλέπι. Φωτογραφία: Zaid Muhamed. Χρήση με άδεια.

Γράφω αυτό το άρθρο, ενώ πατάω επανειλημμένα το πλήκτρο F5 στον υπολογιστή μου για να φορτώσω ξανά τη σελίδα του Facebook με νέα για το Χαλέπι, για να δω τι φέρνει η μάχη στις πρώτες γραμμές.

Φαίνεται ότι η πόλη μου ζει μια νέα κατάσταση, κινούμενη προς την απελευθέρωση ορισμένων από τα κομμάτια της. Ακόμα δεν γνωρίζουμε το μέγεθος ή την έκταση των νέων περιοχών ούτε μπορούμε να επαληθεύσουμε τι ακούμε. Όμως όλοι μας – όσοι περιμένουμε με ανυπομονησία την απελευθέρωση, καθώς και εκείνοι εναντίον της – παρακολουθούν με αγωνία τα νέα.

Οι επαναστάτες ελπίζουν να ενώσουν τμήματα της πόλης, η οποία έχει χωριστεί για περίπου δύο χρόνια. Με ορισμένες περιοχές υπό κυβερνητικό έλεγχο και άλλες στα χέρια των ανταρτών, εμείς οι κάτοικοι του Χαλεπίου σπάσαμε κι οι ίδιοι, ραγίσαμε μέσα μας. Κάποια κομμάτια μας ζουν στις αναμνήσεις, που έχουμε αφήσει σε περιοχές της πόλης, που δεν μπορούμε να επισκεφθούμε για λόγους ασφαλείας, ενώ άλλα μέρη προσπαθούν να ενταχθούν σε νέες περιοχές της πόλης και πιέζουμε τους εαυτούς μας να αγαπήσουν αυτά τα μέρη.

Η απελευθέρωση του Χαλεπίου ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2012. Εκείνη την ημέρα, είχαμε όνειρα ειρήνης, τα οποία επανεξετάζουμε σήμερα, συνειδητοποιώντας πόσο αφελείς ήμαστε για να θεωρήσουμε ότι ένα ειρηνικό κίνημα οποιουδήποτε μεγέθους θα μπορούσε να ανατρέψει ένα καθεστώς υποστηριζόμενο από διεθνείς δυνάμεις, αφενός, και του οποίου τα εγκλήματα, μεταξύ των οποίων η χρήση χημικών όπλων, αντιμετωπίστηκαν με διεθνή σιωπή. Μεταξύ των ονείρων μας για υποκίνηση αλλαγής με ειρηνικό τρόπο στην εξαντλημένη ύπαιθρο, που υπέστη μήνες βομβαρδισμού από την καρδιά της πόλης, πραγματοποιήθηκε η απελευθέρωση τεράστιων τμημάτων της πόλης. Οι ένοπλες επαναστατικές δυνάμεις αντίστασης πήραν τον έλεγχο του 70% του Χαλεπίου.

Η απελευθέρωση συνήθως συνοδεύεται από την καταστροφή, που λαμβάνει χώρα, όπου χρησιμοποιούνται πυροβόλα όπλα. Το χάος και οι βανδαλισμοί επιδεινώνονται από τη δημιουργικότητα του καθεστώτος και της αεροπορικής του δύναμης, που αφήνει πίσω της τη φρικτή μυρωδιά του θανάτου, όπου κι αν πετούν. Ξαφνικά, όλοι οι κάτοικοι των ελευθερωμένων περιοχών εξαφανίστηκαν, μετακινούμενοι είτε στις ελεγχόμενες από το καθεστώς ή κατεχόμενες περιοχές, οι οποίες είναι ασφαλέστερες από τον βομβαρδισμό και τις μάχες, ή προς τους προσφυγικούς καταυλισμούς στα τουρκικά σύνορα.

Τα τέσσερα εκατομμύρια κάτοικοι του Χαλεπίου έχουν αναμφίβολα επηρεαστεί από την άφιξη του πολέμου στο κατώφλι τους. Όσοι πίστευαν στη σημασία της αλλαγής καθώς όσοι αντιστάθηκαν σε αυτήν, ένιωσαν τον αντίκτυπο της απελευθέρωσης, η οποία άλλαξε τη ροή του χρόνου και της ζωής: τις ώρες λειτουργίας και κλεισίματος των καταστημάτων, τη χρήση καυσίμων, τις συνεχείς διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, νερού και υπηρεσιών επικοινωνιών.

Από την πλευρά του πολέμου θα ανέρχονταν πολέμαρχοι, κερδοσκόποι, που δεν ήθελαν να τελειώσει η μάχη, που ήθελαν να κλέψουν όλα όσα ήταν καλά δικά μας για να τα πουλήσουν σε άλλους.

Τα σχολεία στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση περιοχές μετατράπηκαν σε κέντρα προσφύγων για να φιλοξενήσουν όσους εγκατέλειψαν τις απελευθερωμένες περιοχές και να τους παρέχουν ανθρωπιστική βοήθεια: μια υπέροχη χειρονομία συντροφικότητας. Πιστεύαμε ότι αυτή η κατάσταση ήταν προσωρινή, οπότε ορισμένοι από εμάς πήραμε την καθοριστική για τη ζωή μας απόφαση να μετακομίσουμε στις απελευθερωμένες περιοχές και να καλύψουμε τις θέσεις των δημοσιογράφων, των γιατρών και των εργαζομένων βοήθειας, που είχαν φύγει. Ήμαστε υπό την ψευδαίσθηση ότι η πλήρης απελευθέρωση της πόλης δεν θα αργήσει να έρθει και ότι σύντομα θα επανενωθούμε με τις οικογένειές μας και θα επιστρέψουμε στην κανονική μας ζωή. Πολλοί έφυγαν μόνο με μια μικρή βαλίτσα, χωρίς να συνειδητοποιούν ότι θα τους εμπόδιζαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους για σχεδόν δύο χρόνια.

Εκείνη την εποχή, ζούσα στο κατεχόμενο τμήμα του Χαλεπίου. Σε σχεδόν εβδομαδιαία βάση με καλούσαν για μια διαφορετικού τύπου ανάκριση: μια μέρα θα γράψω για αυτή την εμπειρία. Η ανάκριση ήταν αρκετή για να παραλύσουν όλες οι σχετικές με την επανάσταση δραστηριότητές μου, αλλά δεν ήταν αρκετά απειλητική για να με αναγκάσει να μετακομίσω στο απελευθερωμένο Χαλέπι ή εκτός Συρίας.

Οι περιοχές, που ακούγαμε ότι απελευθερώνονταν, μας φαίνονταν τόσο περίεργες όσο οι ζούγκλες της Αφρικής. Δεν φαίνονταν μέρος της πόλης, που είχα ζήσει σε όλη μου τη ζωή. Ήταν φτωχές περιοχές, για τις οποίες δεν είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε εξαιτίας της έλλειψης επί τόπου κοινωνικής εργασίας στη Συρία. Ήταν περιοχές, όπου η κοινωνική μας τάξη και ίσως οι σεχταριστικές μας τάσεις μας εμπόδιζαν να επισκεφτούμε στο παρελθόν.

Λέγεται ότι η Συριακή Επανάσταση πυροδότησε τη φλόγα του σεχταρισμού. Μερικοί ισχυρίζονται ότι πριν την επανάσταση ζούσαμε μαζί αρμονικά. Αλλά η πικρή αλήθεια είναι ότι ζούσαμε δίπλα-δίπλα, σε κουτιά εντελώς απομονωμένα μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα, όλους τους Σύριους τους ένωσε η επανάσταση, ανεξαρτήτως τάξης, πολιτισμού και σέχτας. Μόλις μετά την επανάσταση άκουσα τα ονόματα ορισμένων συνοικιών στο απελευθερωμένο Χαλέπι, παρόλο που ήταν μόλις 10 λεπτά με το αυτοκίνητο από τη γειτονιά μου. Δεν είχα ποτέ φίλους από αυτές τις περιοχές και μόνο μετά την επανάσταση θα μπορούσα ποτέ να διανοηθώ ότι θα μπορούσα να αποκτήσω.

Το Σαλαχουντίν; Η πρώτη επαναστατική γειτονιά στο Χαλέπι, όπου και πέρασα έναν ολόκληρο χρόνο διαμαρτυρόμενη σχεδόν καθημερινά; Ποτέ δεν γνώριζα ότι υπήρχε στον χάρτη της πόλης μου μέχρι το 2012.

Το Χαλέπι απελευθερωνόταν. Το Χαλέπι καταστρεφόταν. Και όσοι από εμάς ήμαστε εγκλωβισμένοι σε χάρτινα κουτιά, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με επιλογές και αβεβαιότητες, που αντικατόπτριζαν όσα βίωνε η ίδια η πόλη. Έπρεπε να επιλέξουμε μεταξύ του να παραμείνουμε αιχμάλωτοι σε ένα αυτοεπιβαλλόμενο κέντρο προσφύγων, σε μια ατμόσφαιρα φόβου και αντίστασης στην αλλαγή, ή να απελευθερωθούμε από όσα μέρη περιφραχθήκαμε μαζί με τα υπάρχοντά μας και να κινηθούμε προς τους υπόλοιπους, συμμετέχοντας μαζί τους στην επανάσταση με όλο τον πόνο της και μοιράζοντας την ανησυχία και το φόβο για τις βόμβες-βαρέλια από τον ουρανό.

Διαμαρτυρόμαστε συνεχώς για όλους τους φίλους, που αφήσαμε στην άλλη πλευρά, τους οποίους δεν μπορούμε πλέον να δούμε. Με κάθε μάχη, ένας νέος εξτρεμιστής ή ανόητος άνθρωπος ήθελε να μας κυβερνήσει με το όπλο του. Έπρεπε να φέρουμε τα συναισθήματα της ανάγκης, της θλίψης και των συσσωρευμένων αναμνήσεων. Το Χαλέπι άλλαζε και αλλάζαμε μαζί του κι εμείς.

Το Χαλέπι απελευθερώθηκε. Τα νέα σύνορά του παρέμειναν σταθερά για σχεδόν δύο χρόνια, χωρισμένα από ένα αιματηρό πέρασμα επανδρωμένο από ελεύθερους σκοπευτές του καθεστώτος, που ήταν έτοιμοι να αφαιρέσουν δέκα ζωές την ημέρα από όσους αρνούνταν τον διαχωρισμό και διέσχιζαν την πόλη από το ένα μέρος στο άλλο. Η εναλλακτική διαδρομή μεταξύ των δύο τμημάτων του Χαλεπίου, με αυτοκίνητο, χρειαζόταν 10 ώρες, αντί της μίας ώρας, που ήθελες προηγουμένως. Μια μέρα θα γράψω για τον αντίκτυπο αυτής της διαίρεσης και πώς το καθεστώς κατάφερε να μας κάνει να μισούμε ο ένας τον άλλον.

Το Χαλέπι, που δεν είχε ακόμη απελευθερωθεί, υπόκειντο στις ιδιοτροπίες του δικτάτορα. Όταν έκανε σήμα στα αεροπλάνα του να ξεκουραστούν, οι κάτοικοί του ζούσαν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή. Και όταν αποφάσιζε ότι δεν πρέπει να υπάρχει ζωή εκεί, δεν είχαν καθόλου ζωή. Αυτό το Χαλέπι βρίσκεται επίσης στο κατώφλι ενός ερωτήματος. Είναι πραγματικά απελευθερωμένες οι απελευθερωμένες περιοχές, δεδομένης της ύπαρξης όσων αναγκάζουν την πόλη να μοιάζει σαν αυτούς; Αναγκαζόμαστε να χάνουμε κομμάτια του εαυτού μας συνεχώς, με κάθε φίλο που αφήναμε στην άλλη πλευρά.

Το Χαλέπι επανασχεδιάζει τα όριά του για άλλη μια φορά με αίμα: χύνεται αίμα για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε προς την απελευθέρωση, χύνεται αίμα για να διατηρηθεί το status quo, χύνεται αίμα για να μας κάνει να πληρώσουμε το τίμημα της αντίστασης στον καταπιεστή.

Σήμερα ανυπομονούμε όλοι για ένα θαύμα, που θα μας έκανε όλους να ζούμε σε μια πόλη. Μπορούμε λοιπόν να βρούμε το θάρρος να ονειρευτούμε ότι επιστρέφουμε σε ένα κράτος, όπου όλοι είμαστε ενωμένοι κι ελεύθεροι.

Έχουμε το δικαίωμα να ονειρευόμαστε ενότητα.

Και έχω το δικαίωμα να ονειρευτώ να ζήσω ως άτομο, ολόκληρο.