Μία γυναίκα δακτυλογράφος δουλεύει σε ένα έγγραφο στο κιόσκι της στο κάτω τμήμα της Οδού Maha Bandoola Park. Όπως ένας αυξανόμενος αριθμός δακτυλογράφων στη Γιανγκόν, βασίζεται σε μία γραφομηχανή για επαγγελματική χρήση, αλλά για προσωπική χρήση χρησιμοποιεί ένα smartphone. (Φωτογραφία και λεζάντα: Tin Htet Paing / The Irrawaddy).

Αυτό το άρθρο του Tin Htet Paing και της Sally Kantar είναι από το The Irrawady, μία ανεξάρτητη ιστοσελίδα ειδήσεων στη Μυανμάρ, και αναδημοσιεύεται από το Global Voices ως μέρος μίας συμφωνίας διαμοιρασμού περιεχομένου.

Τα περισσότερα απογεύματα, ο Tin Zaw Htet κάθεται μπροστά σε μία γραφομηχανή της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, περιστοιχισμένος από σατέν χαρτοφύλακες και νομικά πιστοποιητικά που κρέμονται στον αδυσώπητο ήλιο της Γιανγκόν.

Στο κάτω οικοδομικό τετράγωνο της Οδού Maha Bandoola Park, αρκετοί δακτυλογράφοι βρίσκονται καθισμένοι σε πρόχειρους ατομικούς πάγκους παράλληλα με αυτόν. Βγάζουν τα προς το ζην σε ένα γραφειοκρατικό καθεστώς, που απαιτεί δακτυλογραφημένα έγγραφα και όχι χειρόγραφα, αλλά σε μία περιοχή όπου οι υπολογιστές και οι εκτυπωτές παραμένουν πολυτέλεια και όπου η παροχή ηλεκτρικού ρεύματος είναι ακόμα αναξιόπιστη.

Ο Tin Zaw Htet δείχνει ένα πιστοποιητικό σε φάκελο με έλασμα που αποδεικνύει ότι ολοκλήρωσε το διάρκειας ενός μήνα μάθημα δακτυλογράφησης σε ένα κέντρο επαγγελματικής κατάρτισης πέντε χρόνια νωρίτερα. Μόλις αποφοίτησε, παράτησε μία δουλειά ως πωλητής κατοικίδιων ψαριών και μαζί με το θείο του, επίσης δακτυλογράφο, άνοιξαν το δικό τους κιόσκι.

“Ήθελα μόνο να δουλεύω στη δική μου επιχείρηση, έστω κι αν πρέπει να τη λειτουργώ στα πεζοδρόμια”, είπε.

Ο 28χρονος βγάζει 1000 kyats (0,83 δολάρια ΗΠΑ) ανά σελίδα, συμπληρώνοντας πιστοποιητικά γάμου, δικηγορικά έγγραφα και άλλα νομικά συμβόλαια στα βιρμανικά ή τα αγγλικά. Σε μία συνηθισμένη μέρα, έχει μεταξύ 10 και 15 σελίδες δουλειάς.

Οι γραφομηχανές που χρησιμοποιούνται στους δρόμους του Ραγκούν εισήχθησαν από την Δυτική Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Από τότε έχουν επισκευαστεί και συντηρηθεί, συχνά περισσότερες από μία φορές. (Φωτογραφία και λεζάντα: Tin Htet Paing / The Irrawaddy).

Μικρές πλάκες χαραγμένες με τη φράση “Κατασκευασμένη στη Δυτική Γερμανία” προδίδουν την ηλικία των γραφομηχανών που κινούν αυτόν το μικρό τομέα. Ο 50χρονος Win Htay, που επισκευάζει τις μηχανές, είναι σχεδόν συνομήλικος με τις γραφομηχανές που φτιάχνει από όταν ήταν 13 ετών. Ισχυρίζεται ότι εισήχθησαν για πρώτη φορά για Βιρμανούς δημόσιους υπαλλήλους υπό την κυβέρνηση του U Nu ή του Ne Win στις αρχές της δεκαετίας του '60.

Δημοπρατημένες, αναστιλβωμένες και επαναγορασμένες μέσα στις δεκαετίες, αυτές οι γερές μεταλλικές κατασκευές έχουν ακόμα καιρό μπροστά τους μέχρι να καταστούν απαρχαιωμένες στη Βιρμανία, ακόμα κι αν τα κυβερνητικά γραφεία που τις αγόρασαν αρχικά βασίζονται τώρα σε υπολογιστές, και βρίσκονται 200 μίλια βόρεια στο – χτισμένο για αυτό το σκοπό –  Naypyidaw. Σε ένα μικρό εργαστήριο στην 35η οδό, στο κέντρο του Ραγκούν, ο Win Htay τις πουλάει ακόμα, πλήρως επισκευασμένες, για περίπου 100000 kyats (83 δολάρια ΗΠΑ). Είπε:

Έχω μία στενή σχέση με αυτές τις γραφομηχανές. Αυτό είναι το μόνο που ξέρω να κάνω. Δεν ξέρω καν πώς να ακουμπήσω έναν υπολογιστή.

Ο Tin Zaw Htet (μπροστά) συμπληρώνει ένα έντυπο στη γραφομηχανή του, ενώ άλλοι δακτυλογράφοι παρακολουθούν, περιμένοντας πελάτες ή δουλειά που μπορεί να μοιραστεί. Η μεγαλύτερη πίεση που υφίστανται, είπε, είναι “να μην κάνουν κανένα λάθος,” διότι, όπως επισημαίνει, “σε μια γραφομηχανή δεν υπάρχει πλήκτρο backspace.” (Φωτογραφία και λεζάντα: Sally Kantar / The Irrawaddy).

Γυναίκες δακτυλογράφοι εν ώρα εργασίας. Παρότι θεωρείται ένας τομέας όπου κυριαρχούν οι μεγάλης ηλικίας άντρες, το The Irrawady βρήκε άντρες και γυναίκες διάφορων ηλικιών να δακτυλογραφούν έγγραφα σε κιόσκια πάνω στο πεζοδρόμιο. (Φωτογραφία και λεζάντα: Tin Htet Paing / The Irrawady).

Στην Οδό Pansodan στο κέντρο της Γιανγκόν, ένας δακτυλογράφος συμπληρώνει νομικά έγγραφα στο πόστο εργασίας του πάνω στο πεζοδρόμιο. (Φωτογραφία και λεζάντα: Tin Htet Paing / The Irrawady).

Όταν τα κυβερνητικά γραφεία άρχισαν να μετακινούνται από τη Γιανγκόν στο Ναϊπιντάου το 2005, ο Win Htay στενοχωριόταν για το πόσοι φιλόδοξοι δακτυλογράφοι και επισκευαστές γραφομηχανών επίσης μετέφεραν τις επιχειρήσεις τους – και τις γραφομηχανές τους – στην απομακρυσμένη νέα πρωτεύουσα. Κρατάει αμυντική στάση για τη θέση της μηχανής του μεταξύ μίας διογκούμενης συλλογής από πιο μοντέρνα gadgets, προβλέποντας μία συνεχιζόμενη εξάρτηση των δικαστηρίων, σχολείων και κυβερνητικών γραφείων από τους δακτυλογράφους, ιδίως στα αγροτικά τμήματα της χώρας. Περίπου 70% του πληθυσμού της Μυανμάρ ακόμα δεν έχει πρόσβαση στο ηλεκτρικό ρεύμα που χρειάζεται για να λειτουργήσουν πιο σύγχρονες συσκευές.

“Το μόνο που χρειάζονται είναι μελάνι”, επεσήμανε, μία διαβεβαίωση για τη βιωσιμότητα των γραφομηχανών.

Ο Tin Zaw Htet παραδέχεται ότι ίσως κάποια μέρα θα πρέπει να προσαρμόσει τη δουλειά του με βάση την τεχνολογία που αλλάζει, αλλά λέει ότι είναι τυχερός: ξέρει επίσης πώς να χρησιμοποιεί έναν υπολογιστή. Παρόλ’ αυτά, δεν είναι μία αλλαγή που θα καλοδεχτεί. Προσθέτει:

[Οι γραφομηχανές] είναι μία πρόκληση για εμάς να είμαστε πιο αποτελεσματικοί, μιας και τα λάθη μας εμφανίζονται στο χαρτί, αναγκάζοντάς μας να είμαστε πιο προσεκτικοί για να μην κάνουμε λάθη.

Επίσης, περιγράφει μία ικανοποίηση στο να δουλεύεις με τις παλιότερες μηχανές.

Η αίσθηση που έχεις όταν χρησιμοποιείς γραφομηχανή είναι διαφορετική από αυτήν που έχεις με τον υπολογιστή. Λαμβάνουμε πολλή θετική ανάδραση από τα πλήκτρα της γραφομηχανής. Κάνει θόρυβο. Κατά κάποιο τρόπο μου αρέσει.

Οι γραφομηχανές που έφτασαν στη Βιρμανία σε μία παλαιότερη περίοδο θα συνεχίσουν πιθανότατα να έχουν αξία πέραν της νοσταλγικής και, προς το παρόν, μία λειτουργία στο τεχνολογικό φάσμα της χώρας.

Ένας άντρας δουλεύει πάνω σε ένα έγγραφο χρησιμοποιώντας μία ηλεκτρική γραφομηχανή σε ένα μαγαζί στο κέντρο της Γιανγκόν. Ενώ οι δακτυλογράφοι παραδοσιακά κάθονται  έξω στο δρόμο, κοντά σε δικαστήρια και κυβερνητικά κτίρια, μικρά μαγαζιά σε εσωτερικούς χώρους ανοίγουν στην περιοχή, τα οποία διαθέτουν πιο σύγχρονες γραφομηχανές, καθώς και φωτοαντιγραφικά και υπολογιστές. (Φωτογραφία και λεζάντα: Tin Htet Paing / The Irrawaddy).

Σε ένα μικρό μαγαζί στην 35η Οδό, ο Mya Win, 62 ετών, επισκευάζει μία χαλασμένη γραφομηχανή που αγοράστηκε από κυβερνητική δημοπρασία. Δουλεύει με γραφομηχανές για 40 χρόνια. (Φωτογραφία και λεζάντα: Sally Kantar / The Irrawaddy).