Σε ένα σχολείο έξω από το Μπριάνσκ περίπου 350 μίλια νοτιοδυτικά της Μόσχας, η διευθύντρια κάθισε με μία τάξη μαθητών να μιλήσουν για τους ακτιβιστές εναντίον της διαφθοράς και τον αρχηγό της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι.
Γιατί ξαφνικά αυτή η εμπιστευτική συζήτηση; Η αστυνομία μόλις είχε συλλάβει στην τάξη τον Μαξίμ Λόσγιεβ, ένα μαθητή του σχολείου, για λόγους προτροπής συμμαθητών για να παραστούν στην διαδήλωση στις 26 Μαρτίου η οποία καλεί για μία έρευνα για τις κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Ο Λόσγιεβ σχημάτισε μία ομάδα μαθητών για να συμπαρασταθεί στον Αλεξέι Ναβάλνι, το ίδρυμα του οποίου είναι εναντίον της διαφθοράς και δημοσίευσε μία έρευνα στις αρχές εκείνου του μήνα κατηγορώντας τον Μεντβέντεφ ότι ήταν ο ιθύνων νους μίας μέγιστης και παράνομης ιδιωτικής αυτοκρατορίας.
Σε μία προσπάθεια αποφυγής συνεχιζόμενου ακτιβισμού η διευθύντρια του σχολείου — αναφερόμενη ως Κίτα Πέτροβνα Γκριμπανόφσκαγια μιλώντας για τον εαυτό της στο τρίτο πρόσωπο — αποθάρρυνε την τάξη από την υποστήριξη του Ναβάλνι και έφθασε στο σημείο να αμφισβητήσει την εξυπνάδα και τον πατριωτισμό τους, όταν οι μαθητές αμφισβήτησαν τον ισχυρισμό της ότι η Ρωσία είναι σε “εμφύλιο πόλεμο”.
Ένας από τους μαθητές κατέγραψε την συζήτηση με την Γκριμπανόφσκαγια και έδωσε το αρχείο στα ΜΜΕ. Ένα Σαββατοκύριακο, το ειδησεογραφικό δίκτυο Μέδουσα απομαγνητοφώνησε την συζήτηση των εννιά λεπτών. Μπορείτε να διαβάσετε το ρωσικό χειρόγραφο εδώ, και να ακούσετε το ηχητικό αρχείο πιο κάτω.
* * *
Διευθύντρια: Ραίσα Αλεξάντροβα (στην καθηγήτρια της τάξης), μπορώ να πω κάτι; Αυτό είναι γι’ αυτούς που ενδιαφέρονται για τις δραστηριότητες του Ναβάλνι: Είναι εντάξει ότι προτείνει να κηλιδώσουμε τους αρχηγούς μας; Λοιπόν αυτός λέει “όχι στην διαφθορά ” και τα λοιπά. Αλλά προτείνει συγκεκριμένη δράση; Συγκέντρωση διαμαρτυρίας; Να πουν [στον Μεντβέντεφ] τι ηλίθιος που είναι;
Μαθητής 1: Απλά θέλει απαντήσεις. Έκανε ένα φιλμ για τον Μεντβέντεφ και θέλει απαντήσεις από τις αρχές.
Διευθύντρια: Και λοιπόν;
Μαθητής 1: Και οι αρχές σιωπούν
Διευθύντρια: Όχι δύο λεπτά. Εάν τραβήξω ένα βίντεο για την Κίρα Πέτροβα και γράψω πως είναι έτσι ή αλλιώς, πως δεν κάνει την δουλειά της και πως οι κατσαρίδες τρέχουν παντού στο σχολείο, και βγαίνεις να διαμαρτυρηθείς απαιτώντας απαντήσεις — νομίζεις ότι έρθω μα κουβεντιάσω μαζί σου;
Μαθητής 2: Όχι,
Διευθύντρια: Και αυτός [ο Μεντβέντεφ] το ίδιο θα κάνει. Αυτό είναι γελοίο. Μία πολιτική πλατφόρμα είναι γύρω από συγκεκριμένες ενέργειες: Δυνάμωση της οικονομίας και ανάπτυξη διαφόρων σχεδίων. Αυτό που κάνει ο Ναβάλνι είναι καθαρά πρόκληση. Το πιάνετε; Ακόμα δεν το καταλαβαίνετε; Σας το λέω στα ίσια τώρα, η οικονομική κατάσταση είναι ασταθής. Είναι ένας οικονομικός λάκκος. Και γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Έχετε κάνει κοινωνική αγωγή και όλα αυτά. Ξέρετε ότι η χώρα αυτή ζει βασικά κάτω από ένα οικονομικό μπλόκο. Αλλά θέλω να ακούσω εσείς τι σκεφτόσαστε. Τι συμβαίνει τώρα;
Μαθητής 2: Μία κρίση
Διευθύντρια: Και τι δημιούργησε αυτή την κρίση;
[Ακατάληπτες φωνές]
Μαθητής 2: Κυρώσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτός ο αποκλεισμός.
Διευθύντρια: Άλλη μία φορά — Ποια είναι η αιτία; Η Ευρωπαϊκή Ένωση, σωστά; Και ο αρχηγός μας ακολουθεί μία πολύ σταθερή και μία πολύ δυναμική πολιτική. Έχει πολύ υψηλή εκτίμηση παγκόσμια. Για πιο λόγο; εξαιτίας της εξωτερικής πολιτικής. Η εσωτερική πολιτική [της Ρωσίας] είναι κάπως αδύναμη. Γιατί; Διότι δεν υπάρχουν χρήματα. Και το αισθανόμαστε αυτό τώρα, πιο πολύ από…
Μαθητής 2: Και ποια είναι ακριβώς η εξωτερική πολιτική μας; Η Αμερική είναι εναντίον μας. Η Ευρώπη τα ίδια.
Διευθύντρια: Και γιατί έγινε αυτό; Πες μου ποιος είναι ο λόγος;
Μαθητής 2: Εξαιτίας της Κριμαίας, εμείς βασικά την πήραμε.
Διευθύντρια: Και νομίζεις ότι αυτό είναι κακό;
Καθηγήτρια: Αλλά είναι αλήθεια ότι την πήραμε; Έγινε ένα δημοψήφισμα εκεί.
Διευθύντρια: Εντάξει πείτε μου τι συνέβη από την δική σας άποψη. Πραγματικά θα ήθελα να μάθω. Πήτε μου. Μπορεί να υπάρχει κάποια πλευρά που δεν ξέρω.
Μαθητής 2: Εννοώ γιατί μας έβαλαν κυρώσεις;
Διευθύντρια: Πριν από ένα λεπτό απάντησες μόνος σου.
Καθηγήτρια: Μία επίδειξη δύναμης. Γιατί θέλουν να δείξουν την δύναμή τους.
Μαθητής 2: Εξαιτίας της Κριμαίας.
Διευθύντρια: Ξέρετε γιατί…. Και γιατί άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία;
Μαθητής 2: Εξαιτίας της επανάστασης…
Διευθύντρια: Για πιο λόγο;
Μαθητής 2: Της μεταβίβασης της εξουσίας
Διευθύντρια: Παιδί μου δεν διάβασες τίποτα και δεν ξέρεις τίποτα. Έχεις μία πολύ επιφανειακή γνώση γι αυτό. Τι ξεκίνησε την διαμάχη; Μπορεί γιατί ανακατεύθηκε η Αμερική;
Μαθητής 2: Ανακατεύθηκε η Αμερική;
Μαθητής 2: Δεν ανακατεύθηκε ανοιχτά.
[Ακατάληπτες φωνές]
Διευθύντρια: Και η Κριμαία που πήγε; Και πως αντέδρασε η Αμερική;
Μαθητής 2: Είδατε αμερικάνικο στρατό στην Ουκρανία;
Διευθύντρια: Και εσύ είδες ρωσικό στρατό στην Ουκρανία;
Μαθητής 2: Ναι υπάρχουν βίντεο παντού – δεν έχετε ιδέα.
Διευθύντρια: Τα βίντεο πρώτα απ’ όλα είναι σκηνοθετημένα.
Καθηγήτρια: Και δεν θα έπρεπε να τα πιστεύετε …
[Ακατάληπτες φωνές]
Μαθητής 2: Έχω ακούσει πολλές πληροφορίες ότι φίλοι συγκεκριμένων ανθρώπων είναι εκεί…
Διευθύντρια: Παιδιά βλέπω ότι κοιτάτε το πρόβλημα από μία πλευρά. Η πολιτική σας άποψη έχει έλλειψη εμβέλειας. Είναι ένα πολύ περιορισμένο πρόβλημα: βλέπετε τον Νάβαλνι, παρακολουθήσατε το βίντεο και — μπουμ — τα πιστεύετε όλα. Δεν έχετε την δική σας γνώμη σε αυτό το ζήτημα — μόνο ότι σας έχει επιβληθεί. Και μερικές φορές ενστερνίζεστε πηγές που δεν είναι επαληθευμένες ή και ακόμα εντελώς προκλητικές.
Καθηγήτρια: Σαν μαριονέτες…
Μαθητής 2: Και εάν η γνώμη μας συμπίπτει με την δική του;
Διευθύντρια: Αλλά έχετε μία γνώμη; Αρχίστε να διαβάζετε. Σας ενθαρρύνω να μην κοιτάτε αυτές τις πηγές μόνο… Εάν λένε ότι είναι άσχημα εδώ, τότε ψάξτε για άλλες πηγές.
Καθηγήτρια: Ελέγξτε κάθε γεγονός!
Μαθητής 2: Εντάξει αλλά δεν κοιτάμε μόνο μία πηγή.
Διευθύντρια: Εντάξει αλλά είναι εμφανές ότι κοιτάτε προς μία κατεύθυνση.
Μαθητής 1: Ναι και τα τηλεοπτικά κανάλια δείχνουν μόνο ότι είναι καλό για την κυβέρνηση…
Διευθύντρια: Δεν ακούτε την φωνή της Αμερικής;
Μαθητής 1: Αυτά [τα ρωσικά κανάλια] δεν θα μας δείξουν τίποτα άλλο.
Διευθύντρια: Τώρα κατάλαβα. Για κάποιο λόγο, τα κάναμε μαντάρα με την κοινωνική αγωγή σας. Έχετε μεγάλη έλλειψη κοινωνικής συνείδησης. Μπορείτε να μου πείτε ότι δεν υπάρχουν πατριώτες σε αυτή την τάξη;
Μαθητής: Και τι σημαίνει να είσαι πατριώτης; Ότι υποστηρίζεις τις αρχές;
Διευθύντρια: Εγώ μιλούσα στον Νικίτα…
Καθηγήτρια: Συγνώμη. [Μαθητές], σας παρακαλώ να οργανώσετε μία ομάδα καθαρίσματος για τους γειτονικούς σας δρόμους.
Διευθύντρια: Παιδιά, σηκώστε τα χέρια σας: πόσοι από σας κάνετε εθελοντική εργασία;
[Σιγή]
Διευθύντρια: Και γιατί είναι η εθελοντική εργασία; Είναι το κοινωνικό σας καθήκον! Μην κοιτάτε προς τα κάτω από την υψηλή θέση του Πούτιν και του Μεντβέντεφ. Κοιτάξτε την γειτονιά σας!
Μαθητής 2: Και η εθελοντική εργασία που οργανώνεται και στηρίζει την ρωσική ομοσπονδία [το κυβερνητικό κόμμα της χώρας];
Διευθύντρια: Ναι.
Μαθητής 2: Καλά εμείς είμαστε εναντίων της ομοσπονδιακής Ρωσίας.
[Γέλιο]
Μαθητής 2: Βλέπετε.
Καθηγήτρια: Γιατί λες “εμείς”;
Μαθητής 2: Σηκώστε τα χέρια σας όποιος είναι εναντίον της ομοσπονδιακής Ρωσίας.
Μαθητής 1: Εγώ είμαι εναντίων.
[Άλλες φωνές: Αυτό είναι όλο; Κανένας άλλος;]
Μαθητής 2: Εμείς είμαστε εναντίων της ομοσπονδιακής Ρωσίας.
Διευθύντρια: Και γιατί είσαστε υπέρ ακριβώς;
Μαθητής 1: Είμαστε για την δικαιοσύνη.
Διευθύντρια: Και τι ακριβώς είναι η δικαιοσύνη;
Μαθητής: Είναι αυτό που δεν έχουμε τώρα.
Μαθητής 1: Δικαιοσύνη είναι όταν οι αρχές ενδιαφέρονται για τους ανθρώπους και όχι μόνο για τον εαυτό τους. Όταν φροντίζουν τους κοινούς ανθρώπους και όχι τα εκατομμύρια τους. Πολλοί άνθρωποι θέλουν να ζουν σε ένα ελεύθερο κράτος, σε μία ελεύθερη χώρα…
Διευθύντρια: Οπότε νομίζετε ότι η χώρα πάει χειρότερα με τον ερχομό του Πούτιν και του Μεντβέντεφ;
Μαθητής 1: Όχι αλλά έμειναν πολύ καιρό. Είναι [στην εξουσία] για πολύ καιρό εκεί.
Μαθητής 2: Ναι.
Διευθύντρια: Ζήσατε σε μία άλλη εποχή που εγώ έχασα; Κάτω από ποιον ζήσατε καλά; Και κάτω από τον Πούτιν και τον Μεντβέντεφ τα πράγματα γίνανε χειρότερα για σας;
Μαθητής 2: Έχουμε μελετήσει ιστορία.
Διευθύντρια: Φυσικά
Μαθητής 2: Λοιπόν…
Διευθύντρια: Και τι σημαίνει “λοιπόν”; Εγώ ρωτάω ειδικά εσένα: Κάτω από ποια κυβέρνηση έζησες καλά; τι σημαίνει “λοιπόν”;
Μαθητής 2: Η αλήθεια είναι ότι είχαμε μόνο μία κυβέρνηση.
Διευθύντρια: Είπες ότι τα πράγματα έχουν χειροτερέψει. Αλλά ποτέ δεν ζήσατε τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του '90. Όταν με συγχωρείτε που το αναφέρω κρατούσαν λεπίδες και όπλα και η χώρα ήταν μέσα σε ένα χάος. Και αυτό ήταν όταν εγώ πήγαινα στο κολέγιο! Τότε ήταν τρομακτικό να βγεις έξω στους δρόμους μετά τις οχτώ το βράδυ. Εσείς δεν το είδατε αυτό.
Μαθητής 2: Και θέλετε αυτό πάλι;
Καθηγήτρια: Εσείς είστε αυτοί που το θέλουν!
Μαθητής 2: Μόλις συνέλαβαν κάποιον για το τίποτα. Τον πήραν και τον πήγαν στο αστυνομικό τμήμα.
Διευθύντρια: Αυτό είναι εμφύλιος πόλεμος.
Μαθητής 2: Αυτό είναι παράνομο.
Διευθύντρια: Αυτό είναι αλήθεια — αυτό είναι παράνομο. Γιατί ποιος είναι ο σκοπός των διαμαρτυριών και ενός σχίσματος;
Καθηγήτρια: Πολιτική κρίση και μετά εμφύλιος.
Διευθύντρια: Και μετά εμφύλιος. Αδελφοκτονία.
Καθηγήτρια: Θα θέλατε να είσαστε στην Ουκρανία; Ή όπως ήταν το [19]17;
Μαθητής 2: Δεν θέλουμε αυτές τις αρχές.
Καθηγήτρια: Πείτε μου: μπορείτε να το κάνετε αυτό τώρα αμέσως; Πως;
Μαθητής 2: Απλά θα μαζευτούμε όλοι μαζί.
Καθηγήτρια: Και μετά;
Μαθητής 2: Εκεί θα υπάρχει ένα πλήθος.
Καθηγήτρια: Ένα πλήθος. Και μετά;
Μαθητής 2: Οι άνθρωποι τουλάχιστον θα δουν. Θα δουν ότι υπάρχουν πολίτες.
Καθηγήτρια: Πολίτες. Με άλλα λόγια μία ομάδα [νέων] ανθρώπων κατευθυνόμενοι από ενήλικες που δεν έχουν τίποτα να χάσουν κατά κάποιο τρόπο.
Διευθύντρια: Παιδιά προσπαθήσαμε τουλάχιστον να σας προειδοποιήσουμε και να σας ενημερώσουμε γι’ όλα αυτά. Αυτό λέγεται αντιπαράθεση που κανένας δεν χρειάζεται. Παρ’ όλα αυτά αυτό που χρειαζόσαστε τώρα… Σας συμβουλεύω αλλά δεν επιμένω, να σκεφτείτε αυτά που είπαμε και να βγάλετε το δικό σας συμπέρασμα. Αλλά πάνω απ’ όλα σκεφτείτε το μέλλον σας.
Καθηγήτρια: Να θυμόσαστε ότι πολλά εξαρτώνται από αυτό.
Διευθύντρια: Έκανα μεγάλο καβγά με τους αστυνόμους. Προσπάθησα να υποστηρίξω τον Μαξίμ. Τους είπα ότι αυτά είναι νεανικές κουταμάρες που κανένας δεν χρειάζεται. Πιστέψτε με, δεν περνάει καθόλου καλά τώρα. Καθόλου. Δεν θέλω να βρεθείτε στην ίδια κατάσταση. Όλα όσα είπατε εδώ πίσω από τα θρανία σας είναι κούφιες λέξεις. Σας το ξαναλέω: ξυπνήστε, μεγαλώστε, και να γίνετε κάποιοι. Αυτό είναι που πρέπει να κάνετε.
Καθηγήτρια: Παιδιά, θα σας το ζητήσω πάλι: σκεφτείτε, σκεφτείτε…