Υπηκοότητα, παρακολούθηση και φόροι: Μια δυστοπική ιστορία

Φωτογραφία: Andrew Neel, Unsplash.

Ζούμε σε μια χρυσή εποχή για τη δυστοπική μυθοπλασία ή έτσι λένε οι κριτικοί. Οι σελίδες και οι οθόνες μας είναι γεμάτες τυραννικές κυβερνήσεις, τεχνολογική δουλεία και παρακολούθηση σε όριο τρέλας: σκοτεινές φαντασιώσεις μιας κοινωνίας, όπου το μακρύ χέρι της αδικίας είναι εφευρετικό και φτάνει παντού.

Το είδος έχει αρκετές καθηλωτικές ιστορίες να διαλέξεις, αλλά επιτρέψτε μου να προσθέσω μια ακόμη, την οποία δε θα εξιστορήσω από κάποια ελκυστική οπτική γωνία ή απειλητική αρχικά. Από πλευράς φορολογίας, λοιπόν. Παρακολουθήστε με.

Σε αυτή την ιστορία, είσαι μετανάστης. Κι εσύ, όπως κι ο αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων ανά τον κόσμο που διασχίζουν τα σύνορα κυνηγώντας μόρφωση, εργασία, αγάπη, οικογένεια, υγεία ή ασφάλεια, εγκαταλείπεις τη χώρα προέλευσής σου και εγκαθίστασαι κάπου αλλού.

Βρίσκεις μια δουλειά και πληρώνεις ευσυνείδητα φορολογία για το εισόδημά σου στη χώρα διαμονής σου, με αντάλλαγμα χρήση κοινών πόρων όπως ιατρική περίθαλψη και δημόσιες μεταφορές.

Δεν αρκεί όμως αυτό. Όπως αποδεικνύεται, πρέπει να πληρώσεις φόρους και στη χώρα καταγωγής σου, παρόλο που δεν ζεις εκεί. Δεν έχει σημασία αν πληρώνεις ήδη φόρους στη χώρα διαμονής σου. Δεν έχει σημασία αν κανένα μέρος του εισοδήματός σου δεν προέρχεται από τη χώρα προέλευσής σου. Δεν έχει σημασία πόσα λίγα βγάζεις ή πόσο καιρό είσαι μακριά.

Ορισμένες εξαιρέσεις και μειώσεις ενδέχεται να μειώσουν το οφειλόμενο ποσό, αλλά αν θες να τις διεκδικήσεις, πρέπει να μαζέψεις περίπλοκα και πολλά χαρτιά. Εάν χρειάζεσαι βοήθεια, ένας λογιστής κοστίζει χρήματα.

Δεν τελειώνει εκεί. Είσαι αυτοαπασχολούμενος στη χώρα κατοικίας σου, ίσως ιδιοκτήτης μικρής επιχείρησης ή μέρος του αυξανόμενου πληθυσμού εργολάβων που εργάζονται στην “gig economy”, την οικονομία του διαμοιρασμού. Και γι’ αυτό, ο νόμος λέει ότι πρέπει επίσης να καταβάλεις φόρο αυτοαπασχόλησης στη χώρα προέλευσης.

Εάν είσαι τυχερός, ζεις σε ένα από τα καμιά εικοσαριά μόνο μέρη με ειδικές συνθήκες για να αποφύγεις αυτή τη διπλή φορολογία. Αλλά αν όχι, έκπληξη: για το υπόλοιπο της ζωής σου στον τομέα της αυτοαπασχόλησης, πρέπει να στέλνεις το 15% των ήδη φορολογημένων κερδών σου σε μια χώρα, όπου δεν ζεις, για να χρηματοδοτήσεις προγράμματα ευημερίας, τα οποία δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιήσεις εξ’ ολοκλήρου ή και καθόλουεπειδή απλά δεν ζεις εκεί.

Για να μην αναφέρουμε ότι η χώρα προέλευσής σου αναμένει μερίδιο από οποιοδήποτε είδος ιδιοκτησίας, επενδύσεων και συνταξιοδοτικών προγραμμάτων, που μπορεί να διατηρείς στη χώρα κατοικίας σου.

Μπορείς να επιλέξεις να μην πληρώσεις φόρους στη χώρα προέλευσής σου. Πολλοί άνθρωποι δεν το κάνουν. Αλλά αν η κυβέρνηση ανακαλύψει και πει ότι χρωστάς περισσότερα από 50.000 δολάρια σε φόρους, ποινές και τόκους, έχει την εξουσία να ανακαλέσει το διαβατήριό σου – χωρίς ακρόαση ή καταδίκη.

Και στην κυβέρνηση αρέσει να καυχιέται ότι έχει τρόπους να το ανακαλύψει.

Επειδή η κυβέρνηση επιμένει, ο υπόλοιπος πλανήτης συλλέγει τα οικονομικά σου δεδομένα χύμα χωρίς να εγγυάται ασφαλή διαχείριση ή αποθήκευση και τα αναφέρει στη χώρα καταγωγής σου. Ορισμένες τράπεζες απαιτούν να συμπληρώσεις ειδικά έντυπα για να παραμείνεις πελάτης, ενώ άλλες απλά σου στερούν πλήρως τις υπηρεσίες τους, επειδή η ενασχόληση με την υπηκοότητά σου δεν αξίζει την ταλαιπωρία.

Ως αποτέλεσμα, κλείνουν τραπεζικοί λογαριασμοί, ακυρώνονται στεγαστικά δάνεια, χάνονται ευκαιρίες απασχόλησης και ο συνταξιοδοτικός προγραμματισμός αποτελεί όνειρο απατηλό. Γίνεται όλο και πιο δύσκολο για εσένα και την υπόλοιπη διασπορά να διάγεις βίο ρόδινο.

Πώς να διορθώσεις την κατάσταση; Μπορείς να εγκαταλείψεις ό,τι έχεις μοχθήσει να στεριώσει και να γυρίσεις πίσω στη χώρα προέλευσής σου…ή να αποποιηθείς εντελώς την υπηκοότητά σου. Μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης, ένας συνεχώς αυξανόμενος κατάλογος συμπατριωτών σου παίρνει την οδυνηρή απόφαση να αποποιηθεί την υπηκοότητά του.

Η τάση αυτή δεν παραμένει απαρατήρητη, ωστόσο, και σε απάντηση, η κυβέρνηση αυξάνει το τέλος αποποίησης κατά 422%, καθιστώντας το το υψηλότερο κόστος του είδους του στον κόσμο και πιθανότατα απροσέγγιστο για ένα άτομο μέτριας οικονομικής κατάστασης.

Ανεξάρτητα από αυτό, οι αποποιήσεις συνεχίζονται. Ένας αρχιτέκτονας της κυβερνητικής πολιτικής υποστηρίζει κατηγορηματικά ενώπιον των νομοθετών ότι αυτοί οι πρώην πολίτες δεν αποτελούν μεγάλη απώλεια. Υπάρχουν περισσότεροι που πολιτογραφούνται και είναι “πρόθυμοι να πληρώσουν” φόρους ούτως ή άλλως.

Ως διάσπαρτη μειονότητα, οι πολιτικοί της χώρας καταγωγής σου αγνοούν εσένα και τους συμπατριώτες σου σε μεγάλο βαθμό. Σε πρόσφατες εκλογές, ένα από τα μεγάλα πολιτικά κόμματα δεσμεύεται να διορθώσει τη φορολογία για ομογενείς όπως εσύ. Από τη στιγμή που βρίσκονται στην εξουσία, όμως, περνούν ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων, που αλλάζει τους κανόνες για τις επιχειρήσεις, όχι για τους ανθρώπους, και καθιστά ακόμα πιο δύσκολη τη συνέχιση λειτουργίας μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Τουλάχιστον, σε αντάλλαγμα όλων των προσπαθειών σου, σε περίπτωση πολέμου ή καταστροφής, η χώρα καταγωγής σου θα σε οδηγήσει στην ασφάλεια … σωστά; Σίγουρα, αλλά μόνο αφού υποσχεθείς ότι θα αποζημιώσεις την κυβέρνηση για το κόστος μεταφοράς σου. Και με τη σειρά της, η κυβέρνηση υπόσχεται να δεσμεύσει το διαβατήριό σου, μέχρι να ρυθμίσεις την αποπληρωμή.

Έτσι, είσαι κολλημένος, διπλά φορολογούμενος στη χειρότερη περίπτωση ή πληρώνεις πολύτιμα λεφτά έναν λογιστή για να αποδείξεις ότι δεν πρέπει να φορολογείσαι διπλά, στην καλύτερη περίπτωση. Το ιδιωτικό σου απόρρητο παραβιάζεται, δεδομένου ότι είσαι αναγκασμένος να παραδώσεις προσωπικά σου δεδομένα (δεν είναι απαραίτητο να είσαι ύποπτος για κάποια παρατυπία). Η οικονομική σου ασφάλεια τίθεται σε κίνδυνο, καθώς η υπηκοότητά σου σε μετατρέπει σε έναν μη κερδοφόρο παρία.

Η επαγγελματική και προσωπική σου σχέση χωλαίνουν, γιατί μια σχέση μαζί σου θα περνούσε από εξονυχιστικό έλεγχο μιας ισχυρής ξένης κυβέρνησης όλα τα αγαπημένα σου πρόσωπα και  συναδέλφους. Και τα σχέδιά σου για να κάνεις παιδιά κάνουν παύση, γιατί η υπηκοότητά σου – και οι φορολογικές σου επιβαρύνσεις – θα μετακυλίσουν σε αυτά, ακόμα και αν ποτέ δεν πάτησαν το πόδι τους στη χώρα καταγωγής σου.

Όλα λόγω τύχης. Δεν μπορείς να επιλέξεις πού γεννιέσαι ή ποιοι είναι οι γονείς σου. Έτσι, συνέβη απλά να γεννηθείς σε μια χώρα, που σφίγγει γερά το χαλινάρι στους πολίτες της, και η σκιά της ολοένα και μεγαλώνει σε ολόκληρο τον κόσμο.

Πώς σας φαίνεται αυτό για δυστοπική μυθοπλασία; Είναι μια ανατριχιαστική ιστορία, η οποία αγγίζει ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής, τη δίκαιη μεταχείριση και την ελεύθερη κυκλοφορία, που έχουν ιδιαίτερη σημασία ειδικά στις μέρες μας. Και υπάρχουν και άλλα. Είστε έτοιμοι για τη μεγάλη ανατροπή;

Όλα τα παραπάνω δεν είναι παραμύθι, είναι αλήθεια. Τουλάχιστον αν είστε ένας από τους περίπου 9 εκατομμύρια Αμερικανούς, όπως εγώ, που ζουν εκτός των συνόρων των ΗΠΑ.

Οι ΗΠΑ είναι μία από τις δύο μόνο χώρες του κόσμου, που ασκούν ένα σύστημα φορολογίας που δεν βασίζεται στον τόπο κατοικίας, αλλά στην ιθαγένεια. Η άλλη είναι η καταπιεστική δικτατορία της Ερυθραίας, την οποία οι ίδιες οι ΗΠΑ επέκριναν για “εκβιασμό, απειλές βίας, απάτη και άλλες παρανομίες”, που χρησιμοποιεί η χώρα για τη συλλογή φόρων από τη διασπορά της.

Και τα τελευταία χρόνια, οι ΗΠΑ έχουν καταστήσει ακόμα χειρότερη την κατάσταση αυτή με την εφαρμογή του Νόμου περί Φορολογικής Συμμόρφωσης Αλλοδαπών Λογαριασμών. Σύμφωνα με το FATCA, όπως λέγεται εν συντομία, οι Αρχές συλλέγουν τα οικονομικά στοιχεία των Αμερικανών πολιτών και των “αμερικανικών προσώπων” (όπως κάτοχοι Πράσινης Κάρτας), που έχουν τραπεζικούς λογαριασμούς εκτός ΗΠΑ, όλα χωρίς ένταλμα. Η τακτική δεν είναι ανόμοια με αυτό που αποκαλύφθηκε ότι διέπραττε ο Οργανισμός Εθνικής Ασφάλειας (NSA) – προς μεγάλη κατακραυγή – με τα τηλεφωνικά και ηλεκτρονικά αρχεία των Αμερικανών.

Πραγματοποιούν αυτή τη μαζική συλλογή με μια απειλή: εάν οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί του πλανήτη δεν παραδώσουν τις λεπτομέρειες των πελατών τους με αμερικανική υπηκοότητα, οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν 30% τέλος παρακράτησης στις συναλλαγές τους στις ΗΠΑ. Κατά συνέπεια, ένας ραγδαία αυξανόμενος αριθμός τραπεζών έχουν περιορίσει τις παροχές τους σε Αμερικανούς πολίτες ή τους αποκλείουν εντελώς ακόμη και από τις πιο βασικές υπηρεσίες ελέγχου ή αποταμίευσης, επειδή δεν υπάρχει κανένα όφελος στην δημιουργία ειδικών συστημάτων για ένα μικρό κομμάτι της πελατείας τους.

Ο FATCA “ξεκινάει με την αβάσιμη παραδοχή ότι οι περισσότεροι φορολογούμενοι είναι κακόβουλοι”, εξηγεί ο διαμεσολαβητής με την Υπηρεσία Εσωτερικών Εσόδων των ΗΠΑ, γνωστός ως Συνήγορος του Φορολογούμενου Πολίτη, “και εφαρμόζει ένα δρακόντειο καθεστώς επιβολής που ισχύει για όλους”. Είστε πολίτης των ΗΠΑ που ζει στη Γερμανία, καταβάλλει φόρους στη Γερμανία και χρησιμοποιεί τοπικό γερμανικό τραπεζικό λογαριασμό; Υπό το FATCA, είστε ένοχος φορολογικών αδικημάτων εις βάρος των ΗΠΑ, ωσότου αποδειχθείτε αθώος.

Συνεπώς, εάν το τρέχον σύστημα αποτελεί φορολογική δυστοπία για τους Αμερικανούς πολίτες στο εξωτερικό, τι θα μοιάζει με ουτοπία; Ιδού.

Σε αυτή την ιστορία, είσαι μετανάστης. Αφήνεις τη χώρα καταγωγής σου και εγκαθίστασαι κάπου αλλού. Ανοίγεις έναν τραπεζικό λογαριασμό και χρησιμοποιείς χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες χωρίς διακρίσεις βάσει της ιθαγένειάς σου. Το δικαίωμά σου στην ιδιωτικότητα παραμένει άθικτο. Πληρώνεις φόρους στη χώρα διαμονής σου και δεν έχεις καμία υποχρέωση να πληρώσεις ακόμη περισσότερα χρήματα στην κυβέρνηση μιας χώρας, στην οποία δεν ζεις.

Κρίμα που είναι απλά μυθοπλασία.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.