Ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ ενός σουδανέζικου χωριού ταξιδεύει “πίσω” στο μέλλον

Το χωριό Karmakol, όπου γίνεται το ομώνυμο φεστιβάλ. Φωτογραφία: Khalid Albaih. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Πριν από περίπου μισό χρόνο βρήκα ένα βίντεο που έκανε το γύρο του σουδανέζικου Facebook, σχετικά με ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ που θα πραγματοποιούνταν τον Δεκέμβριο του 2017 σε ένα χωριό του βόρειου Σουδάν με ένα αστείο όνομα που δεν είχα ξανακούσει ποτέ. Το χωριό, το όνομα του οποίου είναι Karmakol, αποδεικνύεται ότι είναι η γενέτειρα του Altayib Salih, ενός από τους πιο διάσημους συγγραφείς του Σουδάν.

Το καλλιτεχνικό φεστιβάλ φαινόταν απίστευτο και αμέσως ζήτησα να συμμετάσχω. Οι διοργανωτές μου είπαν ότι ήμουν ο πρώτος που υπέβαλα συμμετοχή και με προσκάλεσαν να συμμετάσχω στην ομάδα συντονισμού του Art House, καθώς και να διοργανώσω εργαστήρια.

Μου αφηγήθηκαν επίσης την ιστορία για το πώς αυτό το ασυνήθιστο φεστιβάλ τέχνης σε ένα τόσο απροσδόκητο μέρος ήταν άπιαστο όνειρο αρχικά.

Όλα ξεκίνησαν, όταν μια ομάδα κινηματογραφιστών αποφάσισε να κάνει μια ταινία μικρού μήκους εμπνευσμένη από το μυθιστόρημα “Η εποχή της μετανάστευσης στο βορρά” του Altayib Salih. Έτσι, ετοίμασαν τον εξοπλισμό τους και ταξίδεψαν στο Karmakol, 330 χιλιόμετρα βόρεια του Χαρτούμ στη δυτική όχθη του ποταμού Νείλου.

Κατά την προσπάθειά τους να ολοκληρώσουν την ταινία τους, η ομάδα είχε αμέτρητες συναντήσεις με τον δήμαρχο, τους πρεσβύτερους του χωριού και την οικογένεια του συγγραφέα, σε μια προσπάθεια να διαπραγματευτούν την πολιτική του χωριού και τις φυλετικές διαφορές και να τους ενώσουν όλους. Μετά από πολλούς μήνες, όλες οι πλευρές συμφώνησαν να ιδρύσουν το Πολιτιστικό Κέντρο Karmakol, με ένα σχέδιο ανακαίνισης του τμήματος του χωριού, όπου όλες οι οικογενειακές κατοικίες είχαν εγκαταλειφθεί στη δεκαετία του '80 λόγω της συνεχιζόμενης πλημμύρας των οχθών του Νείλου. Συμφώνησαν επίσης να ξεκινήσουν ένα ετήσιο διεθνές φεστιβάλ τέχνης, το οποίο θα διεξαγόταν σε αυτά τα ανακαινισμένα σπίτια σε νουβικό στυλ ή hush, όπως λέγονται στα αραβικά.

Παραδοσιακό οίκημα στο Karmakol. Φωτογραφία: Khalid Albaih. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ως πολιτικός γελοιογράφος που χρησιμοποιεί την τέχνη και τον πολιτισμό ως εργαλείο αντίστασης, προσκαλούμαι σε πολλές εκδηλώσεις “καλλιτεχνικού ακτιβισμού“. Αλλά λόγω του κινδύνου να γίνω στόχος της σουδανικής κυβέρνησης, ήταν η πρώτη φορά που συμμετείχα σε ένα δημόσιο γεγονός στην πατρίδα μου.

Ακόμα και πριν φτάσω στο χωριό, ήξερα ότι αυτό το Φεστιβάλ Τεχνών Karmakol θα ήταν για μένα μια βαθιά προσωπική εμπειρία. Δεν είχα ιδέα τι να περιμένω, οπότε αποφάσισα να παραμείνω ανοιχτός σε ό,τι θα κατέληγε να είναι.

Έφτασα στο Χαρτούμ τον Δεκέμβριο του 2017 και μετά από λίγες μέρες γάμων και επισκέψεων σε οικογένεια και φίλους, κατευθύνθηκα στον Κινηματογραφικό Οργανισμό Σουδάν, από όπου λεωφορεία μετέφεραν διοργανωτές, εθελοντές και επισκέπτες στο φεστιβάλ σ μια διαδρομή έξι ωρών. Καθώς φεύγαμε από την πόλη, τα σκόρπια κτίρια της αστικοποιημένης πρωτεύουσας εξαφανίστηκαν και αντικαταστάθηκαν από την έρημο και τα χωριά εκείνα, που σε κάνουν να αναρωτιέσαι εάν οι λίγοι άνθρωποι που ζουν εκεί γνωρίζουν ή νοιάζονται για το τι χρονιά είναι. Ένιωσα σαν να οδηγούσαμε πίσω στο χρόνο.

Το φεστιβάλ ήταν απίστευτο και προσέλκυε ανθρώπους από τα γύρω χωριά, καθώς και πολλούς από το Χαρτούμ. Τις λίγες μέρες που μείναμε στο χωριό, είδα αστικούς διανοούμενους, καλλιτέχνες, μηχανικούς, αστικούς σχεδιαστές, τουρίστες, εθελοντές, μέλη οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών που εργάζονται με την τοπική κοινότητα, αγρότες, δασκάλους, κυβερνητικούς εκπροσώπους με παραδοσιακές φορεσιές. Είδα μια αγορά να συνέρχεται οργανικά όχι μόνο με το λαό του Karmakol, αλλά και με τα γύρω χωριά. Νέοι απόφοιτοι Καλών Τεχνών από το Χαρτούμ εργάστηκαν μαζί με ντόπιους καλλιτέχνες και χτίστες για να αποκαταστήσουν αυτά τα όμορφα παραδοσιακά σπίτια. Καθώς η σκηνή ξεδιπλώθηκε, μπορούσες σχεδόν να φανταστείς τους χαρακτήρες από τα βιβλία του Altayib Salih να περπατούν ανάμεσά μας.

Το Σουδάν δεν έχει κινηματογραφική βιομηχανία όπως η γειτονική Αίγυπτος, αλλά απολαύσαμε δύο σπουδαίες σουδανικές ταινίες μεγάλου μήκους στον υπαίθριο κινηματογράφο του Φεστιβάλ. Η πρώτη, του 1984, λεγόταν “Tajooj”, με πρωταγωνιστή τον ηθοποιό Salah ibn Albadya. Στη δεύτερη ταινία με τίτλο “Iman” του 2016 πρωταγωνιστούσε ο εγγονός του Salah Ibn Albadiya, Ibrahim, σε μια χειρονομία που ενσωματώνει το πνεύμα της πολιτιστικής συνέχειας του Φεστιβάλ.

Στο Σπίτι της Μουσικής, όλοι όσοι ήθελαν μπορούσαν να παίξουν μαζί με τις πιο κουλ μπάντες του Σουδάν. Σουφικές μελωδίες και παραδοσιακή μουσική αναμιγνύονταν με αγγλο-αραβικά τραγούδια στυλάτων μουσικών της πόλης.

“Κάποιοι αναρωτήθηκαν: Γιατί είναι αυτό τέχνη, αν μπορώ να ζωγραφίσω κι εγώ τα ίδια αλαμπουρνέζικα;” Ο Omda (Δήμαρχος) απαντούσε πάντοτε: “Fananin majann sai, έτσι είναι οι τρελοί καλλιτέχνες”. Φωτογραφία από τον Khalid Abaih. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Στο Σπίτι της Τέχνης, οι καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν μια ποικιλία μέσων για να μεταμορφώσουν, να ανακυκλώσουν, να αλληλεπιδράσουν, να συζητήσουν και να συνεργαστούν με το κοινό σε ανοιχτούς χώρους χωρίς καμία λογοκρισία εκτός από τη δική τους.

Παρακολούθησα παιδιά και γονείς να βιώνουν κανονικά μια σύγχρονη έκθεση τέχνης για πρώτη φορά στη ζωή τους. Μερικοί γελούσαν ξεκάθαρα με την εικόνα μιας γυμνόστηθης γυναίκας, μερικοί απλά μπαινόβγαιναν, αλλά μερικοί σταματούσαν και ρωτούσαν τι σήμαιναν αυτά τα έργα τέχνης. “Κάποιοι αναρωτήθηκαν: Γιατί είναι αυτό τέχνη, αν μπορώ να ζωγραφίσω κι εγώ τα ίδια αλαμπουρνέζικα;” Ο Omda (Δήμαρχος) απαντούσε πάντοτε: “Fananin majann sai, έτσι είναι οι τρελοί καλλιτέχνες”.

View this post on Instagram

. نتحدث اليوم عن إحدى أهم المجموعات الشبابية الموسيقية التي إشتهرت حديثاً، وباتت محببة جداً لدى الشباب السوداني؛ فرقة أصوات المدينة. بدأت أعمالهم عن صداقة وطيدة أصبحت بعدها سبباً في اتخاذ الفن والموسيقى وسيلة للتفاعل مع الآخرين في ما يتعلق بمحاور مختلفة كنشر السلام، وأهمية العمل الخيري والتطوعي، والتي انعكست بصورة شخصية عليهم كونهم من المؤثرين إيجاباً على من حولهم في المجتمع. هل سمعت أغانيهم؟ وماهي أغنيتك المفضلة لهم؟ شاركها معنا هنا! Today we are posting about the popular young Sudanese band "Aswat Almadina”. They started as friends but that friendship took them to broader horizons; beyond music and into peace, charity and voluntary work and more generally into anything community development related. They never hesitate to devote their positive energies towards the individuals around them, using their music as an effective means to touch our hearts and minds. Do you know their songs? What is your favorite one? Share it here with us! www.aswatalmadina.com #KarmakolFestival #Karmakol #Nafeer #مهرجان_كرمكول

A post shared by مهرجان كرمكول الدولي (@karmakolfest) on

Αυτό που εκτίμησα περισσότερο για αυτό το τολμηρό κοινωνικό πείραμα χρήσης της τέχνης για συγκέντρωση κομματιών του Σουδάν που υφίστανται σε τόσο διαφορετικούς κόσμους ήταν ότι, ενώ ο λαός του χωριού ίσως δεν καταλάβαινε πάντα αυτό που κάναμε, το σέβονταν ως μέρος της κοινωνίας, καθώς βίωναν τα οφέλη του.

Υπάρχει ένας όρος στον “καλλιτεχνικό κόσμο” για μια μεγάλη πολιτιστική επένδυση που “βάζει στο χάρτη” περιοχές με περιορισμένα διεθνή προφίλ. Ονομάζεται Φαινόμενο Μπιλμπάο και ονομάστηκε από την ομώνυμη πόλη στη βόρεια Ισπανία, όπου ένας κορυφαίος διεθνής αρχιτέκτονας, ο Φρανκ Γκέρι, οικοδόμησε ένα μουσείο τέχνης παγκόσμιας κλάσης και παράλληλα μεταμόρφωσε και την πόλη.

«Το Karmakol δεν διέθετε ένα κτίριο δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά είχε κάτι που η περιοχή και οι καλλιτέχνες χρειάζονται για να ευδοκιμήσουν: ελευθερία». Φωτογραφία από τον Khalid Albaih. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Το Karmakol δεν διέθετε ένα κτίριο δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά είχε κάτι που η περιοχή και οι καλλιτέχνες χρειάζονται για να ευδοκιμήσουν: ελευθερία.

Και για μένα, αυτό ήταν αυτό το φεστιβάλ. Το γεγονός ότι έλαβε χώρα έξω από το Χαρτούμ, έδρα της κυβέρνησης, έδωσε στους καλλιτέχνες και τους συμμετέχοντες την ελευθερία από τον Μεγάλο Αδελφό, τη λογοκρισία που παρακολουθεί συνεχώς και εμποδίζει κάθε συγκέντρωση νέων δημιουργών στην πρωτεύουσα.

Η δημιουργικότητα συχνά φοβίζει τις κυβερνήσεις και η αδέσμευτη δημιουργικότητα τις φοβίζει ακόμη περισσότερο.

Αυτή όμως η ελευθερία προσέφερε στους συμμετέχοντες στο φεστιβάλ του Karmakol μια σπάνια ματιά πίσω στο χρόνο: στο Σουδάν που μας αφηγούνταν οι γονείς μας, αλλά και στο Σουδάν που θα μπορούσε να υπάρχει και, ίσως, το Σουδάν που θα μπορούσε να υπάρξει στο μέλλον.

Ταξίδεψα πίσω στο μέλλον. Και ήταν όλο ελπίδα.

Ο Khalid Albaih είναι καλλιτέχνης, ανεξάρτητος γελοιογράφος και σχεδιαστής από το Σουδάν. Δείτε το έργο του στο Instagram.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.