Όταν το Reuters αποκάλυψε τον Νοέμβριο του 2018 ότι η κυβέρνηση της Βενεζουέλας είχε συνάψει σύμβαση με την κινεζική εταιρεία ZTE για την ανάπτυξη ενός εθνικού συστήματος βιομετρικής αναγνώρισης, οι δημόσιες αντιδράσεις ήταν μικτές.

Το ρεπορτάζ προκάλεσε οργή τόσο στη Βενεζουέλα όσο και διεθνώς. Όμως, για όσους παρακολούθησαν στενά την κυβέρνηση της Βενεζουέλας, καθώς έχει κάνει αυστηρότερο τον έλεγχό δεδομένων και επικοινωνιών, το ρεπορτάζ αντιπροσώπευε ένα διαφορετικό κεφάλαιο σε μια μεγάλη ως τώρα ιστορία.

Η έκθεση επιβεβαίωσε τις υποψίες και τις καταγγελίες που έγιναν πριν από μερικούς μήνες, αυξάνοντας τους φόβους ότι η συμμαχία με τη ZTE θα φέρει τη Βενεζουέλα πιο κοντά στην εφαρμογή μιας μορφής συστήματος κοινωνικής πιστοληπτικής ικανότητας παρόμοιας με αυτό που χρησιμοποιείται στην Κίνα. Το σύστημα αυτό θα καθορίζει ποιοι πολίτες έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες βάσει των πολιτικών τους πεποιθήσεων. Προκάλεσε επίσης την αμερικανική κυβέρνηση να ξεκινήσει έρευνες για το ρόλο της ZTE στη Βενεζουέλα.

Για ποιο λόγο χρησιμοποιείται η Κάρτα Πατρίδας;

Το δημοσίευμα του Reuters επεσήμανε τη συμμετοχή της ZTE στην ανάπτυξη ενός συστήματος παρακολούθησης, το κύριο εργαλείο του οποίου είναι η “Carnet de la Patria” ή Κάρτα Πατρίδας. Αυτή η κάρτα αναγνώρισης περιέχει πολλά προσωπικά δεδομένα σε συνδυασμό με έναν μοναδικό και εξατομικευμένο κώδικα QR. Χρησιμεύει επίσης ως ψηφιακό πορτοφόλι σε ένα ηλεκτρονικό σύστημα πληρωμών.

Η Κάρτα Πατρίδας έχει προωθηθεί έντονα από την κυβέρνηση και αποσκοπεί στη διευκόλυνση πολλαπλών δημόσιων υπηρεσιών. Η κάρτα μπορεί να ζητηθεί οικειοθελώς και δωρεάν. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας, όποιος θέλει να πάρει μια Κάρτα Πατρίδας πρέπει να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με την κοινωνική και οικονομική κατάστασή τους.

Εκείνοι που έχουν την κάρτα αποκτούν πρόσβαση σε τρόφιμα και φάρμακα, τα οποία έχουν γίνει επικίνδυνα σπάνια εν μέσω της πολιτικής και οικονομικής κρίσης της Βενεζουέλας. Μπορούν επίσης να έχουν πρόσβαση σε ορισμένα κρατικά ομόλογα και εκπτώσεις βενζίνης, οι οποίες είναι πρόσφατα σημαντικές. Μετά από δεκαετίες πληρωμής σε σχεδόν συμβολικές τιμές, οι τιμές του φυσικού αερίου είναι πλέον ανταγωνιστικές με τις διεθνείς τιμές.

Κατ’ αρχήν, η Κάρτα Πατρίδας εισήχθη ως ένας τρόπος για τον εξορθολογισμό της διανομής τροφίμων από το κράτος. Πιο πρόσφατα, η κάρτα έχει ενσωματωθεί στις κρατικές διαδικασίες για την πρόσβαση σε νομικά και προσωπικά έγγραφα, κάτι που μπορεί να είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί στη Βενεζουέλα.

Εκτιμάται ότι περισσότερο από το 70% των Βενεζουέλας κατέχουν ήδη την Κάρτα. Και παρόλο που πολλοί από αυτούς χαρακτηρίζονται ως οπαδοί του τσαβισμού (η πολιτική ιδεολογία του προκάτοχου του προέδρου Νικολάς Μαδούρο, Ούγο Τσάβες), Βενεζουελανοί που χαρακτηρίζονται ως αντίπαλοι της κυρίαρχης πολιτικής ιδεολογίας έχουν επίσης εγγραφεί στο σύστημα για να έχουν πρόσβαση σε προσωπικά έγγραφα.

Τα οφέλη της Κάρτας έχουν συσσωρευτεί με την πάροδο του χρόνου. Στις αρχές του 2018 (ενάμισι μήνα μετά τις προεδρικές εκλογές), ο Νικολάς Μαδούρο ανακοίνωσε ότι η Κάρτα θα είναι απαραίτητη για πρόσβαση σε ομόλογα στέγασης και συνταξιοδοτικές πληρωμές.

Η Κάρτα Πατρίδας και ο κοινωνικός έλεγχος

Κάποιοι ειδικοί λένε ότι η Κάρτα Πατρίδας έχει άλλους στόχους. Η Fiorella Perfetto της Caraota Digital υποστηρίζει ότι η υπογραφή συμβάσεων μεταξύ της τηλεπικοινωνιακής εταιρείας της Βενεζουέλας και της ZTE τον Φεβρουάριο του 2017 αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου, που διαμόρφωσε ο πρώην πρόεδρος Τσάβες με την Κίνα στην αρχή της θητείας του.

Το 2016, ο τεχνολόγος και συγγραφέας Omar Castro ανέλυσε μια σειρά από tweets που σχετίζονται με το θέμα, επισημαίνοντας στους ανθρώπους που συνέκριναν την κάρτα με κάρτες συσσιτίου:

A fin de cuentas es el pueblo quien seguirá pagando la improvisación en el área económica, no es cuestión de instrumentos financieros […]¿cual es el trasfondo de esta tarjeta?

Στην τελική, οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να χρηματοδοτούν την οικονομία, δεν πρόκειται για χρηματοπιστωτικές συσκευές […] Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της κάρτας;

Η Κάρτα αποτέλεσε επίσης το επίκεντρο της κριτικής κατά τις περιφερειακές και δημοτικές εκλογές του 2017, καθώς και τις προεδρικές εκλογές του 2018.

Πολλοί ψηφοφόροι ανέφεραν ότι, όταν έφτασαν στις κάλπες, υπήρχε ένα “περίπτερο Καρτών Πατρίδας” λίγα μέτρα μακριά από το εκλογικό τμήμα. Οι ψηφοφόροι που είχαν Κάρτα Πατρίδας ενθαρρύνονταν να εγγραφούν στο περίπτερο και τους υπόσχονταν ειδική πρόσβαση στα επιδόματα διατροφής και επιδοτήσεων, εάν το έπρατταν. Οι ψηφοφόροι που δεν είχαν Κάρτα Πατρίδας είχαν διαφορετικές εμπειρίες. Μερικοί ενθαρρύνθηκαν να υπογράψουν για το σύστημα, ενώ άλλοι εξαναγκάστηκαν να το πράξουν. Μερικοί μάλιστα ανέφεραν ότι τους είπαν ότι δεν μπορούσαν να ψηφίσουν, αν δεν υπέγραφαν για την Κάρτα Πατρίδας.

Ταυτόχρονα, εργαζόμενοι της εκστρατείας της αντιπολίτευσης στο Maturín ανέφεραν ότι τρία εκλογικά τμήματα δεν επέτρεψαν στους πολίτες να ψηφίσουν, αν δεν παρουσίαζαν Κάρτα Πατρίδας.

Η κάρτα προορίζεται να καλύψει τους περιορισμούς της χώρας όσον αφορά την πρόσβαση σε μετρητά, τον υπερπληθωρισμό και τη σοβαρή έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων. Ωστόσο, μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μέρος μιας ευρείας προσπάθειας κρατικού ελέγχου πληροφοριών, είτε πρόκειται για ιδιωτική είτε για δημόσια. Αυτό περιλαμβάνει επίσης διακοπές στο διαδίκτυο, επιθέσεις σε διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης και συνεχή λογοκρισία των μέσων ενημέρωσης που δεν ευθυγραμμίζονται με την κυβέρνηση και λόγω έλλειψης χαρτιού, μεταξύ άλλων πόρων.

Τον Αύγουστο του 2018, ο πολιτικός αναλυτής Leonard Reyes έγραψε ένα τουίτ, που ανέλυσε μερικούς από τους διαφορετικούς τρόπους, με τους οποίους οι άνθρωποι αντέδρασαν στην Κάρτα, μεταξύ των οποίων προτάθηκε ότι το σύστημα θα κατέρρεε επίτηδες ζητώντας υπηρεσίες:

8- El enquistamiento de esta NarcoTirania no es basada en su capacidad de “ofrecer” servicios públicos sino en obtener una ventaja asimétrica de su mismo “desgobierno” para hacer al ciudadano cada vez más Estado-dependiente y doblegarse -cada vez más- al control Social.

— Leonard Reyes (@leonline2000) August 29, 2018

Η εδραίωση αυτής της Ναρκο-Τυραννίας δε βασίζεται στην ικανότητά της να “προσφέρει” δημόσιες υπηρεσίες αλλά να αποκτήσει ένα ασυμμετρικό πλεονέκτημα της δικής του “κακοδιοίκησης” για να καταστήσει τους πολίτες όλο και περισσότερο εξαρτημένους από το κράτος, ώστε να υποκύψουν στον κοινωνικό έλεγχο.

Ο Victor Drax από το Caracas Chronicles, ένα ανεξάρτητο συλλογικό ΜΜΕ, σχολίασε, στο πλαίσιο της Βενεζουέλας μέσω της Κάρτας Πατρίδας, το τι μπορεί να σημαίνει ένα σύστημα παρακολούθησης για εκείνους που το χρησιμοποιούν – και για όσους δεν το κάνουν:

Remember what we’ve been saying about the carnet de la patria as an instrument of oppression? Reuters just published a thorough investigation about the thing, and it’s so fucking perverse, it’s baffling […] You know what this means? After you get on the system, the State can come directly to you and say “I know your mother needs medicine. I have it, and you’ll only get it if you do what I want.” This is how the State knows what to do when the time comes to exploit us.

Θυμηθείτε τι είπαμε σχετικά με το carnet de la patria ως μέσο καταπίεσης; Το Reuters μόλις δημοσίευσε μια εμπεριστατωμένη έρευνα για το θέμα, και είναι τόσο διεστραμμένο, που σε φέρνει σε αμηχανία […] Ξέρετε τι σημαίνει αυτό; Αφού μπείτε στο σύστημα, το κράτος μπορεί να έρθει απευθείας και να σας πει “Ξέρω ότι η μητέρα σου χρειάζεται φάρμακο. Το έχω και θα το πάρεις μόνο αν κάνεις ό,τι θέλω”. Έτσι το κράτος ξέρει τι να κάνει όταν έρθει η ώρα να μας εκμεταλλευτεί.

Μια σειρά από δημοσιεύματα ηλεκτρονικά από τοπικά και διεθνή ΜΜΕ, καθώς και από διαδικτυακές συνομιλίες, συνεχίζουν να καθιστούν σαφές ότι η κάρτα είναι μόνο μία από μια μακρά σειρά προσπαθειών για την απομόνωση του έθνους και τον έλεγχο του πληθυσμού. Δείχνουν ότι αυτές οι προσπάθειες δεν ξεκίνησαν με την κυβέρνηση του Νικολάς Μαδούρο και διεισδύουν με τρόπους που δεν μπορούν ακόμα να γίνουν πλήρως κατανοητοί. Ακολουθώντας τις ίδιες ιδέες, ο Drax καταλήγει:

Now you see why Nicolás [Maduro] has been so desperate to get everyone on board with the Fatherland Card […] To say that this tramples over the Constitution is an understatement, especially after 20 years of chavismo. Want to know the best part?

This all came from Hugo Chávez himself.

Τώρα βλέπετε γιατί ο Μαδούρο ήταν τόσο απελπισμένος για να προσελκύσει τον καθένα με την Κάρτα Πατρίδας […] Το να λέει ότι αυτό καταπατά το Σύνταγμα είναι υποτίμηση, ειδικά μετά από 20 χρόνια τσαβισμού. Θέλετε να μάθετε το καλύτερο;

Όλα αυτά προήλθαν από τον ίδιο τον Ούγο Τσάβες.