Fair and Lovely – διαφημιστική πινακίδα για κρέμα λεύκανσης δέρματος – Τσιταγκόνγκ – Μπαγκλαντές. Εικόνα από το Flickr από τον Adam Jones. CC BY-SA 2.0.
Στις 25 Ιουνίου, ο παγκόσμιος όμιλος καλλυντικών Unilever ανακοίνωσε την απόφασή του να επαναπροσδιορίσει το κορυφαίο προϊόν λεύκανσης δέρματος “Fair & Lovely” [Ανοιχτόχρωμη/Όμορφη & Αξιαγάπητη] σε “Glow & Lovely” [Λαμπερή & Αξιαγάπητη]. Η μεγάλη απόφαση λήφθηκε μετά τις πρόσφατες διαμαρτυρίες του κινήματος Black Lives Matter [Οι Ζωές των Μαύρων Μετράνε], που ξέσπασαν σε όλο τον κόσμο μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ στις ΗΠΑ από την αστυνομία.
Στη Νότια Ασία, όπου οι διακρίσεις λόγω του χρώματος του δέρματος διαπερνούν τη βιομηχανία ομορφιάς, το “Fair & Lovely” είναι δημοφιλές για σχεδόν πέντε δεκαετίες. Καθώς οι διασημότητες ύψωσαν τη φωνή τους ενάντια στο ρατσισμό χρησιμοποιώντας ετικέτες όπως #BlackLivesMatter και #JusticeForGeorgeFloyd [Δικαιοσύνη Για Τον Τζορτζ Φλόιντ], άλλοι έδειξαν γρήγορα την υποκρισία όσων έχουν υποστηρίξει εδώ και καιρό προϊόντα λεύκανσης του δέρματος.
Ενώ η Unilever ισχυρίζεται ότι η αλλαγή της μάρκας στοχεύει στο να “γιορτάσει όλους τους τόνους του δέρματος”, οι ακτιβιστές κατά των διακρίσεων λόγω του χρώματος του δέρματος και οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αμφισβητούν το εάν η αλλαγή ονόματος της μάρκας αντιμετωπίζει το πραγματικό ζήτημα.
Πρότυπα ομορφιάς της Νότιας Ασίας
Αν και το κίνημα του “Black Lives Matter” υπάρχει σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο, οι εκκλήσεις του για φυλετική δικαιοσύνη αντηχούν με τα κινήματα δικαιοσύνης σε όλο τον κόσμο. Στις χώρες της Νότιας Ασίας – όπως η Ινδία και το Πακιστάν – το χρώμα του δέρματος θεωρείται έμμεσος δείκτης κοινωνικής τάξης και κατάστασης. Αυτό το ζήτημα ήταν διαδεδομένο από την εποχή της αποικιοκρατίας, με πολλές γυναίκες να αντιμετωπίζουν προβλήματα στη λήψη προτάσεων γάμου ή στην προσέλκυση καλύτερων ευκαιριών εργασίας λόγω διακρίσεων λόγω της επιδερμίδας τους.
Το προϊόν Fair and Lovely, χρησιμοποιείται από πολλές γυναίκες σε όλη τη Νότια Ασία από τα τέλη της δεκαετίας του '70. Οι τεχνικές μάρκετινγκ του, με εικόνες πριν και μετά από σκούρο έως ανοιχτόχρωμο δέρμα, λειτουργούν έμμεσα για να εξισώσουν πιο ανοιχτά χρώματα δέρματος με την ομορφιά.
Η Ινδή δημοσιογράφος Barkha Dutt συγκρίνει τις κρέμες λεύκανσης του δέρματος με έναν άλλο δείκτη ρατσισμού στη Νότια Ασία. Παίρνει ένα πείραγμα στο “Ανοιχτόχρωμη & Αξιαγάπητη” της Unilever σχολιάζοντας πώς η μάρκα έχει ομαλοποιήσει τον ρατσισμό στην Ινδία και έχει δημιουργήσει λανθασμένες έννοιες της ομορφιάς για εκατομμύρια Ινδούς, αγόρια και κορίτσια για πέντε δεκαετίες.
If Skin Lightening creams are going to be racism by another name that is neither fair nor lovely.
— barkha dutt (@BDUTT) June 26, 2020
Εάν οι κρέμες λεύκανσης του δέρματος πρόκειται να είναι ρατσισμός με άλλο όνομα, δεν είναι ούτε δίκαιο ούτε όμορφο.
Μιλώντας στο Global Voices στο τηλέφωνο, ο Πακιστανός ψυχολόγος Mirat Gul είπε:
Αυτός ο πόλεμος της επιδερμίδας έχει δημιουργήσει ένα τεράστιο πρόβλημα για τις γυναίκες μας. Ακόμη και η θρησκεία μας είπε ότι κανείς δεν είναι ανώτερος από τον άλλο με βάση το χρώμα, αλλά αυτές οι κρέμες, οι διαφημίσεις και η νοοτροπία έχουν επηρεάσει τις γυναίκες. Οι Νοτιοασιάτες είναι έγχρωμοι άνθρωποι και πρέπει να τους αποδεχτούμε ως έχουν αντί να επιλέξουμε αυτά τα προϊόντα. Είναι καλό που η λέξη “Fair” θα αφαιρεθεί, αλλά και οι άνθρωποι πρέπει να σταματήσουν να ανησυχούν και να παρενοχλούν τους ανθρώπους για την επιδερμίδα.
Ίδιο προϊόν, διαφορετικό όνομα: Έχει η απόφαση της Unilever κάποια απήχηση;
Πολλοί άνθρωποι τόσο στην Ινδία όσο και στο Πακιστάν εργάζονται για να αλλάξουν τη βιομηχανία λεύκανσης του δέρματος, ζητώντας από τους κατασκευαστές να αφαιρέσουν τις λευκαντικές κρέμες από την αγορά. Η Ινδή ηθοποιός Nandita Das, η οποία διεξάγει την εκστρατεία Dark is Beautiful [Το σκούρο είναι όμορφο] από το 1994, γιόρτασε την απόφαση της Unilever ως ένδειξη ότι η νοοτροπία επιβραδύνεται και αρχίζει να αλλάζει.
Wow! Words impact notions & they, the mindset. I want to believe that the campaign Dark is Beautiful & India’s Got Colour played a tiny role. Many of you have too. Long way to go before things are truly ‘fair’, but we are on our way! #IndiasGotColour #AllShadesAreLovely https://t.co/lra7mlwqwq
— Nandita Das (@nanditadas) June 25, 2020
Ουάου! Οι λέξεις επηρεάζουν τις έννοιες και αυτές, τη νοοτροπία. Θέλω να πιστέψω ότι η εκστρατεία Dark is Beautiful & η India’s Got Colour έπαιξαν έναν μικρό ρόλο. Πολλοί από εσάς έχετε [παίξει ρόλο] επίσης. Έχουμε πολύ δρόμο, προτού τα πράγματα γίνουν πραγματικά “δίκαια”, αλλά συνεχίζουμε! #ΗΙνδίαΈχειΧρώμα #ΌλεςΟιΑποχρώσειςΕίναιΌμορφες
Ενώ στο Πακιστάν, η συνήγορος κατά των διακρίσεων λόγω του χρώματος του δέρματος και της ποικιλομορφίας Fatima Lodhi διεξάγει την εκστρατεία Dark is Divine τα τελευταία επτά χρόνια. Το Dark is Divine εξέδωσε δήλωση σχετικά με την απόφαση της Unilever, πιέζοντας για περισσότερα μηνύματα, που στοχεύουν στην “εκ νέου εξανθρωποίηση” των τόνων του σκούρου δέρματος:
Ο επαναπροσδιορισμός των προϊόντων για την αναγνώριση των πολλαπλών αποχρώσεων, σχημάτων και μεγεθών ομορφιάς θα πρέπει να ακολουθείται από προγράμματα αλλαγής συμπεριφοράς για να εξανθρωπιστεί το σκούρο δέρμα. Η προώθηση ενός ανοιχτόχρωμου τόνου δέρματος δεν είναι μόνο χρωματική αλλά και ρατσιστική πράξη, καθώς και επιπλέον, το να δίνεις βάση στους πιο ανοιχτόχρωμους τόνους του δέρματος ενώ αντιμετωπίζεις το σκούρο δέρμα ως ασθένεια είναι επίσης μια σαφής προσπάθεια ενίσχυσης των αισθήσεων ανεπάρκειας των περισσότερων ανθρώπων.
Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αμφισβητούν επίσης εάν το νέο προϊόν της Unilever, “Glow and Lovely“, ασχολείται μόνο στα λόγια με τα πραγματικά ζητήματα του ρατσισμού λόγω χρώματος στη Νότια Ασία:
So… @unilever is still going to sell skin lightening cream in South Asia and will just call it “Lovely” from now on? https://t.co/6R5LrhHIn9
— fatima bhutto (@fbhutto) June 25, 2020
Λοιπόν… η @unilever θα συνεχίσει να πουλάει κρέμα λεύκανσης του δέρματος στη Νότια Ασία και θα την ονομάζει “Lovely” από τώρα και στο εξής;
‘Fair & lovely’ to be rebranded dropping the word ‘fair’.
While the attempt is fair (no pun intended), is it really enough? Using the words glow and brighten doesn't really change what the product was built for.
”…a rose by any other name……”— Avni Raja (@avniraja) June 25, 2020
Το “Fair & lovely” θα επαναπροσδιοριστεί αφαιρώντας τη λέξη “fair”.
Ενώ η προσπάθεια είναι δίκαιη (χωρίς διάθεση για λογοπαίγνιο), είναι πράγματι αρκετή; Η χρήση των λέξεων λάμψη και φωτεινότητα δεν αλλάζει πραγματικά αυτό, για το οποίο δημιουργήθηκε το προϊόν.
”…ένα τριαντάφυλλο με οποιοδήποτε άλλο όνομα……”
So Fair and Lovely will now be called Glow and Lovely? C’mon Hindustan Lever. For years you’ve been profiting by destroying our nation’s young girl’s self worth by making rude comments about dark skin.
Now prove your ‘intentions’ by having a dark skinned girl on your packaging.
— Shekhar Kapur (@shekharkapur) July 2, 2020
Λοιπόν το Fair and Lovely θα ονομάζεται τώρα Glow and Lovely; Ελάτε λοιπόν Hindustan Unilever. Εδώ και χρόνια κερδίζετε καταστρέφοντας την εικόνα των νεαρών κοριτσιών του έθνους μας κάνοντας αγενή σχόλια σχετικά με το σκούρο δέρμα.
Τώρα αποδεικνύετε τις “προθέσεις” σας, έχοντας ένα κορίτσι με σκούρο δέρμα στη συσκευασία σας.
Έρχεται η αλλαγή;
Μαζί με την ανάπτυξη τοξικής ψυχολογικής πίεσης, οι λευκαντικές κρέμες περιέχουν ένα συστατικό, τον υδράργυρο, ο οποίος λέγεται ότι είναι καρκινογόνος στη φύση. Η Υπουργός Εξωτερικών του Πακιστάν για την Κλιματική Αλλαγή, Zartaj Gul Wazir, έκανε μια επίσημη δήλωση τον Ιούλιο του 2019 σχετικά με την υπόσχεση της κυβέρνησης να καταργήσει τις λευκαντικές κρέμες που περιέχουν περισσότερο από 1 τοις εκατό υδράργυρο — επικαλούμενη τη διαπίστωση του υπουργείου ότι 56 από τα 59 δείγματα προϊόντων λεύκανσης περιείχαν περισσότερο από 1 τοις εκατό υδράργυρο. Στις 4 Ιουλίου 2020, σε ένα μήνυμα του Dark in Divine στο Facebook, η Zartaj Gul Wazir επανέλαβε τη δέσμευσή της να καταργήσει τον υδράργυρο στις λευκαντικές κρέμες μόλις επικυρωθεί η Σύμβαση Minamata για τον Υδράργυρο.
Οι Anum Chandani, Hira Hashmi και Marvi Ahmed από το Πακιστάν ξεκίνησαν την εκστρατεία συλλογής υπογραφών για την απαγόρευση του Fair and Lovely και διαχειρίζονται επίσης έναν λογαριασμό στο Instagram για να ευαισθητοποιήσουν τις μάζες.
This is a petition I wish no one had to make because Fair and Lovely is a cream that shouldn't exist. Nevertheless, @Unilever please stop making it and selling it. https://t.co/6lqH2LPHtD
— fatima bhutto (@fbhutto) June 11, 2020
Αυτή είναι μια εκστρατεία, που εύχομαι να μην έπρεπε κανείς να κάνει, γιατί το Fair and Lovely είναι μια κρέμα, που δεν πρέπει να υπάρχει. Παρ’ όλα αυτά, @Unilever, παρακαλώ να σταματήσετε να την φτιάχνετε και να την πουλάτε.
Μια άλλη νίκη ήρθε, όταν η ινδική ιστοσελίδα γάμου Shaadi.com, γνωστή για το ότι διατηρεί ένα φίλτρο τόνου δέρματος, το αφαίρεσε από την ιστοσελίδα της μετά την πρόσφατη αναταραχή από πολλούς χρήστες.
Ενώ οι αλλαγές επιβραδύνονται, η Ipsita Chakravarty σημειώνει ότι μπορεί να υπάρχουν ακόμα τρόποι:
Η συσκευασία των κρεμών μπορεί να έχει αλλάξει αλλά όχι και η ουσία τους. Και ενώ το Shaadi.com δεν θα ζητάει πλέον τον τόνο του δέρματος σας, μπορείτε ακόμα να αναζητήσετε υποψήφιους συντρόφους ανά κάστα, που είναι αυτό που σημαίνει το χρώμα του δέρματος στην Ινδία.
