Ελληνική δικαστική μάχη για τον “κινέζικο” Πειραιά, που ενδέχεται να δηλητηριάσει το περιβάλλον

Κυκλοφορία σκαφών στο λιμάνι του Πειραιά, όπως προβλήθηκε στο MarineTraffic στις 13 Μαΐου 2021.

Η κινεζική επένδυση στο λιμάνι του Πειραιά στην Ελλάδα ως μέρος της πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος (BRI) ενίσχυσε το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών, αλλά οι εντάσεις λόγω της φερόμενης παραβίασης των περιβαλλοντικών κανόνων υπογραμμίζουν μια σύγκρουση μεταξύ των πιθανών οφελών και ζημιών αυτής της επένδυσης.

Το 2016, η κρατική ναυτιλιακή εταιρεία της Κίνας, COSCO, αγόρασε το πλειοψηφικό πακέτο ιδιοκτησίας της δημόσιας εταιρείας, που διαχειρίζεται τον Πειραιά (ΟΛΠ). Σύμφωνα με την COSCO-PPA, το λιμάνι του Πειραιά έγινε το μεγαλύτερο στη Μεσόγειο. Η Κίνα του έχει δώσει το προσωνύμιο “Δρακοκεφαλή” ως βασικό σημείο εισόδου των κινεζικών προϊόντων στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία, η αξία των εισαγωγών από την Κίνα αυξήθηκε από 2,89 δισεκατομμύρια ευρώ το 2016 σε 3,74 δισεκατομμύρια ευρώ το 2020.

Ωστόσο, αυτή η επέκταση δεν έγινε ευπρόσδεκτη από τους ντόπιους λόγω της τοξικής ρύπανσης στην αλιεία της περιοχής και κατέληξε σε νομική μάχη τον Μάιο του 2020. Ταυτόχρονα, οι ντόπιοι και οι σχετιζόμενοι περιβαλλοντικοί εμπειρογνώμονες πρέπει να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις τους στο πλαίσιο των αδύναμων τοπικών κανονισμών και της υποψίας ότι οι ελληνικές Αρχές συμφωνούν με την COSCO-ΟΛΠ για χάρη της ανάπτυξης και της σκοπιμότητας.

Ενώ τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές δημοσκοπήσεις αντανακλούσαν επανειλημμένα θετικές στάσεις απέναντι στην Κίνα και τους Κινέζους, η ένταση στο λιμάνι του Πειραιά απειλεί αυτή την καλή θέληση. Και αυτή η σύγκρουση επιτελείται τόσο στα δικαστήρια όσο και στην κοινή γνώμη.

Παγκόσμια έργα σε εύθραυστα οικοσυστήματα

Για να αποκτήσει επιπλέον 16% μερίδιο στον ΟΛΠ, η COSCO πρέπει να παραδώσει νέα υποδομή. Από όλα τα έργα στο γενικό σχέδιο του ΟΛΠ, το πιο σημαντικό και ακριβό είναι ένα νέο λιμάνι για κρουαζιερόπλοια στην Πειραϊκή.

Το σχέδιο του λιμένα για κρουαζιερόπλοια περιλαμβάνει την αφαίρεση 620.600 κυβικών μέτρων ιζημάτων από τον πυθμένα του λιμανιού και τη διάθεσή του στη θάλασσα, μεταξύ των κοντινών νησιών της Αίγινας και της Σαλαμίνας. Αυτό το ίζημα είναι γεμάτο με λύματα δεκαετιών, θαλάσσια απόβλητα και ρύπους από τις εντατικές βιομηχανικές εγκαταστάσεις της περιοχής. Άμα συλλεχθεί, ριχθεί αλλού και επανενεργοποιηθεί, οι συνέπειες ίσως είναι καταστροφικές.

Στα τέλη Απριλίου 2020, το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας Αρχιπέλαγος προειδοποίησε ότι η δραστηριότητα θα είχε σοβαρό αντίκτυπο στην αλιεία της περιοχής. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Εργαζομένων του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών προειδοποίησε ότι ο αντίκτυπος θα δημιουργούσε έναν “υποθαλάσσιο τοξικό χώρο υγειονομικής ταφής” εις βάρος των εύθραυστων οικοσυστημάτων της περιοχής.

Ο Συνήγορος του Πολίτη εντόπισε βασικές άδειες, που δεν εγκρίθηκαν ποτέ πριν από την ανάπτυξη του νέου λιμανιού στην Πειραϊκή. Η άδεια άσκησης οποιασδήποτε αναπτυξιακής δραστηριότητας έληξε το 2018 και δεν περιελάμβανε ποτέ άδεια ανάπτυξης νέου λιμένα. Λείπει επίσης μια Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (SEA), την οποία θα απαιτούσε η Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανάπτυξη αυτής της κλίμακας.

Παρά την αποτυχία λήψης των απαραίτητων αδειών, η COSCO-ΟΛΠ ξεκίνησε την ανάπτυξη του λιμένα κατά το λοκντάουν για τον COVID-19 το 2020.

Οι ντόπιοι αντιστέκονται

Την τελευταία εβδομάδα του Απριλίου 2020, καθώς οι πλωτοί γερανοί έβγαλαν λάσπη από το νερό και τη μετέφεραν σε φορτηγίδες, οι κάτοικοι της Πειραϊκής προσπάθησαν να αναγνωρίσουν τα πλοία στο marinetraffic.com, μια δημόσια προσβάσιμη υπηρεσία κυκλοφορίας σκαφών. Δεν είδαν τίποτα: τα πλοία είχαν απενεργοποιήσει το αυτόματο σύστημα αναγνώρισής τους, κατά παράβαση του ελληνικού δικαίου.

Η Ανθή Γιαννούλου, δικηγόρος που εκπροσωπεί το Εργατικό Κέντρο Πειραιώς σε δικαστική υπόθεση εναντίον του λιμένα, δήλωσε στο Global Voices ότι έστειλε αποδεικτικά στοιχεία στην Ακτοφυλακή από το marinetraffic.com. “Τίποτα δεν συνέβη, από όσο γνωρίζω. Αντίθετα, πήρε προαγωγή ο προϊστάμενος του Λιμεναρχείου Πειραιά”, είπε σε συνέντευξη, που πραγματοποιήθηκε τον Φεβρουάριο του 2021.

Τον Μάιο του 2020, το Εργατικό Κέντρο Πειραιώς υπέβαλε καταγγελία και μια ομάδα 115 ντόπιων πολιτών υπέβαλαν όλοι καταγγελίες στο Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας την ακύρωση των αποφάσεων, που ενέκριναν την ανάπτυξη του λιμένα. Η Γιαννούλου υπέβαλε επίσης συμπληρωματική εξωδικαστική νομική ειδοποίηση στις Αρχές, αναφέροντας λεπτομερώς τα επιχειρήματά της και δημοσιοποιώντας την ανοιχτά.

Η δημόσια αντίθεση στο εγχείρημα εκφράζεται από τον Κρίτωνα Αρσένη, μακροχρόνιο περιβαλλοντικό ακτιβιστή και βουλευτή με το αντιπολιτευόμενο κόμμα ΜέΡΑ25. Σε ομιλία του στο Κοινοβούλιο τον Μάιο του 2020, πίεσε την κυβέρνηση για διευκρινίσεις σχετικά με τις εργασίες βυθοκόρησης:

[το έργο] γίνεται χωρίς τη στοιχειώδη τήρηση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νοµοθεσίας, ή της ελληνικής νοµοθεσίας

Ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας διασκέπτεται, η βυθοκόρηση μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Πειραϊκή, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει απόρριψη ιζημάτων στον Σαρωνικό Κόλπο.

Το περιφερειακό συμβούλιο, εν τω μεταξύ, ψήφισε υπέρ αυστηρότερων όρων σχετικά με τις πιθανές δραστηριότητες βυθοκόρησης.

Τον Δεκέμβριο του 2020, το Υπουργείο Περιβάλλοντος ενέκρινε μια μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, που υπέβαλε η COSCO-ΟΛΠ, αλλά η εταιρεία ακόμα δεν έχει την πιο ολοκληρωμένη και νομικά εξουσιοδοτημένη Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (SEA).

Χαμηλό προφίλ

Παρά το γεγονός ότι η ανάπτυξη του λιμανιού του Πειραιά μπορεί να δηλητηριάσει ένα σημαντικό μέρος της ελληνικής συγκομιδής θαλασσινών, δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στη συζήτηση στα ελληνικά ΜΜΕ. Η COSCO-ΟΛΠ έχει διατηρήσει χαμηλό προφίλ στην Ελλάδα και φαινομενικά προτιμά να αφήνει τους συμμάχους της στην ελληνική κυβέρνηση και βιομηχανία να εκπροσωπούν τη θέση της.

Σε απάντηση σε ερώτηση του Global Voices σχετικά με τις απαιτούμενες άδειες και περιβαλλοντικές μελέτες, η COSCO-ΟΛΠ απάντησε τα εξής:

Ο ΟΛΠ Α.Ε. τηρεί το σύνολο της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και δημοσιοποιεί τα περιβαλλοντικά στοιχεία, που προβλέπονται από τη νομοθεσία, τόσο στις εκθέσεις Εταιρικής Υπευθυνότητας όσο και στην Ετήσια Οικονομική Έκθεση της Εταιρείας.

Το εγχείρημα της COSCO στον Πειραιά μπορεί να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας των διμερών συναντήσεων μεταξύ Ελλάδας και Κίνας, αλλά πιθανότατα θα συνεχίσουν να βρίσκουν αντιπολίτευση: ομάδες όπως η City-friendly port! [λιμάνι φιλικό προς την πόλη!] και η ΠΕΙΡΑΪΚΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υπήρξαν κρίσιμες πλατφόρμες για τη δημοσιοποίηση οπτικοακουστικών αποδεικτικών στοιχείων για αμφισβητήσιμη δραστηριότητα της COSCO-ΟΛΠ. Το τι πιστεύουν τα μέλη τέτοιων ομάδων για την Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος γενικότερα δεν είναι πάντα σαφές. Φαίνεται ασφαλές να πούμε ότι τα εύθραυστα οικοσυστήματα της περιοχής και οι παράκτιες κοινότητές τους είναι πιο σημαντικά για αυτούς από τα σχέδια για απεριόριστη ανάπτυξη.

Αυτό το κείμενο αποτελεί μέρος μιας έρευνας του Παρατηρητηρίου Μέσων των Πολιτών για αντίθετες αφηγήσεις σχετικά με την Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος της Κίνας και διερευνά τον τρόπο, με τον οποίο οι κοινωνίες και οι κοινότητες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις για πιθανά οφέλη και ζημιές της ανάπτυξης υπό την ηγεσία της Κίνας. Για να μάθετε περισσότερα σχετικά με αυτό το εγχείρημα και τις μεθόδους του, κάντε κλικ εδώ.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.