Από αριστερά, ο Έντι Ράμα, πρωθυπουργός της Αλβανίας, με τον Ουκρανό Πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Πρωθυπουργό Ντρίταν Αμπάζοβιτς του Μαυροβουνίου, στο Κίεβο, στις 15 Ιουνίου 2022. Στιγμιότυπο από βίντεο που παρέχεται από το γραφείο του πρωθυπουργού της Αλβανίας, που διατίθεται σε κοινή χρήση .
Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το Faktoje.al, οργανισμό ελέγχου στοιχείων στην Αλβανία, στο πλαίσιο της περιφερειακής πρωτοβουλίας Κέντρο κατά της Παραπληροφόρησης Δυτικών Βαλκανίων. Μια επεξεργασμένη έκδοση αναδημοσιεύεται από το Global Voices με την άδειά τους.
Η Ουκρανία πέτυχε το καθεστώς της υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ μέσα σε λιγότερο από τέσσερις μήνες από την αίτησή της, καθώς η επιθετικότητα της Ρωσίας συνεχίζεται. Είναι όμως αυτό ένδειξη ότι η διαδικασία ένταξης θα είναι γρήγορη ή θα υπόκειται σε παρατεταμένη αναμονή, όπως συμβαίνει με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία;
«Η Αλβανία, το Μαυροβούνιο και η Βόρεια Μακεδονία υποστηρίζουν τη χορήγηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας για ένταξη στην ΕΕ. Σε αυτό το ευρωπαϊκό μονοπάτι, οι χώρες μας δεν ανταγωνίζονται. Αλληλοσυμπληρώνονται και ενισχύουν η μία τις ικανότητες της άλλης», έγραψε ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι στο Facebook στα μέσα Ιουνίου, όταν ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα και ο Μαυροβούνιος ομόλογός του Ντρίταν Αμπάζοβιτς επισκέφθηκαν την Ουκρανία για να επιβεβαιώσουν την υποστήριξή τους την πρόθεση της Ουκρανίας να γίνει υποψήφια χώρα για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι, ο οποίος συμμετείχε εικονικά στη συνάντηση, εξέφρασε επίσης την υποστήριξή του για την υποψηφιότητα της Ουκρανίας για την ΕΕ.
Σε συνάντηση με τον Πρωθυπουργό της Ουκρανίας Ντένις Σμιχάλ, ο Πρωθυπουργός Ράμα επανέλαβε: «Σήμερα είμαστε εδώ για να υποστηρίξουμε ανοιχτά την Ουκρανία στο αίτημά της να λάβει καθεστώς υποψήφιας χώρας για την Ευρωπαϊκή Ένωση».
Μεγάλη αναμονή για τη συμμετοχή, καμία εγγύηση επιτυχίας
Η Ουκρανία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ τέσσερις ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή, στις 28 Φεβρουαρίου 2022. Για να ενταχθεί μια χώρα στην ΕΕ, όλα τα υπάρχοντα κράτη μέλη πρέπει να συμφωνήσουν και πρέπει να πληροί ορισμένα κριτήρια. Η συμφωνία επιτεύχθηκε και η Ουκρανία έλαβε το καθεστώς της υποψήφιας για ένταξη στην ΕΕ στις 23 Ιουνίου.
Η διαδικασία χορήγησης καθεστώτος στην Ουκρανία πραγματοποιήθηκε με ταχύτητα ρεκόρ, ανέφερε το BBC. Η ιδιότητα του υποψηφίου είναι το πρώτο επίσημο βήμα προς την ένταξη στην ΕΕ. Αλλά μπορεί να χρειαστούν πολλά χρόνια για την ένταξη και δεν υπάρχει εγγύηση επιτυχίας. Και οι βαλκανικές χώρες, που περιμένουν πολύ να γίνουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το γνωρίζουν αυτό καλύτερα από τον καθένα.
Ομαδική φωτογραφία από τη σύνοδο κορυφής των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις Βρυξέλλες στις 23 Ιουνίου 2022. Φωτογραφία από την ΕΕ , για δημόσια χρήση
Στην πραγματικότητα, η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία και το Μαυροβούνιο, που εξέφρασαν την υποστήριξή τους για την υποψηφιότητα της Ουκρανίας στην ΕΕ, είναι υποψήφιες χώρες. Ενώ το Μαυροβούνιο, μαζί με τη Σερβία, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της διαδικασίας ένταξης, ανοίγοντας τα κεφάλαια των διαπραγματεύσεων, η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία έχουν κολλήσει. Αυτό οφείλεται στο βέτο της Βουλγαρίας. Το κράτος μέλος της ΕΕ έχει αναχαιτίσει τις φιλοδοξίες της Βόρειας Μακεδονίας λόγω μακροχρόνιων διαφωνιών σχετικά με τη γλώσσα, την ιστορία και τα δικαιώματα της βουλγαρικής μειονότητας στη Βόρεια Μακεδονία. Η Αλβανία υποφέρει από τα εμπόδια, που δημιουργεί η Σόφια για τα Σκόπια, αφού η διαδικασία και για τις δύο χώρες είναι παράλληλη.
Χαιρετίζοντας τη χορήγηση του καθεστώτος υποψήφιας χώρας στην ΕΕ στην Ουκρανία, αλλά και στη Μολδαβία, οι πρωθυπουργοί της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας, Ράμα και Κοβατσέφσκι, που μετέβησαν στις Βρυξέλλες στις 23 Ιουνίου για να συναντήσουν τους ηγέτες της ΕΕ, δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους που οι χώρες τους έχουν μπλοκαριστεί στη διαδικασία ένταξης. Ο Ράμα διευκρίνισε ότι η Ουκρανία και η Μολδαβία δεν πρέπει να έχουν αυταπάτες. Σημείωσε ότι η Αλβανία και άλλες βαλκανικές χώρες έχουν χαρακτηριστεί “υποψήφιες” εδώ και χρόνια: η Βόρεια Μακεδονία από το 2005 και η Αλβανία από το 2014.
«Αυτό το θέμα της Βουλγαρίας είναι ντροπή, μια χώρα του ΝΑΤΟ που κρατά ομήρους δύο άλλες χώρες του ΝΑΤΟ, ενώ υπάρχει πόλεμος στην αυλή της Ευρώπης και κάτω από τα μάτια 26 χωρών που είναι εντελώς ανίσχυρες μαζί», είπε ο Ράμα.
Την απογοήτευσή του δεν έκρυψε ούτε ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ, Ντίμιταρ Κοβατσέφσκι:
Η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας είναι υποψήφια χώρα εδώ και 17 χρόνια… Αλλά εδώ είμαστε σήμερα και οι διαπραγματεύσεις δεν έχουν ξεκινήσει ακόμη. Θα είμαι άμεσος, αυτό που συμβαίνει είναι σοβαρό πρόβλημα και σοβαρό πλήγμα στην αξιοπιστία της ΕΕ.
Τη δεύτερη ημέρα της συνόδου κορυφής, η Βουλγαρία ήρε υπό όρους το βέτο, αλλά η διαδικασία δεν ξεμπλοκαρίστηκε. Τώρα, τα Σκόπια πρέπει να σκεφτούν την ιδέα να κάνουν έναν ακόμη συμβιβασμό, όπως έκαναν με την αλλαγή του ονόματος. Μια πρόταση από τη Γαλλία θα έβαζε τα Σκόπια να συμπεριλάβουν στο σύνταγμά τους βουλγαρικούς εθνοτικούς πληθυσμούς «σε ισότιμη βάση με τους άλλους λαούς» και να αλλάξουν τα σχολικά βιβλία ιστορίας. Η Βουλγαρία ισχυρίζεται ότι η σλαβομακεδονική γλώσσα είναι διάλεκτος της βουλγαρικής και οι δύο χώρες διεκδικούν ορισμένα ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα, κυρίως από την οθωμανική εποχή.
Η γαλλική πρόταση, ωστόσο, αντιμετωπίστηκε με διαμαρτυρίες στα Σκόπια εναντίον της. Το αντιπολιτευόμενο κόμμα VMRO-DPMNE και οι υποστηρικτές του απορρίπτουν το γαλλικό σχέδιο, λέγοντας ότι παραχωρεί πάρα πολλά στη Βουλγαρία σε μια διαμάχη για την ιστορία, τη γλώσσα, την ταυτότητα και τον πολιτισμό.
Μπορεί η Ουκρανία να ενταχθεί στην ΕΕ πριν από την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία;
Παρά το δύσκολο ταξίδι μέχρι τώρα και την «κούραση» της πολιτικής ελίτ, η δημόσια υποστήριξη στην Αλβανία για την προοπτική ένταξης της χώρας συνεχίζει να είναι σταθερή. Μια δημοσκόπηση, που διενεργήθηκε πριν από το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19, έδειξε ότι το 97% των Αλβανών είναι υπέρ της ένταξης στην ΕΕ. Θα επηρέαζε όμως την υποστήριξη, που έχουν οι Αλβανοί προς την ΕΕ, το γεγονός ότι οι διαπραγματεύσεις δεν ξεκίνησαν αυτόν τον Ιούνιο και υπάρχει κάποια κούραση από αυτή τη μακρά αναμονή;
Σε δήλωσή του στο Faktoje.al, ο Gledis Gjipali από το Ευρωπαϊκό Κίνημα στην Αλβανία δήλωσε ότι βλέπει την κούραση περισσότερο στη δημόσια διοίκηση, η οποία θα πρέπει να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις και να εμπλακεί πλήρως στη διαδικασία.
Έχει περάσει ήδη μια περίοδος αρκετών ετών που, αν και υπάρχουν εκπαιδεύσεις και προσομοιώσεις, αναθεωρούνται σχέδια εργασίας, δημιουργούνται νέες δομές, δεν είναι ακόμη γνωστό πότε μπορούν να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις. Αυτό οδήγησε σε αποθάρρυνση και χαμηλότερες προσδοκίες από τη διαδικασία. Όσο για τους πολίτες, και σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, δεν υπάρχει μείωση της υποστήριξης για ένταξη, παραμένει αρκετά υψηλή όσο τα τελευταία 15 χρόνια.
Τα στοιχεία υποστήριξης για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση δεν είναι τα ίδια στη Βόρεια Μακεδονία. Η δημόσια υποστήριξη για ένταξη στην ΕΕ μειώνεται σταθερά για περισσότερο από μια δεκαετία και τώρα ανέρχεται στο 68%.
Η δημοσιογράφος της ΠΓΔΜ Tanja Mileska, η οποία κάλυπτε τα θέματα της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως μακροχρόνια ανταποκρίτρια από τις Βρυξέλλες, εξέφρασε αμφιβολίες ότι η Ουκρανία θα προχωρήσει πολύ γρήγορα σε σύγκριση με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία. Η ίδια εξήγησε:
Το καθεστώς υποψηφίου που τους δόθηκε είναι κυρίως μια συμβολική χειρονομία, αλλά για παράδειγμα δεν περιλαμβάνονται στο Προενταξιακό Μέσο. Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ έσπευσαν να παραχωρήσουν αυτό το καθεστώς για να στείλουν ένα πολιτικό μήνυμα, αλλά στο παρασκήνιο τίποτα δεν είναι έτοιμο να κάνει αυτές τις χώρες μέρος της Ένωσης, ειδικά την Ουκρανία, η οποία είναι μια μεγάλη και πολυπληθής χώρα, της οποίας η ένταξη θα σήμαινε μια σοβαρή αλλαγή εξουσίας στην Ανατολική Ευρώπη. Δεν είμαι σίγουρος ότι οι Δυτικοευρωπαίοι είναι έτοιμοι να το δεχτούν εύκολα.
Για τον Gledis Gjipali, η χορήγηση του καθεστώτος υποψηφίου στην Ουκρανία μόνο 100 ημέρες μετά την αίτηση είναι μια ισχυρή πολιτική χειρονομία, η οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, θα έχει θετικά αποτελέσματα και στα Δυτικά Βαλκάνια.
«Ωστόσο, η οριστικοποίηση της ένταξης της Ουκρανίας θα διαρκέσει πολύ και υπάρχουν πολλά εμπόδια.Πρέπει να είμαστε έτοιμοι σε αυτό το πνεύμα αλληλεγγύης, που δημιουργείται λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, να κάνουμε ένα ποιοτικό βήμα στη διαδικασία και να έχουμε τα επιχειρήματα ότι οι εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και ο εξευρωπαϊσμός της χώρας είναι καλής ποιότητας και ταχύτητας», πρόσθεσε ο Gjipali.
Η εικόνα είναι ευγενική προσφορά της Giovana Fleck.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτό το θέμα, δείτε το ειδικό μας αφιέρωμα “Η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία”.
