Είναι αρκετά ισχυρό το αντικινεζικό συναίσθημα στο Κιργιστάν, ώστε να παγώσει ένα σημαντικό έργο της Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος;

Η τοποθεσία ενός σχεδιασμένου εφοδιαστικού κέντρου κοντά στο Ατ-Μπάσι. Φωτογραφία από: Aizat Shailoobek kyzy, χρήση με άδεια.

Ενώ οι ξένες επενδύσεις και η ανάπτυξη υποδομών συχνά προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα, οι άνθρωποι στο Κιργιστάν, οι οποίοι συχνά μεταναστεύουν για εργασία σε άλλες χώρες, αντιτίθενται σε κινεζικά έργα λόγω σινοφοβικών συμπεριφορών. Ποια είναι η βάση αυτής της παράνοιας. Μπορεί μάλιστα να εμποδίσει την ολοκλήρωση βασικών έργων της Πρωτοβουλίας Μία Ζώνη Ένας Δρόμος (BRI); 

Όταν ο πρώην πρόεδρος του Κιργιστάν, Σοορονμπάι Τζεενμπέκοφ, υπέγραψε συμφωνία για το κτίσιμο ενός τεράστιου εμπορικού και εφοδιαστικού κέντρου για κινεζικά προϊόντα στο Κιργιστάν κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στην Κίνα το 2018, δύο επιχειρηματίες, ένας Κινέζος, ο άλλος Κιργίζιος, διέεβλεψαν μια ευκαιρία.

Ο Liu Ying κατέχει δώδεκα επιχειρήσεις στην Κίνα και είναι διάσημος στην τοπική επιχειρηματική κοινότητα, καθώς είναι γνωστός ως ο άνθρωπος, που εισήγαγε τα πυροτεχνήματα στην Κεντρική Ασία μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Ο συνεργάτης του, Emilbek Abdykadyrov, κατέχει την Nur Stroi Montazh, μία κατασκευαστική εταιρεία στην πρωτεύουσα Μπισκέκ.

Τον Αύγουστο του 2019, οι δύο αυτοί ίδρυσαν μια εταιρεία που λεγόταν Ελεύθερη εμπορική ζώνη LLC Κιργιστάν Κίνας στο Ατ-Μπάσι (στο εξής At-Bashy FTZ). Ιδρύθηκε μέσω της αρχικής επένδυσης του Liu των 500.000 δολαρίων ΗΠΑ μέσου του εγγεγραμμένου στο Χονγκ Κονγκ επενδυτικού οχήματος, Μία Ηγεσία Μία Συναλλαγή. 

Η εταιρεία δημιουργήθηκε για να ηγείται της κατασκευής και διαχείρισης του εφοδιαστικού κέντρου. Το έργο, που υπολογίζεται στα 280 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, πρόκειται να υλοποιηθεί σε ένα ερημωμένο οροπέδιο στα 2.000 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, περίπου 40 χιλιόμετρα από το χωριό Ατ-Μπάσι στο βορειοανατολικό Κιργιστάν, στον κύριο αυτοκινητόδρομο στα σύνορα με την Κίνα.

Έως σήμερα, δεν υπάρχουν ενδείξεις για την επένδυση περισσότερων χρημάτων πέρα από το αρχικό μισό εκατομμύριο δολάρια στην περιοχή, έναν χώρο 200 εκταρίων που νοικιάζεται εδώ και 49 χρόνια από την At-Bashy FTZ. Η Μία ηγεσία Μία συναλλαγή ακυρώθηκε τον Νοέμβριο του 2020. 

Ο αντικινεζικός εθνικισμός οδηγεί σε τοπική απόρριψη του έργου

Το χωριό Ατ-Μπάσι, με πληθυσμό 15.000 κατοίκων, ασχολείται κυρίως με το τοπικό εμπόριο, τον τουρισμό, την εκτροφή βοοειδών και τη γεωργία και είναι βαθιά διχασμένο σχετικά με το έργο. Όσοι είναι εναντίον του το δηλώνουν πιο έντονα και ίσως είναι ο λόγος της καθυστέρησης του έργου. 

Το κίνητρο της αντίθεσης φαινομενικά είναι ένας συνδυασμός εθνικισμού και φόβου μίας κινεζικής “εισβολής” και “αρπαγής γης”.

Η Guljan Aitbaeva, η οποία διαχειρίζεται ένα μικρό μαγαζί στο Ατ-Μπάσι, που πουλάει ρούχα “Κατασκευασμένα στην Κίνα”, είπε στο Global Voices ότι οι κάτοικοι δεν πληροφορήθηκαν για την κατασκευή του εφοδιαστικού κέντρου. Η ίδια το έμαθε μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ανησυχεί, διότι βλέπει μια “ηχώ” από όσα συνέβησαν στο γειτονικό Τατζικιστάν: “Το Τατζικιστάν παραχώρησε ένα κομμάτι γης στην Κίνα και αυτό θα συμβεί και στο Κιργιστάν”.

Τον Ιανουάριο του 2011, το Τατζικιστάν συμφώνησε να παραχωρήσει ένα κομμάτι της περιοχής στην Κίνα για την επίλυση μιας διαφωνίας σχετικά με τα σύνορα, που διαρκεί αιώνες. Το Κιργιστάν επίσης αναθεώρησε τα σύνορά του με την Κίνα το 2001 και έχασε ένα κομμάτι του στην πορεία.

Χρησιμοποιώντας αυτό το προηγούμενο ως κύριο επιχείρημα, στις 17 Φεβρουαρίου 2020, 1.000 κάτοικοι διαμαρτυρήθηκαν ενάντια στο έργο. Η διαμαρτυρία οργανώθηκε από τον Mederbek Junusaliev, έναν τοπικό τηλεοπτικό μάστορα, ο οποίος μάζεψε υπογραφές από τοπικούς κατοίκους και έκανε έκκληση αρκετές φορές στην τοπική διαχείριση. 

Παρά την πίεση της αστυνομίας για τη διακοπή των δραστηριοτήτων του και μία διανομή στο νοσοκομείο λόγω άγχους, ο Junusaliev συνεχίζει να ηγείται σε διαμαρτυρίες, και μάλιστα έγραψε ποιήματα διαδήλωσης, εμπνευσμένα από τον Kalygul Bai uulu, έναν Κιργίζιο ποιητή του 18ου αιώνα, ο οποίος έγραψε: 

Кылтылдап кирер койнуңа,

Кылтагын илер мойнуңа.

Кызыкпа, журтум, кызыкпа,

Кытайдын кытмыр ойнуна.

Οι Κινέζοι θα καταλάβουν αργά

Θα βάλουν το σκοινί γύρω από τον λαιμό σας

Μη σε ενδιαφέρει, χώρα μου, μη σε ενδιαφέρει

Το μυστικό Παιχνίδι της Κίνας 

Η σύνδεση με το ιστορικό αντικινεζικό συναίσθημα είναι ξεκάθαρη και επεκτείνεται σε άλλες μορφές προβαλλόμενου φόβου, όπως η επιγαμία, κοινή στη σινοφοβική συζήτηση στο Κιργιστάν.

Ο Alybek Musaev, ένας ντόπιος οδοντίατρος, είπε στο Global Voices: 

Η μίσθωση γης στην κινεζική πλευρά για 49 χρόνια σημαίνει μεταφορά γης για πάντα. Μετά οι Κινέζοι μετανάστες θα παντρευτούν Κιργίζιες κοπέλες και αυτό φυσικά θα οδηγήσει στην κινεζική επέκταση. Μόνο οι Κινέζοι και οι Κιργίζιοι διεφθαρμένοι λειτουργοί ωφελούνται από το εφοδιαστικό κέντρο.

Ο Musaev δημοσίευσε επίσης ένα βίντεο στο Facebook, που έδειχνε τις διαμαρτυρίες του Φεβρουαρίου 2020, που έλαβε περισσότερα από 500 σχόλια κατανόησης. 

Ενώ αυτή η παρανοϊκή φοβία θα μπορούσε να θεωρηθεί κειμήλιο του παρελθόντος, όλο και περισσότεροι Κιργίζιοι αντιλαμβάνονται την εξάλειψη της κουλτούρας και ταυτότητας των Ουιγούρων, που λαμβάνει χώρα στη γειτονική επαρχία Σιντσιάνγκ στην Κίνα, ακριβώς μέσω οικονομικής ανάπτυξης και ενθάρρυνσης ή πίεσης επιγαμίας. 

Είναι η έλλειψη αναδιανομής ο κύριος λόγος της εναντίωσης;

Ο φόβος των συνεπειών της κινεζικής επένδυσης δεν είναι ο μόνος λόγος, που οι ντόπιοι στο Ατ-Μπάσι απορρίπτουν το έργο. Μία άλλη ανησυχία είναι πιθανώς η έλλειψη οικονομικής αναδιανομής και η ενδημική διαφθορά, που προκαλεί εναντίωση και στην κεντρική κυβέρνηση της Μπισκέκ και στα κινεζικά έργα.

Οι λειτουργοί στην Μπισκέκ προβάλλουν το έργο ως τυπική νίκη για όλους, σε συμφωνία με τη συστηματική προώθηση του έργου από το Πεκίνο ως μεγάλη ευκαιρία για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε μία χώρα, που πλήττεται έντονα από την οικονομική μετανάστευση και την ανεργία.

Οι περισσότεροι Κιργίζιοι λειτουργοί, είτε από το Ατ-Μπάσι είτε από την Μπισκέκ, έχουν υποστηρίξει έντονε την κατασκευή του εφοδιαστικού κέντρου. Στα εγκαίνια το 2019, ο πρώην πρωθυπουργός Μουχαμετκαλίι Αμπουλγκαζίγιεφ δήλωσε:

Το εφοδιαστικό κέντρο θα γίνει ένα από τα πιο σύγχρονα και μεγαλύτερα στην περιοχή της Κεντρικής Ασίας. Η κατασκευή θα δημιουργήσει τουλάχιστον 10.000 θέσεις εργασίας, 90% εκ των οποίων θα δωθούν στους πολίτες μας. 

Ο Abdykadyrov, ένας από τους κύριους επενδυτές στο έργο από την πλευρά του Κιργιστάν, μοιράστηκε έναν παρόμοιο ενθουσιασμό τον Ιανουάριο 2020, λέγοντας στον Delovoy Kyrgyzstan ότι “πρέπει να εναποθέσουμε τις ελπίδες μας στην καλή πλευρά [του έργου], αντί να φοβόμαστε ή να πιστεύουμε τις φήμες”.

Οι λειτουργοί έχουν αντιληφθεί την εξάρτηση του Κιργιστάν στην κινεζική οικονομία. Η Κίνα παρέχει στο Κιργιστάν και σε άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας ένα μεγάλο εύρος οικονομικών καταναλωτικών αγαθών, από φαγητό μέχρι φάρμακα, μηχανήματα και υφάσματα. Οι εμπορικές συναλλαγές μεταξύ χωρών της Κεντρικής Ασίας  και της Κίνας έχουν αυξηθεί κατά 49% σε πέντε χρόνια, από 17,6 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2015 σε 26 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ το 2019. Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων COMTRADE των Ηνωμένων Εθνών το 2020, ο όγκος των εισαγωγών του Κιργιστάν από την Κίνα ανήλθε στα 2,9 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ, σχεδόν τρεις φορές περισσότερο από τις εισαγωγές από τη Ρωσία την ίδια περίοδο. Η Κίνα επίσης κατέχει τη μερίδα του λέοντος σε ξένες επενδύσεις στο Κιργιστάν. Περίπου 50% των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (FDI) στο Κιργιστάν προέρχονται από την Κίνα, ενώ περίπου το 80% των συνολικών FDI καταλήγει για την εξόρυξη χρυσού και άλλες βιομηχανίες μετάλλων, σύμφωνα με τα δεδομένα OECD.

Ενάντια σε αυτήν την θεσμική υποστήριξη, ο Junusaliev υποστήριξε σε μία δημόσια συγκέντρωση ότι η τοπική διαχείριση δεν διέπεται από διαφάνεια, διότι “βρίσκεται υπό τον έλεγχο της κεντρικής κυβέρνησης, η οποία είναι διεφθαρμένη”.

Απογοήτευση στο Πεκίνο, φρόνηση στην Μπισκέκ. Τι ακολουθεί;

Για την Κίνα, οι χώρες της Κεντρικής Ασίας αντιπροσωπεύουν μία βασική συγκυρία στο σχέδιο Πρωτοβουλία Μία Ζώνη Ένας Δρόμος, ως μέρος ενός διαδρόμου χερσαίας μεταφοράς στην Ευρώπη. Τα νέα της αναστολής της κατασκευής προκάλεσαν απογοήτευση ως οδόφραγμα στην ενσωμάτωση του Κιργιστάν στις απόπειρες της Κίνας να μεταφέρει αγαθά από την Κίνα στην Κεντρική Ασία και πιο πέρα. Η Κίνα έχει ήδη χτίσει το Χόργος, μία μεγάλη, αν και όχι την μεγαλύτερη, ζώνη ελεύθερων συναλλαγών στον κόσμο, στα σύνορά της με το Καζακστάν το 2017.  

Μία δημοσίευση στο Sina Finance, ένα οικονομικό ιστολόγιο, αποτελεί παράδειγμα της απογοήτευσης.

不难看出,由于距离上的优势(东邻中国),吉尔吉斯斯坦近年来在中资的助力下尝到了不少甜头。而此次取消合作的决定,无疑将会令这个中亚国家在中国投资者心中的形象大打折扣.

Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς πως, λόγω της γεωγραφικής θέσης κοντά στην Κίνα, το Κιργιστάν έχει επωφεληθεί από τις κινεζικές επενδύσεις, αλλά η ακύρωση του έργου στο Ατ-Μπάσι θα επηρεάσει αναμφισβήτητα την εικόνα του Κιργιστάν και θα αποθαρρύνει τους Κινέζους επενδυτές.

Στο Κιργιστάν, η κυβέρνηση φαίνεται διχασμένη σχετικά με το μέλλον του έργου: από τη μία πλευρά, οι Κιργίζιοι λειτουργοί συνεχίζουν να δείχνουν υποστήριξη για το έργο μετά τον σφετερισμό εξουσίας τον Οκτώβριο του 2020 από τον προηγουμένως φυλακισμένο πολιτικό Sadyr Japarov, ο οποίος έγινε πρόεδρος τον Ιανουάριο 2021. Τον Ιούνιο του 2021, ο Japarov επισκέφτηκε το Ατ-Μπάσι και ενέκρινε το έργο. 

Ωστόσο, ο Japarov γνωρίζει ένα σοβαρό θέμα, που σχετίζεται με τους ισχυρισμούς της εναντίωσης για το εφοδιαστικό κέντρο: το Κιργιστάν χρωστάει περίπου 41% του εξωτερικού του χρέους στην Τράπεζα Εξαγωγών-Εισαγωγών της Κίνας. Τα περισσότερα δάνεια σχετίζονται με έργα κατασκευής και επιδιορθώσεις δρόμων, που διεξήχθησαν από κινεζικές εταιρείες. Και όπως δήλωσε δημοσίως:

Δανειστήκαμε λεφτά για αυτά τα έργα και υπογράψαμε συμβόλαια, σύμφωνα με τα οποία η διαχείριση των εγκαταστάσεων θα μεταφερόταν στο άλλο μέρος σε περίπτωση μη πληρωμής.


Αυτό το κείμενο είναι μέρος έρευνας του Παρατηρητηρίου Μέσων των Πολιτών σχετικά με τις ανταγωνιστικές αφηγήσεις για την Πρωτοβουλία Mια Ζώνη Ένας Δρόμος της Κίνας και εξερευνά πώς οι κοινωνίες και οι κοινότητες έχουν διαφορετικές αντιλήψεις πιθανών προνομίων και ζημιών της ανάπτυξης υπό την ηγεσία της Κίνας. Για να μάθετε περισσότερα για αυτό το εγχείρημα και τις μεθόδους του, πατήστε εδώ.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.