Hallacas venezolanas. Φωτογραφία: Thu Huynh. Ελεύθερη άδεια χρήσης.
Η ποικιλία της λατινοαμερικάνικης γαστρονομίας κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων είναι τόσο διαφορετική όσο και τα σπίτια της περιοχής: κάθε οικογένεια, πόλη, κωμόπολη, περιοχή και χώρα έχει τις δικές της παραδόσεις, τελετουργίες και συνταγές.
Κατά τη διάρκεια των χριστουγεννιάτικων εορτασμών, τα τραπέζια της περιοχής γεμίζουν με μπουνιουέλος, λικέρ, ψητά, ψωμιά, σούπες, σάλτσες, ταμάλες και άλλες λιχουδιές. Για να γιορτάσουμε την τεράστια γαστρονομική κουλτούρα της Λατινικής Αμερικής, συγκεντρώσαμε συνεργάτες από την περιοχή για να μιλήσουν για τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα φαγητά κάθε χώρας: την προέλευσή τους, την ιστορία τους και τι σημαίνει αυτό το πιάτο για τον πολιτισμό της κάθε χώρας.
Hallaca (Βενεζουέλα)
Hallaca. Φωτογραφία: Hugo Londoño. Ελεύθερη άδεια χρήσης.
Το χαλάκα είναι το κέντρο του παραδοσιακού χριστουγεννιάτικου πιάτου της Βενεζουέλας, το οποίο αποτελείται από χαλάκα , κοτόπουλο και πατατοσαλάτα, ψητό χοιρινό, ψωμί με ζαμπόν και συνήθως συνοδεύεται από κρεμώδες παντς. Η προέλευση του χαλάκα έχει πολλούς μύθους και θρύλους και δεν έχει προσδιοριστεί πραγματικά πώς προέκυψε αυτό το χριστουγεννιάτικο πιάτο. Το χαλάκα φτιάχνεται από μια ζύμη από καλαμποκάλευρο, καρυκεύεται με γλυκό τσίλι, κοτόπουλο ή ζωμό κοτόπουλου και βάφεται κίτρινο με onoto, γεμίζεται με στιφάδο από μοσχάρι, χοιρινό ή κοτόπουλο. Στη Βενεζουέλα, κάθε περιοχή έχει διαφορετικές συνταγές χαλάκα και τα συστατικά διαφέρουν στην Ανατολή, τις Άνδεις, το Κέντρο και τη Δύση.
Πέρα από ένα γνωστό και αγαπημένο πιάτο της Βενεζουέλας, το χαλάκα είναι επίσης το κέντρο της χριστουγεννιάτικης κουλτούρας της Βενεζουέλας: οι οικογένειες συνήθως συγκεντρώνονται για να φτιάξουν χαλάκα , κάτι που μπορεί να διαρκέσει έως και τρεις ημέρες, και κάθε σπίτι μοιράζεται το οικογενειακό χαλάκα με φίλους, γείτονες, συναδέλφους και γνωστούς.
Lechona (Κολομβία)
Γεμιστό γουρουνόπουλο. Αναδημοσίευση από @sumitoestevez. Φωτογραφία: Pochove. Με άδεια διανομής.
Κατά τη διάρκεια των γιορτών του Δεκεμβρίου, οι Κολομβιανοί/-ές δοκιμάζουν τα απαραίτητα σνακ της εποχής, όπως νατίγια, ντούλτσε ντε λέτσε με πανέλα (ζαχαροκάλαμο) και μπουνιουέλος, τηγανητές μπάλες από αλεύρι με τυρί. Ωστόσο, οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς απαιτούν ένα δυνατό γεύμα το βράδυ, το οποίο μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την περιοχή.
Το λετσόνα γίνεται όλο και πιο δημοφιλές λόγω της ικανότητάς του να ταΐσει έως και 100 άτομα. Με τις ρίζες του στο καστιλιάνικο μπάρμπεκιου, οι περιοχές των Άνδεων της κεντροδυτικής Κολομβίας, Τολίμα και Χουίλα, προσάρμοσαν αυτό το πιάτο στην εθνική γαστρονομία, το οποίο σήμερα αποτελείται από ένα ολόκληρο γουρούνι γεμιστό με ρύζι και μπιζέλια, που ψήνεται σε πλίνθινο φούρνο για δώδεκα ώρες.
Vitel Toné (Αργεντινή)
Vitel Toné. Φωτογραφία: Emily.
Με την πάροδο των ετών, το βιτέλ τονέ, ένα πιάτο που γεννήθηκε στην Ιταλία και το όνομά του σημαίνει “μοσχαρίσιος τόνος”, έγινε σύμβολο της χριστουγεννιάτικης γαστρονομίας στην Αργεντινή. Πιστεύεται ότι το πιάτο έφτασε στην Αργεντινή λόγω της ιταλικής μετανάστευσης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ότι υιοθετήθηκε ευρέως ως τοπικό πιάτο λόγω της απλής συνταγής του και της φρεσκάδας του πιάτου. Το πιάτο είναι ιδανικό για τους ζεστούς Δεκέμβριους της περιοχής, αφού στην Ιταλία πρόκειται για καλοκαιρινό πιάτο.
Πολλοί άνθρωποι στην Αργεντινή περιγράφουν το βιτέλ τονέ ως μια γεύση, που τους θυμίζει την παιδική ηλικία.
Colemono (Χιλή)
Στο χριστουγεννιάτικο δείπνο στη Χιλή, το ψητό κοτόπουλο ή η γαλοπούλα τρώγονται παραδοσιακά συνοδευόμενα από πατάτες της δούκισσας, πασχαλινό ψωμί, παντς, χριστουγεννιάτικα μπισκότα και φρούτα, όπως καρπούζι, πεπόνι, σταφύλια, παπάγια, φράουλες και κεράσια, μεταξύ άλλων. Ωστόσο, το αγαπημένο χριστουγεννιάτικο ποτό είναι το Colemono ή Cola de Mono, ένα κοκτέιλ που παρασκευάζεται με κονιάκ, γάλα, καφέ, ζάχαρη και μπαχαρικά.
Στο βιβλίο «Σημειώσεις για την ιστορία της χιλιανής κουζίνας», που εκδόθηκε το 1943, ο ιστορικός Eugenio Pereira Salas αναφέρει ότι η Juana Flores είναι η δημιουργός του αλκοολούχου ποτού, που έχει γίνει must κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου και των χριστουγεννιάτικων εορτασμών. Άλλες χώρες της περιοχής διαθέτουν παρόμοιο ποτό στο χριστουγεννιάτικο δείπνο.
Ενδιαφέρουσα πληροφορία: Cola de Mono είναι επίσης ο τίτλος μιας γνωστής χιλιανής ανεξάρτητης ταινίας, το σενάριο της οποίας διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων του 1986 στο Σαντιάγο της Χιλής.
Tamales (Ισημερινός)
Το χριστουγεννιάτικο φαγητό του Ισημερινού είναι γνωστό για την ποικιλία των στοιχείων που το συνθέτουν: δεν λείπουν το κρέας ή το πολύχρωμο ρύζι, οι διάφορες σάλτσες και η τεράστια ποικιλία γλυκών στο τραπέζι.
Οι ταμάλες, ωστόσο, είναι ένα από τα πιάτα, που είναι περισσότερο γνωστά για την πρόκληση του χριστουγεννιάτικου πνεύματος. Οι συνταγές έχουν εκατοντάδες παραλλαγές, αλλά γενικά πρόκειται για μια ζύμη καλαμποκιού με λαρδί, γεμισμένη με χοιρινό ή κοτόπουλο και τυλιγμένη σε φύλλα ατσίρα για να μαγειρευτεί. Στις πόλεις της Σιέρα του Ισημερινού, όπως το Κίτο, το Αμπάτο και η Λόχα, οι ταμάλες είναι πάντα παρούσες στις χριστουγεννιάτικες συγκεντρώσεις.
Ενδιαφέρουσα πληροφορία: οι ταμάλες αποτελούν τη γαστρονομική κληρονομιά του Ισημερινού. Ακολουθεί ένα ντοκιμαντέρ για την πολυπλοκότητα της ιστορίας της.
Panes con pollo (Ελ Σαλβαδόρ)
Κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, τα πουπούσας, το εθνικό πιάτο του Ελ Σαλβαδόρ, υποχωρούν έναντι των σαλβαδοριανού τύπου πάνες κον πόγιο, ενός από τα τυπικά φαγητά που ετοιμάζουν οι Σαλβαδοριανοί για τις γιορτές των Χριστουγέννων. Το γεύμα, που σερβίρεται στο παραδοσιακό οικογενειακό δείπνο της παραμονής των Χριστουγέννων, ποικίλει από οικογένεια σε οικογένεια, ωστόσο, σχεδόν όλα τα νοικοκυριά έχουν πάνες κον πόγιο. Τρώγεται ανά πάσα στιγμή και προσφέρεται σε κάθε επισκέπτη που έρχεται στο σπίτι.
Είναι εύκολο να φτιαχτεί, με κάθε νοικοκυριό να έχει το δικό του τρόπο παρασκευής. Η προετοιμασία αυτού του πιάτου έχει να κάνει με το comfort food και το κέρασμα των επισκεπτών. Μια συνηθισμένη φράση που θα ακούσει κανείς όταν επισκέπτεται ένα σαλβαδοριανό νοικοκυριό κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων είναι: «Θέλεις παν κον πόγιο;».
