Καταγραφή από πρώτο χέρι στην Γκόα της Ινδίας (Veethika Mishra, CC-BY-SA 4.0)

Αυτό το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο Yoti ως μέρος της υποτροφίας ψηφιακής ταυτότητας του Subhashish Panigrahi. Έχει υποστεί επιμέλεια για το Global Voices.

Τα προγράμματα ψηφιακής ταυτότητας αναφέρονται ως ένας τρόπος για τις κυβερνήσεις να βελτιστοποιούν τις διαδικασίες τους και να παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες τους με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Ωστόσο, στην Ινδία και σε όλο τον κόσμο, τα προγράμματα αυτά αναδεικνύουν ερωτήματα σχετικά με τα ψηφιακά δικαιώματα και τον κοινωνικό αποκλεισμό εξαιτίας των πιθανών αλλαγών που έχουν στη ζωή των ανθρώπων.

Ο Aadhaar της Ινδίας είναι ένας 12ψήφιος μοναδικός αριθμός ταυτότητας, στον οποίο οι κάτοικοι αναμένεται να εγγραφούν και να αποκτήσουν και ο οποίος θα παρέχει τα βιομετρικά και δημογραφικά στοιχεία τους. Αν και ο Aadhaar δεν έχει ακόμη εξουσιοδοτηθεί από το ανώτατο δικαστήριο για όλους τους πολίτες του Ινδικού συντάγματος, διάφορες παροχές κοινωνικής πρόνοιας έχουν ήδη συνδεθεί με αυτόν, ενώ δημόσιοι και ιδιωτικοί οργανισμοί έχουν ήδη αρχίσει να χρησιμοποιούν τον Aadhaar ως εκ των πραγμάτων επιβεβαίωση ταυτότητας. Ο Aadhaar εγείρει την ανησυχία ότι θέτει σε κίνδυνο τα ανθρώπινα δικαιώματα, ιδιαίτερα την ιδιωτική ζωή και την ασφάλεια, και έχει επικριθεί ως εργαλείο μαζικής επιτήρησης. Σοβαρά ζητήματα της καθημερινότητας των ανθρώπων, που στερούνται τα δικαιώματά τους, περιλαμβάνουν την απαγόρευση των δωρεάν γευμάτων από παιδιά σχολικής ηλικίας, όταν αποτυγχάνουν να πάρουν τον Aadhaar τους.

Τι πρέπει να υποφέρει ένας απλός πολίτης, για να έχει πρόσβαση σε ζωτικές πληροφορίες που παρέχει η ινδική κυβέρνηση; Τι γίνεται, αν το συγκεκριμένο άτομο είναι είτε μονογλωσσικός ομιλητής μιας αυτόχθονης γλώσσας, που δεν είναι η επίσημη γλώσσα της περιοχής του, είναι αναλφάβητος ή έχει οπτική αναπηρία ή υπόκειται σε κάθε είδους συστηματική καταπίεση;

Για να ερευνηθεί η πρόσβαση του κοινού στην πληροφόρηση από την οπτική γωνία του κοινωνικού αποκλεισμού, των γηγενών και γλωσσικών δικαιωμάτων, των αναπηριών και των τεχνικών εμποδίων, ο Subhashish Panigrahi διεξήγαγε συνεντεύξεις με περιθωριοποιημένες κοινότητες και άλλους ενδιαφερόμενους (από γλωσσολόγους, ακτιβιστές και τεχνικούς εμπειρογνώμονες), που είναι το κλειδί για τις συζητήσεις ψηφιακής ταυτότητας.

Η γλωσσική πολυμορφία της Ινδίας

Η Ινδία φιλοξενεί το μεγαλύτερο αριθμό αυτοχθόνων ανθρώπων στον κόσμο. Το 22% του εδάφους της χώρας φιλοξενεί 705 αυτόχθονες ομάδες (περίπου 104 εκατομμύρια που αποτελούν το 8,6% του πληθυσμού σύμφωνα με την απογραφή του 2011). Αυτές οι ομάδες μιλούν περισσότερες από 419 διαφορετικές γλώσσες και οι περισσότερες από αυτές τις γλώσσες είναι προφορικές. Από τις 780 γλώσσες που ομιλούνται σε ολόκληρη την Ινδία, μόνο 22 αναγνωρίζονται επίσημα από το Σύνταγμα. Αυτή η αναγνώριση είναι καθοριστικής σημασίας επειδή επιτρέπει τη χρήση τους για την διακυβέρνηση. Αν και μερικές από αυτές τις 419 γλώσσες είναι πολύγλωσσες, πολλές δεν είναι. Ο επίσημος ιστότοπος του Aadhaar (uidai.gov.in) είναι επί του παρόντος μερικώς μεταφρασμένος σε 12 από τις 22 επίσημες γλώσσες, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται σ’ αυτές ούτε μια ιθαγενής γλώσσα.

Το άρθρο 2 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου […] προσδιορίζει την πρόσβαση σε πληροφορίες στη γλώσσα του κάθε ανθρώπου ως θεμελιώδες δικαίωμα.

Το άρθρο 2 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ένα έγγραφο του 1948, που συντάχθηκε από εκπροσώπους, που αποτελούνται από διαφορετικό νομικό και πολιτισμικό υπόβαθρο, αναγνωρίζει την πρόσβαση σε πληροφορίες στη γλώσσα του καθενός ως θεμελιώδες δικαίωμα.

Σε μια πρόσφατη συνέντευξή της, η αναγνωρισμένη καθηγήτρια Mandana Seyfeddinipur, η οποία διευθύνει το Αρχείο Απειλούμενων Γλωσσών (ELAR) της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, δήλωσε ότι “δεν μπορείτε να στείλετε φυλλάδιο στις πλειοψηφικές γλώσσες κατά την διάρκεια μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης λόγω επιδημίας”. Τόνισε περαιτέρω δίνοντας το παράδειγμα των 10-12 ανθρώπων που ζουν σε μια περιοχή 10 τετραγωνικών χιλιομέτρων στην περιοχή Lower Fungom του Καμερούν, στην οποία σε καθημερινή βάση ομιλούνται εννέα γλώσσες. Όταν η δρ. Seyfeddinipur εντοπίζει το θέμα της δημιουργίας και της ενημέρωσης των πληροφοριών στις 7.000 γλώσσες που ομιλούνται στον κόσμο, τονίζει την ανάγκη να εντοπιστεί η γλώσσα, που αντιλαμβάνεται κάθε κοινότητα μιας διοικητικής περιφέρειας—γηγενής ή πλειοψηφική γλώσσα—παράλληλα με την ανάπτυξη της πληροφόρησης του κοινού.

Ενώ ο Aadhaar γίνεται σταδιακά το σύστημα επαλήθευσης ταυτοτήτων τόσο στον κυβερνητικό όσο και στον ιδιωτικό τομέα, ο επίσημος ιστότοπος επί του παρόντος δε διαθέτει ηχητικές πληροφορίες για να βοηθήσουν τους αυτόχθονες ομιλητές των προφορικών γλωσσών ή τους αναλφάβητους ανθρώπους. Αυτό δεν αντιπροσωπεύει μόνο ένα γλωσσικό εμπόδιο, αλλά και ένα εμπόδιο στην ψηφιακή προσβασιμότητα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η Ινδία φιλοξενεί το μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων (15 εκατομμύρια) στον κόσμο με προβλήματα όρασης και οι αναγνώστες οθόνης, που βοηθούν τους ανθρώπους να ακούν το κείμενο, ενώ ταυτόχρονα να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που βασίζονται σε κείμενο απουσιάζουν στις περισσότερες γλώσσες.

Η έλλειψη πόρων γλωσσικής και ψηφιακής προσβασιμότητας αποτελεί μεγάλο μέρος της αρχικής έρευνας στην Ινδία.

Βασικά ερωτήματα που γίνονται στα μέλη της κοινότητας που επηρεάζεται

• Πώς μπορούν οι άνθρωποι της κοινότητάς σας, που υποφέρουν από αναλφαβητισμό, φτώχεια, προβλήματα όρασης (ή έχουν άλλες μορφές αναπηρίας) και διάφορους κοινωνικούς αποκλεισμούς να έχουν πρόσβαση σε ζωτικές πληροφορίες για το κοινό; Τι προκλήσεις αντιμετωπίζουν και τι λείπει;
• Πώς βρίσκετε την τεχνολογία πίσω από τον Aadhaar αυτή τη στιγμή; Τι μπορεί να γίνει για τη βελτίωση της δεκτικότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας;
• Ποιες είναι οι διαφορετικές εξαιρέσεις, στις οποίες υπόκεινται πολλοί δικαιούχοι στην ανάπτυξη προγραμμάτων ψηφιακής ταυτότητας στην Ινδία και σε όλο τον κόσμο; Ποιες είναι οι επιπτώσεις από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;
• Είναι πάντα εφικτό να παρέχετε πληροφορίες στους ανθρώπους στις μητρικές τους γλώσσες; Ποιες είναι οι πρακτικές προκλήσεις και τι μπορεί να γίνει για να εξασφαλιστεί ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πρόσβαση στις πιο ζωτικές πληροφορίες;

Βασικά ευρήματα από συνεντεύξεις

• Το σημερινό σύστημα πρόσβασης στις δημόσιες πληροφορίες δημιουργεί περαιτέρω αποκλεισμό, καθώς οι άνθρωποι που είναι ηλικιωμένοι ή έχουν ορισμένες ασθένειες, αναπηρίες, ή μιλούν γλώσσες που δεν είναι επίσημες γλώσσες ή έχουν άλλες κοινωνικές καταπιέσεις αντιμετωπίζουν υψηλότερο βαθμό αποκλεισμού.
• Έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές προσπάθειες εξωστρέφειας για την εκπαίδευση των χρηστών σχετικά με τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων και την κρίσιμη ανάγκη συλλογής αυτών των δεδομένων, ιδίως όσον αφορά τη σημασία των απλούστερων και πιο αξιόπιστων ελέγχων του KYC (Know Your Customer).
• Η τεχνική (και μεγαλύτερη) υποδομή ευνοεί εκείνους με τα προνόμια και αυτό δημιουργεί έναν ευρύτερο συστηματικό αποκλεισμό από την άποψη πρόσβασης από το κοινό. Οι περισσότερες δυνατότητες, που προστίθενται στο αρχικό επίπεδο ελέγχου ταυτότητας του Aadhaar, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο από έναν εξειδικευμένο χρήστη υπολογιστή και διαδικτύου και όχι από έναν μέσο χρήστη.
• Η πλειοψηφία της χώρας έχει χαμηλό βαθμό αλφαβητισμού, ειδικά στις περισσότερες γλώσσες, στις οποίες είναι διαθέσιμες οι περισσότερες από τις δημόσιες πληροφορίες. Αυτό είναι εξαιρετικά προβληματικό.

Περαιτέρω τομείς έρευνας

• Άλλες μορφές κοινωνικού αποκλεισμού – συμπεριλαμβανομένου του φύλου και της σεξουαλικότητας που επηρεάζουν το τοπίο της ψηφιακής ταυτότητας της Ινδίας.
• Πώς η κοινότητα του ελεύθερου και του ανοικτού πηγαίου κώδικα μπορεί να συμβάλει στην εξασφάλιση της δεκτικότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας – πράγματα που λείπουν σήμερα από το τεχνικό πλαίσιο που βασίζεται κυρίως σε μια νοοτροπία του ιδιοκτήτη.
• Επιπτώσεις των θεμάτων ιδιωτικής ζωής και ασφάλειας και τι μπορεί να γίνει για την βελτίωση των ψηφιακών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων των διαφόρων περιθωριοποιημένων ομάδων.
• Βέλτιστες πρακτικές από τον υπόλοιπο κόσμο που μπορούν να βελτιώσουν κάθε είδους συστηματικές εξαιρέσεις.