Ενώ οι επίσημες αντιδράσεις από τις περισσότερες βαλκανικές κυβερνήσεις περιλαμβάνουν εκφράσεις ανησυχίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το Brexit, οι εκπρόσωποι των δεξιών κομμάτων εξέφρασαν τη χαρά τους μέσω των κοινωνικών δικτύων.
Όπως αναφέρει το Balkan Insight, η αρχική επίσημη αντίδραση από την περιοχή των Βαλκανίων με την αρνητική ψήφο για την Ευρωπαϊκή Ένωση στη Βρετανία είναι ζοφερή: “Οι αξιωματούχοι των Βαλκανίων εξέφρασαν ανησυχίες την Παρασκευή σχετικά με το αβέβαιο μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά την ψήφο της Βρετανίας να αποχωρήσει από την ΕΕ, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευσή τους στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.”
Ωστόσο, σε όλα τα κοινωνικά δίκτυα, υπήρχε ένα ξέσπασμα χαράς και schadenfreude, όπως λένε οι Γερμανοί για τη χαιρεκακία, με καθαρή αυταρέσκεια από το “θάνατο” της ΕΕ, με τους εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων της Δεξιάς, τόσο της εξουσίας και της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Μεγάλου Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Ενώ επίσημα φανερώνουν ευρωπαϊκές αξίες όταν μιλάνε στους ψηφοφόρους τους, τα κόμματα αυτά συχνά εξαπλώνουν τον ευρωσκεπτικισμό και την ευρωφοβία.
Μία από τις συχνά επαναλαμβανόμενες ατάκες των Βαλκάνιων εθνικιστών είναι “Γιατί να ασχοληθείτε με την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, όταν θα διαλυθούν ούτως ή άλλως σύντομα, όπως ακριβώς και έκανε και η Γιουγκοσλαβία;” Το κοινό της ΠΓΔΜ έμαθε πρόσφατα ότι ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός τους, Νίκολα Γκρουέφσκι, έλαβε τέτοια “σοφά λόγια” από μία μάντισσα που του έδινε συμβουλές:
Τον συμβουλεύει, επίσης, εναντίον της ένταξης της Π.Γ.Δ.Μ. στην Ευρωπαϊκή Ένωση επειδή ανησυχεί ότι η ‘ΕΕ θα καταρρεύσει’ και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το ΝΑΤΟ θα παραμείνει ως συντελεστής, αλλά θα ‘διατηρείται τεχνητά‘.
Την αφήγηση της περαιτέρω αποσύνθεσης της ΕΕ εξέφρασε και ο πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν, ο οποίος προειδοποίησε ότι περισσότερες χώρες θα εγκαταλείψουν την ΕΕ. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Mehmet Şimşek έγραψε στο Twitter:
You don't want to open Pandora's box… oh but it already has…#Brexit
— Mehmet Simsek (@memetsimsek) June 24, 2016
Δεν θέλετε να ανοίξετε το κουτί της Πανδώρας… ωχ είναι ήδη ανοιχτό..#Brexit
Ο Πρόεδρος της ΠΓΔΜ Gjorge Ivanov δήλωσε επίσης: “Είμαστε ανήσυχοι ότι η ΕΕ μπορεί να πάρει τον ίδιο δρόμο με τη Γιουγκοσλαβία.“
Ευτυχισμένη στιγμή για τους Λαΐκιστές
Ένας από τους λόγους για τη χαρά που επιδεικνύεται από τους Βαλκάνιους εθνικιστές είναι η αντίληψη ότι η εσωτερική διαίρεση τραβά την προσοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης μακριά από την περιφέρειά της, αποδυναμώνοντας την επιρροή της να απαιτεί το είδος των μεταρρυθμίσεων που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τόσο την εθνική κυριαρχία όσο και την παραμονή στην εξουσία που κατέχονται από διεφθαρμένες ελίτ.
Μια από τις πρώτες δημόσιες αντιδράσεις για το Brexit συνέβη το πρωί μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο Vojislav Šešelj, ένας Σέρβος ακροδεξιός πολιτικός που βρίσκεται σήμερα στην αντιπολίτευση, έγραψε, χρησιμοποιώντας μεταφορές από την λαογραφία των βαμπίρ:
Красног ли летњег јутра, дивне ли вести која је обрадовала васколико Српство. Енглези су закуцали глогов колац у срце лешини Европске уније.
— Војислав Шешељ (@predsednikSRS) 24 Ιουνίου 2016
Τι όμορφο καλοκαιρινό πρωινό, και τι υπέροχη είδηση που αγκαλιάζει το σύνολο των Σέρβων. Ο Άγγλος κάρφωσε ένα ξύλινο παλούκι στην καρδιά του πτώματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης..
Στην ΠΓΔΜ, υπήρξε μια δημόσια κατακραυγή για ένα tweet από την Gordana Jankuloska, πρώην υπουργό Εσωτερικών της Π.Γ.Δ.Μ. και υψηλόβαθμο στέλεχος του κυβερνώντος κόμματος, VMRO-DPMNE. Χλεύασε την βρετανική απόφαση για αποχώρηση από την Ε.Ε τουΐτάροντας “Και τώρα τι;” στον Βρετανό Πρέσβη, Charles Garret:
Сега Шу праиме?!? @BritAmbCGarrett
— Gordana Jankuloska (@G_Jankuloska) 24 Ιουνίου 2016
Η Jankuloska είχε ωφεληθεί από μια υποτροφία της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου κατά το παρελθόν. Η επιλογή των λέξεων, “Και τώρα τι;” (“Sega Su prajme;”) είναι παρόμοια με το “Τι τρέχει;” (“Su Prais;”) που χρησιμοποιούσε όταν μιλούσε στο έμπιστό της, τον τότε υπουργό Οικονομικών Zoran Stavrevski, σε υποκλοπές που διέρρευσαν και που σχετίζονται με τις εν εξελίξει έρευνες της υψηλού επιπέδου πολιτικής διαφθοράς από τον Ειδικό Εισαγγελέα. Η Jankulovska είναι μία από τους κύριους υπόπτους στην υπόθεση.
Το 2015, η αντιπολίτευση χρησιμοποίησε τον όρο “Šu praiš” για να κοροϊδέψει την Jankuloska — μεταξύ άλλων μέσω της χρήσης γκράφιτι, τα οποία στη συνέχεια το κυβερνών κόμμα κάλυψε. Η προσπάθειά της να διεκδικήσει εκ νέου τη φράση μπορεί να ερμηνευθεί ως αναγγελία της ατιμωρησίας της από τους ισχυρισμούς για οργανωμένη εγκληματική δραστηριότητα που περιέχονται στις υποκλοπές. Το tweet της έγινε re-tweet από άλλους δεξιούς — συμπεριλαμβανομένων ορισμένων από τους ήδη υπουργούς — αλλά δέχθηκε και εκατοντάδες απαντήσεις, με πολλούς να δηλώνουν: “Τώρα, θα πας φυλακή”.
Περισσότερα Δημοψηφίσματα;
Ορισμένοι λαϊκιστές πολιτικοί χρησιμοποίησαν την έκβαση του δημοψηφίσματος στη Βρετανία ως δικαιολογία για να υποστηρίξουν την διεξαγωγή δημοψηφισμάτων και σε περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους.
Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος Mirolad Dodik της Σερβικής Δημοκρατίας, μια από τις δυο πολιτικές οντότητες που απαρτίζουν το κράτος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, εξέφρασε την δέσμευσή του για τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ, αλλά σημείωσε επίσης ότι το Brexit χρησίμευσε για να “επιβεβαιώσει την πρόσθετη δύναμη των δημοψηφισμάτων ως τελική απόφαση σχετικά με τα εθνικά ζητήματα, και ότι θα εξυπηρετούσε την ΣΔ ίσως στο μέλλον”. Υπαινίχθηκε την επιθυμία για απόσχιση από τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, προσθέτοντας ότι το δικαίωμα να διεξάγει δημοψήφισμα ήταν “αυστηρά απαγορευμένο” στην ΣΔ μέχρι τώρα.
Στη Σερβία, το αντι-ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα της Σερβίας απαίτησε ο πρόεδρος να εκπληρώσει την υπόσχεσή του και να διοργανώσει δημοψήφισμα για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ. Ένα τέτοιο δημοψήφισμα υποτίθεται ότι θα υπονομεύσει τις φιλοευρωαπαϊκές προσπάθειες του πρωθυπουργού Vučić.
Στη Σλοβακία, το ακροδεξιό κόμμα Kotleba – Το Λαϊκό Κόμμα της Σλοβακίας μας ξεκίνησε μία εκστρατεία συλλογής υπογραφών για να γίνει δημοψήφισμα με θέμα την ένταξη στην Ε.Ε.
Τι έρχεται στην συνέχεια;
Αντανακλώντας μερικά από τα συναισθήματα από την υπόλοιπη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, ο Ingo Mannteufel, ο διευθυντής του Ευρωπαϊκού τμήματος της Deutsche Welle και ο συντάκτης της DW στα ρωσικά, σχολίασαν ότι ενώ η επίσημη ρωσική αντίδραση θα είναι διπλωματική, το Κρεμλίνο ιδιωτικά θα γιορτάσει, καθώς η ΕΕ θα είναι τώρα απασχολημένη με τη δικά της δεινά. Το Brexit έκανε πραγματικότητα τον ρωσικό στόχο να τραβήξει τα Βαλκάνια μακριά από την ΕΕ:
Ни о каком дальнейшем расширении Евросоюза сейчас не может быть и речи. Плохая новость для всех украинцев, молдаван и грузин: расширение ЕС за счет приема бывших советских республик или балканских государств отодвигается на далекое-далекое будущее. И даже скорую отмену визового режима с Украиной или Грузией сейчас трудно себе представить.
Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να μιλάμε για περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ. Αυτά είναι άσχημα νέα για όλους τους Ουκρανούς, τους Μολδαβούς και τους Γεωργιανούς: η επέκταση της ΕΕ με την ένταξη των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών ή των κρατών στα Βαλκάνια θα πρέπει να αναβληθεί για ένα μακρινό μέλλον. Τώρα είναι επίσης δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η ΕΕ θα καταργήσει το καθεστώς της βίζας με την Ουκρανία και τη Γεωργία.
Ωστόσο, ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα tweet για το Brexit ήταν αισιόδοξο και ανορθόδοξο, δεδομένου της πηγής. Ήρθε από το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών, στο τέλος της κουραστικής μέρας μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος.
We are off now to an Irish pub to get decently drunk. And from tomorrow on we will again work for a better #Europe! Promised! #EURef
— GermanForeignOffice (@GermanyDiplo) June 24, 2016
Είμαστε τώρα σε μια ιρλανδική παμπ για να μεθύσουμε. Και από αύριο και πέρα θα εργαστούμε για μια καλύτερη #Ευρώπη! Το υποσχόμαστε! #EURef 🇪🇺