Η βία κατά των γυναικών προωθείται στα Βαλκάνια μέσω της ποπ μουσικής εδώ και 40 χρόνια

Πρώην γιουγκοσλαβικά βινύλια στο κατάστημα αντικών των Σκοπίων, συμπεριλαμβανομένου ενός single της Lepa Brena. Φωτογραφία από Meta.mk

Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε αρχικά από το Meta.mk. Μία τροποποιημένη έκδοση αναδημοσιεύεται εδώ βάσει συμφωνίας ανταλλαγής περιεχομένου μεταξύ του Global Voices και του Ιδρύματος Metamorphosis. Ανακοίνωση σχετικά με το περιεχόμενο: Το άρθρο αυτό περιλαμβάνει συζητήσεις για τη βία με βάση το φύλο και τον σεξισμό στη γλώσσα.

Η Anna Ninković, φοιτήτρια της Σχολής Καλών Τεχνών στο Βελιγράδι, ξεκίνησε σάλο αντιλογίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην περιοχή της πρώην Γιουγκοσλαβίας με το ντοκιμαντέρ της “Βία κατά των γυναικών σε ντόπια τραγούδια” (Nasilje nad ženama u domacim peschei), όπου εξετάζει τη βία κατά των γυναικών, που απεικονίζονται μέσω τραγουδιών turbo-folk, ποπ, ραπ και χιπ-χοπ.

Παρουσίασε την εργασία της για την εξεταστική ως μία ακολουθία σερβικών και ευρύτερα τοπικών τραγουδιών, που έχουν κίνητρα σωματικής, σεξουαλικής ή/και ψυχολογικής βίας κατά των γυναικών. Η ταινία της χωρίζεται σε δύο μέρη: τις αντιλήψεις των γυναικών και εκείνες των ανδρών.

Το βίντεο ξεκινάει με ένα απόφθεγμα από το φεμινιστικό συλλογικό άρθρο του Ženska Solidarnost (Γυναικεία αλληλεγγύη) της Nataša Elenikov “Ποιος ευθύνεται που δεν τον κατήγγειλα;”.

Svako fizičko nasilje praćeno je psihičkim, kada se žena ubeđuje da je zaslužila, izazvala; nasilnik radi na tome da žena postane zavisna od njega i da se njeno samopouzdanje uništi.

Όλη η σωματική βία συνοδεύεται από τη διανοητική βία, κάνοντας τη γυναίκα να νομίζει ότι της άξιζε. Ο παραβάτης προσπαθεί να κάνει τη γυναίκα να εξαρτάται από αυτόν και να καταστρέψει την αυτοπεποίθησή της.

Η Ninković επέλεξε 36 τραγούδια από διάφορους Σέρβους, Κροάτες, Βόσνιους και Σλοβένους ερμηνευτές, τα οποία κυκλοφόρησαν από το 1981 έως το 2020. Αυτά τα τραγούδια εξιδανικεύουν την ιδέα ότι η ταπείνωση μιας γυναίκας είναι η υπέρτατη απόδειξη της αγάπης της για έναν άντρα και επικεντρώνονται σε αφηγήσεις σχετικά με τη βία βάσει φύλου.

Rano moja, rano ljuta
Rani mene jos sto puta
Prevari me bol mi stvaraj
Al me nikad ne ostavljaj

[Εσύ είσαι η] πονεμένη πληγή μου,

Με πληγώνεις εκατοντάδες φορές

Με απατάς, με κάνεις να νιώθω πόνο

Αλλά σε παρακαλώ, μην με αφήσεις ποτέ (Rano moja, Ana Bekuta, 1989)

Εξηγώντας την έρευνά της σε ένα συνοδευτικό έγγραφο, η Ninković έγραψε ότι η αρχική ιδέα πίσω από το έργο ήταν η συλλογή, η συστηματοποίηση και η επισκόπηση δημοφιλών μουσικών τραγουδιών από την περιοχή, που επικαλούνται τη βία κατά των γυναικών: σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική ή λεκτική.

Robinja sam tvoja, ubij me!
Robinja sam tvoja, volim te!

Είμαι η σκλάβα σου, σκότωσέ με!

Είμαι η σκλάβα σου, σε αγαπώ! (Robinja, Lepa Brena, 1989)

Σε συνεργασία με μέλη της ομάδας του Facebook Ženska posla (Δικαιώματα των γυναικών), η Ninković κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από 100 τραγούδια.

Pre nego za milost
Zamolim svuci me
Po svakoj suzi tuci me
Ko dete kazni me
Ko zenu spasi me

Πριν εκλιπαρήσω για έλεος/ Γδύσε με

Μετά από κάθε δάκρυ που ρίξω/ Δάγκωσέ με

Τιμώρησέ με σαν να είμαι παιδί

Σώσε με σα γυναίκα (Gore od ljubavi, Ceca, 2004)

Η Ninković εξηγεί ότι, αφού διαχώρισε τα επιλεγμένα τραγούδια σε τέσσερις θεματικές υποομάδες (σεξουαλική βία, σωματική βία, γυναικείος εξευτελισμός και συνδυασμός ταπείνωσης των γυναικών και σωματικής ή/και σεξουαλικής βίας), αποφάσισε να χωρίσει την ταινία σε δύο μέρη: γυναικεία οπτική και αντρική οπτική. Εξήγησε ότι:

Το συμπέρασμα είναι ότι στα λεγόμενα “γυναικεία τραγούδια”, δηλαδή τα τραγούδια, όπου το θέμα των στίχων είναι θηλυκό, κυριαρχεί το μοτίβο της άνευ όρων αγάπης προς τον σύντροφο, ακόμη και όταν αυτή κοστίζει σε πόνο, ταπείνωση, κακοποίηση και βία. Επίσης, είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι τα περισσότερα “γυναικεία” τραγούδια ανήκουν στο turbo-folk είδος (14), ενώ το μόνο άλλο είδος είναι η ποπ (3 τραγούδια). Τα τραγούδια, όπου το θέμα των στίχων είναι ένας άντρας, χαρακτηρίζονται από την “επανεκπαίδευση” μιας ανυπάκουης γυναίκας με τη χρήση σεξουαλικής (ή σωματικής) βίας, που προκαλείται από την απόρριψη, κατόπιν εκδίκησης, με σωματική κακοποίηση της “άπιστης” γυναίκας. Τα αντρικά τραγούδια μπορούν να διαιρεθούν σε πολύ περισσότερες μορφές: χαρντ ροκ (8), ποπ (4), ραπ (4), κάντρι (1), λαϊκή-ροκ (1) και είναι ενδιαφέρον ότι, σε αντίθεση με την πρώτη ομάδα, αυτή περιλαμβάνει μόνο ένα τραγούδι turbo-folk.

Τονίζει ότι η αντίθεση στο μουσικό υπόβαθρο είναι επίσης αξιοσημείωτη.

“Τα τραγούδια, όπου το γυναικείο θέμα στους στίχους φέρει την ταπείνωση, συνοδεύονται κυρίως από ήχους, μουσική και πένθιμες φωνές, ενώ στα τραγούδια αντρικής πλευράς συχνά ακούμε χαρούμενα μουσικά background, που σε κάνουν να χορεύεις”, λέει η Ninković.

Η έρευνά της έδειξε ότι αυτές οι αφηγήσεις έχουν κυριαρχήσει εδώ και 40 περίπου χρόνια στην περιφερειακή λαϊκή μουσική ανεξάρτητα από το φύλο και το πολιτιστικό υπόβαθρο, που κατέχει ο ερμηνευτής ή η ερμηνεύτρια.

Το συμπέρασμα είναι ότι η πρώτη ομάδα τραγουδιών, την οποία χαρακτήρισε ως “θηλυκή”, εξιδανικεύει τη χειραγώγηση της γυναίκας και αναφέρεται στην εκούσια αποδοχή σωματικής και σεξουαλικής βίας. Αυτό σημαίνει ότι η άνευ όρων αγάπη είναι ισχυρότερη από την ατομική, σωματική, ψυχολογική και συναισθηματική ακεραιότητα.

Za moje dobro gazi me/ne daj da život mazi me
Za moje dobro muči me… (Za moje dobro, Tanja Savić, 2005)

Možeš da me miluješ, možeš da me siluješ
Možeš da me ubiješ, svejedno je! (Već viđeno, Ceca, 2000)

Od modrica tvojih plava sam ja
plava ko oči u gusara… (Modrice, Zana, 1995)

Izbaci me ko da sam djubre ispred vrata
Izbaci me kroz prozor pravo s petog sprata (Bezobrazna, Jelena Karleuša, 2001)

Για το καλό μου ποδοπάτα με, μην αφήσεις τη ζωή να με χαλάσει.

Για το καλό μου, βασάνισέ με … (Za moje dobro, Tanja Savić, 2005)

 

Μπορείς να με χαϊδέψεις, μπορείς να με βιάσεις

Μπορείς να με σκοτώσεις, είναι το ίδιο για μένα! (Već viđeno, Ceca, 2000)

 

Είμαι μπλε από τις μελανιές σου

Μπλε σαν τα μάτια ενός πειρατή… (Modrice, Zana, 1995)

 

Πέτα με έξω απ’ την πόρτα αν είμαι σκουπίδι

Πέτα με απ’ το παράθυρο απ’ τον πέμπτο όροφο

(Bezobrazna, Jelena Karleuša, 2001)

Η δεύτερη ομάδα, που παρουσιάζει στίχους από “αντρική” πλευρά, εξυμνεί τη σωματική εκδίκηση εναντίον των γυναικών, που δεν υπακούν στους άνδρες συντρόφους τους.

Voliš li me kad pravi sam grubijan
Voliš li me kad okolo se kurvam
I zdravlje  zbog mene zauvek izgubiš? (Voliš li me, Aca Lukas, 2016)

Kažeš “ne” a misliš “da”/ u mojoj sobi dva sa dva
Šta bi drugo radili? (Kažeš ne, Sava Kovačević, 2017)

Budi dobra ženiću te/Prevari me – prebiću te
Lutko moja takav sam ti jaMy doll this is the way I am! (Lutko moja, Osmi putnik, 1986)

Με αγαπάς όταν είμαι αγενής;

Με αγαπάς όταν γκρινιάζω;

Και χάνεις την υγειά σου μαζί μου; (Voliš li me, Aca Lukas, 2016)

 

Λες “όχι”, μα εννοείς “ναι” / στο μικρό μου δωμάτιο;

Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε; (Kažeš ne, Sava Kovačević, 2017)

 

Να ‘σαι καλή και θα σε παντρευτώ / Απάτα με και θα σε δαγκώσω

Κούκλα μου, έτσι είμαι εγώ! (Lutko moja, Osmi putnik, 1986)

Στο τέλος του ντοκιμαντέρ της, η φοιτήτρια παρέχει πληροφορίες από το Αυτόνομο Κέντρο Γυναικών και το FemPlatz, που παρέχουν στατιστικά στοιχεία για τις γυναικοκτονίες στη Σερβία κατά τη διάρκεια του 2021 και άλλων στατιστικών για την έμφυλη βία. Σύμφωνα με την έρευνά τους, από την 1η Ιανουαρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021, υπήρχαν συνολικά 20 ανθρωποκτονίες ενηλίκων γυναικών ηλικίας 27 έως 86 ετών.

Η συντάκτρια του ντοκιμαντέρ ανέφερε επίσης ότι ο αριθμός αυτός μπορεί να είναι μεγαλύτερος, δεδομένου ότι δεν δίνεται πάντοτε προσοχή στα μέσα ενημέρωσης.

Αναφέρει πολλές μελέτες και αναλύσεις που δείχνουν ότι τα παιδιά μάρτυρες περιστατικών βίας κατά των μητέρων τους είναι πάντα έμμεσα θύματα και μπορεί συχνά να είναι και τα άμεσα θύματα βίας. Η Ninković επισημαίνει:

Το να μεγαλώνεις σε βίαιο οικογενειακό περιβάλλον έχει πολλές επιπτώσεις για το παιδί, για τη συναισθηματική και κοινωνική του ανάπτυξη και, αργότερα, τη συμπεριφορά του κατά την ενηλικίωση. Η έκθεση σε βίαια περιστατικά κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας αποτελεί κίνδυνο για την ευπάθεια και τη θυματοποίηση, τη διεξαγωγή βίας κατά την ενηλικίωση ή τα προβλήματα συμπεριφοράς, σωματικής ή ψυχικής υγείας.

Σύμφωνα με τα λεγόμενά της, είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι οι γυναίκες είναι συχνά πεπεισμένες ότι αξίζουν που δέχονται σωματική και ψυχολογική βία. Στο έγγραφό της, η Ninković αναφέρθηκε επίσης σε πολυάριθμες ψυχολογικές μελέτες, που αφορούσαν την επιρροή διαφόρων μορφών λαϊκής κουλτούρας στο καταναλωτικό κοινό. Αυτό αποδεικνύει ότι, ακόμη και η βραχυπρόθεσμη έκθεση σε τραγούδια με βίαιους στίχους, αυξάνει την τάση των ακροατών να σκέφτονται επιθετικά και να έχουν προβλήματα ελέγχου, ενώ η μακροπρόθεσμη έκθεση ενισχύει την ανάπτυξη επιθετικών προσωπικοτήτων.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.